«Қолданбалы графикалық ЖҮйелер»

2. Дәрістер

Компьютер бейнелерді өңдеу үшін олар сандық түрде көрсетілуі керек, яғни кодталған болуы тиісті. Суретті кодтау үшін оны пиксел (Pixel) деп аталатын кішкентай біртекті бөліктерге бөледі. Суреттегі барлық түстер нөмірленеді және әрбір бөлік үшін оның нөмірі көрсетіледі. Осындай тәсілмен кодталған суреттер растрлық бейнелер (растр, bitmap – карта бит) деп аталады. Ақ-кара суретте әрбір пикселді көрсету үшін 1-бит жеткілікті. Түсті суреттерде бейнелеу үшін түстер саны 2^N –дәрежесі болады, мұндағы N – пикселдің (нүктенің) түсі туралы ақпарат сақтайтың биттер саны. 8–биттік бейнеде 256 түс бар, 24 – биттік бейнеде 16000000-нан астам түсті көрсетуге болады.

Пикселдің түсін анықтайтын ақпараттың көлемі түстің тереңдігін (глубина цвета) анықтайды. Кодталған берілгендер негізінде бейнені құру үшін пикселдің көлемін анықтау керек. Тәжірибе жүзінде пикселдің көлемі орнына басқа екі шама қолданады: бейненің көлемі және оның шешілуі.

Шешілу (разрешение, resolution) - бейнені құрайтын пикселдердің орналасу тығыздығы, яғни, бір аудан бірлігіндегі орналасқан пикселдер саны.

Шешілуді әр түрлі құрылғыларға байланысты қарастыруға болғандықтан, шешілу өлшенеді:

1. бір дюймде орналасқан нүктелер санымен – dpi (dots Per Inch).

2. бір дюймде орналасқан пикселдер санымен – ppi (pixels per inch)

3. бір дюймде орналасқан сызықтар санымен (линеатура) – lpi (lines per inch)

Мониторда суреттерді бейнелеу үшін 72 dpi-120 dpi аралығында, ал қағазға 300 dpi болып шығады. Өте жоғары, сапалы бейнелерді түсті принтерде шығару үшін бұдан да жоғары шешу (разрешение) қолданылады.

Растрлық бейнелер есептеу техникасында кең қолданылады: фотосуреттер, интернеттегі суреттер.

Растрлық бейнелердің кемшіліктері:

• 
  Оларды үлкейту немесе кішірейту яғни, масштабтау қиынға түседі;
  
• 
  Жадта және дискіде көп орын алады.
  

Кодтаудың векторлық тәсілінде суретті құрайтын геометриялық фигуралар: қисықтар, түзу сызықтар. Компьютер жадында математикалық фигуралар: дөңгелек, квадрат, эллипс, т.с.с. фигуралар, геометриялық абстракциялар түрінде сақталады. Мысалы, дөңгелекті кодтау үшін оны жеке пикселдерге бөлу қажеті жоқ, тек оның радиусын, ортасының координатасын, түсін сақтауға жеткілікті. Векторлық форматтағы бейне бір-біріне тәуелсіз өңдеуге болатын бөліктер жиынынан тұрады. Бұл бөліктер объекттер деп аталады. Бірнеше бөліктен жаңа объект құруға болады. Сондықтан объекттер түрі күрделі болуы мүмкін. Әрбір объект үшін оның көлемі, орналасуы сандық коэффициенттер түрінде сақталады. Сондықтан бейнені масштабтау қарапайым математикалық операциялар (графикалық элементтінің параметрін масштабтау коэффициенттеріне көбейту) көмегімен жүзеге асады. Ал бейненің сапасы өзгеріссіз қалады.

Векторлық графикамен жұмыстың кемшіліктері:

• 
  Нақты бейненің моделін құру күрделі.
  

Векторлық графиканы растрге айналдыру дискретизация деп аталады. Ол үшін арнайы алгоритмдер қолданылады.

Жоғарыда айтылғандай растрлық бейненің әрбір нүктесі түс туралы ақпаратты сақтайды. Векторлық объектте оның контуры және боялған аймақтың түсі туралы ақпаратты сақталады. Түстің тереңдігіне байланысты бұл ақпарат 1 – 32 биттен тұрады. Миллионнан астам түсті бейнені кодтау үшін түстерді номерлеу қолайсыз болады. Түсті бейнелерді бейнелеу үшін кез-келген түсті бірыңғай анықтау үшін түсті көрсетудің бірнеше түсті көрсету модельдері (цветовые модели) құрылған. Физика курсынан күннің сәулесін әр-түрлі түстерге бөлуінің болатынын білеміз. Сонымен қатар, әр түсті сәулелерді керекті қатынаста жинап, ақ түсті алуға болады. Сол сияқты қатынастарды кішкене өзгертіп, кез-келген түсті алуға болады. Теледидар және мониторлар люминафорынан көк, қызыл және жасыл түс шығады. Осы үш түсті араластырып көптеген түстер алуға болады. RGB-түсті көрсету моделі осыған негізделген (R-red, G-green, B-blue). Бұл модельде кез-келген түс құрамын сипаттайтын үш санмен беріледі. Компьютерлік құрылғылардың көбісі осы модельді қолданылады. Осы үш түсті алғашқы (негізгі, аддитивті, І-ретті) түстер деп атайды. Оларды жұптап араластырса көгілдір Cyan, Magenta, Yellow (циан, пурпурлы, сары) субтрактивті (ІІ-ретті) түстер пайда болады. І-ретті және ІІ-ретті түстер базалық түстерді құрайды.

Өкінішке орай, RGB моделінде кейбір түстерді алуға болмайды. Бейнені принтерден шығарғанда қағазға тек белгілі түсті көрсететін түсті бояу жағылады. Барлық қалған түстер сіңіп кетеді немесе күн сәулесі әсерінен жойылады. Түстердің шегеруінің негізінде CMYK түсті көрсету моделі құрылған (C-Cyan-циан, M-Magenta-пурпурлы, Y-Yellow – сары, K-Black-қара). Бұл модель полиграфияда көп қолданылады.

• 
  HSB – бұл модельде әрбір түс түстің тонымен hue- түстің шымқайлығымен (насышенность) Saturation және түстің ашықтығымен (яркость) Brightness анықталады. Бұл модельмен программалар жұмыс істейді. Түстер әрі қарай экранға немесе принтерге шығару үшін RGB немесе CMYK моделіне келтіріледі.
  
• 
  HBW – бұл модельді ең қарапайым және түсінікті деп саналады. Бұл модель түстің тоның тандап - (hue), оған немесе ақшылдық (Whiteness) немесе қаралық (Blackness) қосуға негізделген.
  

1. 
   Тышқанның көмегімен
   
2. 
   Қалып-күй жолында тышқанның он жақ батырмасын шертіп, Customize > Status Bar > Position > Top (Bottom) командасы көмегімен
   

3. 
   Options cұхбат терезесінде Workspase > Customization > Command Bar бетінде Status Bar Property параметрлер тобында керекті түрін таңдау керек.
   

1. 
   Жұмыс аймағының контекстік менюінің View > Status Bar жолының қасына туды орнату немесе алып тастау.
   
2. 
   Options cұхбат терезесінде Workspase > Customization > Command Bars бетінде сәйкес туды алып тастау.
   

Қалып-күй жолында көрсетілетін ақпараттар:

1. 
   Mouse Position –тышқан көрсеткішінің ағымдағы координаталары.
   
2. 
   Info line – қолданушы орындаған әрекеттерге сәйкес орындауға мүмкін болатын түрлендірулер туралы түсініктеме.
   
3. 
   Object Detales – ерекшеленген объект туралы толық ақпарат.
   
4. 
   Object Information – ерекшеленген объект туралы жалпы ақпарат.
   
5. 
   Time – ағымдағы уақыт.
   
6. 
   Date – ағымдағы мерзім және аптаның күні.
   
7. 
   Outline – объект контурының түрі, түсі және қалыңдығы.
   
8. 
   Fill – құюдың түрі.
   
9. 
   CAPS, NUM және SCRООL – индикаторларын өшіру немесе қосу.
   
10. 
    Memory Allocated – қосымша қолданылған жадтың көлемі.
    
11. 
    Swap Remaining – AdobeFlash – қа қажет болып қалатын жадтың көлемі.
    
12. 
    SnapStatus – ағымдағы байланыс түрінің атауы.
    

Үнсіз келісім бойынша өлшеу дюймде жүргізіледі. Өлшеу бірлігін өзгерту үшін Esc пернесін шертіп, қасиеттер панеліндегі Drawing Units тізімінде керекті өлшем бірлігін таңдау керек.

• 
  Tools > Options командасын
  
• 
  Ctrl + I пернелер комбинациясын шерту
  
• 
  Property Bar панеліндегі Options батырмасын шерту
  

1. 
   Window > Docker
   
2. 
   Тағайындалған сәйкес перненің көмегімен
   
3. 
   Жиі қолданылатын Docker терезесі меню командасымен шығарылады. Docker терезелер экранның соңғы рет орналасқан орнында тұрады.
   

Макет құру – бұл дизайнердің ойын жүзеге асыру үшін беттің және макет элементтерінің (мәтіннің, растрлік және векторлық бейнелердің) орналасу параметрлерін баптау. Жаңа құжат құрғанда AdobeFlash автоматты түрде А4 (210х297 мм) форматын орнатады. Форматты өзгерту керек болса, ашылатын форматтар тізімінен керекті форматты таңдау керек немесе қасиеттер палитрасында тиісті өріске қажетті көлемді орнату керек. Беттің макетің толық баптау үшін Tools > Options командасын орындап, Document > Page бетін ашамыз. Бұл бетте 4 пункт бар:

1. 
   Size (көлем) – бұл пункте беттің параметрін баптауға болады. Алдын ала көру терезесінде енгізілген өзгертулерді байқауға болады.
   
2. 
   Logout (макет) – бұл пункте ашылатын Logout тізім көмегімен 6 шаблонның біреуін таңдауға болады :
   
   • 
     Full Page (толық бет)
     
   • 
     Book (кітап)
     
   • 
     Book Let (буклет)
     
   • 
     Tent Card (Открытка)
     
   • 
     Side Fold (карточка с боковым сгибом)
     
   • 
     Top Fold Card (карточка с верхним сгибом)
     

• 
  No Background (фон жоқ)
  
• 
  Solid (бір түсті фон)
  
• 
  Bitmap (растрлік форматтағы бейне).
  

Қабаттың атауының сол жағындағы көздің белгішесі осы қабаттағы орналасқан объектілерді көрінбеуіне әсер етеді. Принтер белгішесі осы қабатта орналасқан объектілерді қағазға басуға рұхсат етеді немесе тыйым салады. Қарындаш белгісі осы қабатта орналасқан объектілерді өңдеуге рұхсат етеді немесе тыйым салады. Терезеде құжат туралы қандай ақпарат көрсетілетінің анықтау үшін және құжатты өңдеу үшін келесі басқару элементтері қолданылады.

Объектіні бір қабаттан екінші қабатқа ауыстыру немесе көшірмесін алу үшін терезе менюінің Move to Layer немесе Copy to Layer командаларын орындауға болады.

Жоғары сапалы құжат құру үшін, жұмысты тез және жоғары деңгейде жүргізу үшін белгілі ережелерді сақтау керек. Күрделі құжаттардың макетін құру үшін келесі кеңестерді орындаған жөн.

1. 
   Құжатты жоспарлау – яғни, бейне қай мақсатпен құрылады және соңғы нәтиже қандай болады екенін анықтау.
   
2. 
   Эскиз құру – жұмыстың алдында қағазға графиканың және мәтін элементтерінің орналасуын көрсетіп алу.
   
3. 
   Шаблон дауындау – бұл объектілерді туралауды жеңілдету.
   
4. 
   Құжатты құру.
   
5. 
   Алдын ала қағазға шығарып, нәтижені көру.
   
6. 
   Құжатты қағазға немесе плёнкаға шығару.
   

Объектілердің орналасу ретін өзгерту үшін керекті объектіні ерекшелеп, менюден Arrange (туралау) > Order (реті) командасын орындау керек.

• 
  To Front - таңдалған объект алдында тұрады.
  
• 
  To Back - таңдалған объектіні артына орналастыру.
  
• 
  Forward One – таңдалған объектіні бір обьекке алдыға орналастырады.
  
• 
  Back One - таңдалған объектіні бір объектке артқа орналастыру.
  
• 
  In Frond Of - қай объектінің алдына орналастыру керек екенін көрсетеді.
  
• 
  Behind - қай объектінің артына орналастыру керек екенін көрсетеді.
  
• 
  Reverse Order – ерекшеленген объектінің өзара орналасуын көрсетеді.
  

1. 
   Weld (обьединение) – біріктіру. Байланыссыз біріктіру нәтижесінде объектінің контуры және құю соңғы ерекшеленген объектінікіндей болады. Егер объектілер рамка көмегімен ерекшеленсе, онда соңғы объект ретінде ең төменгі объектінің контуры мен құюы алынады.
   
2. 
   Trim – айырым алу. Соңғы ерекшеленген объектіден басқа объектілермен ортақ бөлігін алу нәтижесінде жаңа объект құру үшін қолданылады. Егер объектілер рамка көмегімен ерекшеленсе, онда соңғы объект ретінде ең төменгі объектіден шегеріледі.
   
3. 
   Intersect – қиылысу. Соңғы ерекшеленген объект негізінде объектілердің қиылыспайтын бөліктерін алып тастау нәтижесінде жаңа объект құруға мүмкіндік береді. Егер объектілер рамка көмегімен ерекшеленсе, онда соңғы объект ретінде ең төменгі объект алынады.
   

1. 
   Distribute – бұл бетпарақтағы тулар көмегімен бет көлемінде және қандайда бір объект бойынша объектілерді бір – бірлерімен бірдей арақашықтықта орналастыруға болады. Орналастыруын көрсету үшін Distribute of тобының тулары қолданылады.
   

Контурдың параметрлерін баптау -Outline Pen батырмасы көмегімен ашылатын Outline Pen сұхбат терезесінде жүргізіледі

Контурдың параметрлері:

Градиентті құюдың параметрлері:

• 
  Type – градиенттік құюдың түрін анықтайды: Linear (сызықтық), Radial (радиальдық), conical (конустық), sguare (квадраттық).
  
• 
  Center Offat – градиент ортасының ауытқуы.
  
• 
  Angle – градиенттің бастапқы бұрышын анықтау.
  
• 
  Steps - (шар) қадам саны 256 max
  
• 
  Edge pad – объектінің шетінен шегініс.
  

• 
  Two Color (екі түсті)
  
• 
  Custom (қолданушылық)
  

1. 
   Оюдың түрі:
   

• 
  Two Color – екі түсті.
  
• 
  Full Color – толық түсті.
  
• 
  Bitmap – растрлік.
  

2. 
   Origin – ауытқуы. Объектінің ортасы бойынша оюдың ауытқуын анықтайды.
   
3. 
   Size – оюдың көлемі.
   
4. 
   Skew – оюдың наклоны.
   
5. 
   Rotate – оюды айналдыру.
   
6. 
   Transform fill with object - оюды объектімен қоса өзгерту.
   

1. 
   Texture library – текстуралардың әр-түрлі кітапханаларын таңдау үшін арналған тізім.
   
2. 
   Style – текстураның сыртқы түрін өзгерту параметрлер тобы.
   
3. 
   Preview –алдын - ала көру.
   
4. 
   Tiling – наложение.
   
5. 
   Options – көмегімен текстураны растрилизациялау параметрлерін орнатуға болады.
   
   • 
     Bitmap resolution – растрлік оюдың шешілуі.
     
   • 
     Maximum file width – пикселдер саны көрсетіледі.
     

1. 
   Artistic text – фигуралық мәтін
   
2. 
   Paragraph text – қарапайым мәтін
   

Қарапайым мәтін арнайы мәтіндік блокта орналасады және оған мәтіндік процессорларда қолданылатың параметрлерін (өрістер, абзацтық шегіністер, тасымалдау және т.б.) орнатуға болады. Қажет болған жағдайда фигуралық мәтінді қарапайым мәтінге және керісінше түрлендіруге болады. Ол үшін: Text > Convert to Paragraph (Artistic) text немесе Ctrl + F8 командаларын орындау керек.

Қарапайым және фигуралық мәтінді құру үшін: Text - инструментін қолдану керек.

Фигуралық мәтінді құру үшін: жұмыс аймағының кез-келген жерінен шертіп, мәтінді енгізу керек.

Қарапайым мәтінді құру үшін: рамка сызып, мәтінді енгізу керек.

Мәтінді өңдеу үшін қолданылатын сұхбат терезе Ctrl + Shift+T пернелер комбинациясымен шақырылады. Мәтіннің параметрлерін толық баптау үшін F-батырмасы көмегімен Format text сұхбат терезесі шақырылады. Бұл терезенің 5 – бет парағы бар.

1. 
   Character - cимволдар
   
2. 
   Paragraph - абзацтар
   
3. 
   Tabs - табуляция
   
4. 
   Columns - колонкалар
   
5. 
   Effects – маркерлердің түрі таңдалады. Сол маркердің көлемі, буквицаның түрі осы жерде таңдалады.
   

Құжаттың тақырыпшасында құжат атауы, бейненің масштабы, ағымдағы қабаттың атауы немесе Background (Фон) идентификаторы және бейненің режимі туралы ақпарат көрсетіледі.

Экранда сызғыштарды шығару үшін View > Show Rulers командасы қолданылады. Сызғыш үшін өлшем бірлігі Edit > Preferences > Units&Rulers сұхбат терезесінде көрсетіледі.

Программада 13 палитра бар. Оларды экран бойынша жылжытуға, топтастыруға болады.

Саймандар панелін және барлық ашық палитраларды шығару/жасыру үшін Tab пернесін шерту қажет.

Қалып-күй жолында келесі параметрлердің мәндері көрсетіледі: Document Size (құжат көлемі), Document Profile (құжат профилі), Scratch Sizes – AdobeFlash программасына осы сәтте пайдалануға болатын жедел жад көлемі. программы, Efficiency (Эффективность) – қолданылып тұрған жедел жад үлесі, Timing (уақыт) және Current Tool – ағымдағы сайман атауы.

File меню командалары бейнелерді құру, ашу, орналастыру, жабу, сақтау, сканерлеу, импорттау немесе экспорттау, қағазға басу, файлдарды желі бойынша жіберу кейбір операцияларды автоматтандыру және AdobeFlash программасынан шығу үшін қолданылады. File > Jump to (Файл > Перейти в) командасын ImageReady немесе GoLive көмекші қосымшаларға көшу үшін қолданады.

Edit менюында бейнені өңдеу командалары орналасқан: көшірме алу, трансформациялау, кірістіру, белгілі көлемді және формалы қылқалам, әр түлі оюлар құру. Fade (Ослабить) ішменю командалары көптеген операциялардың эффектісін әлсіздетуге арналған. Purge (Очистить) ішменю командалары жадты босатады. Сонымен қатар, Edit менюі көмегімен Color Settings (Характеристики цвета), Preset Manager (Менеджер настроек) және Preferences (Установки) сұхбат терезелерін ашуға болады.

Image менюінің Mode (Режим) ішменю көмегімен бейне түрлендіріледі. Adjustments (Корректировки) ішменю командалары бейненің тонын, ашықтылығын өзгертеді. Image Size (Размер изображения) командасы көмегімен бейненің көлемін немесе шешілуін өзгертуге болады. Canvas Size (Размер холста) сұхбат терезесі жұмыс кеңістігінің көлемін өзгертеді.

Layer менюінің командалары қабаттарды қосуға, көшірмесін алуға, жоюға, өзгертуге, топтастыруға, біріктіруге арналған.

Select менюінің Select (Выделить) ішменюінің All (Все) командасы қабатты толық ерекшелейді. Deselect (Снять выделение) командасы керісінше ерекшелеуді алып тастайды. Reselect (Восстановить выделение) командасы соңғы Deselect командасы қолданылған аймақты қайрадан ерекшелейді. Color Range (Диапазон цветов) командасы түске байланысты ерекшелейді.

Filter менюінің командалары фильтрлерден құралады.

View менюінің командалары экранда не көрсетілетінін, ал не көрсетілмейтінін анықтайды. Gamut Warning (Предупреждение о гамме) омандасы қағазға шығарыла алмайтын түстерді ерекшелейді. Proof Setup (Установки пробного отпечатка) ішменю командалары бейне әр түрлі режимде қағазға шығарғандағы түрін көрсетеді.

Window менюінің командалары палитралардың экранға шығарылуын/жасыруын және бейне терезелерінің өз ара орналасуын басқарады.

Help менюі командалары интерактивті режимде AdobeFlash программасының анықтамалық жүйесіне қатысуды қамтамасыз етеді.

Егер Edit > Preferences > General (Правка > Установки > Общие) сұхбат терезесінде Save Palette Locations (Сохранять расположение палитр) туы орнатылған болса, AdobeFlash программасынан соңғы рет шыққан кезде ашылылып тұрған палитралар программаны іске қосқан сол орындарында орналасады. Үнсіз келісім бойынша палитралардың топтастыруын қалпына келтіру үшін Window > Workspace > Reset Palette Locations (Окно > Рабочее поле > Восстановить расположение палитр) командасын орындау қажет.

Пикселдер санын азайтқан кезде бейненің сапасы аса көп бұзылмайды. Себебі пикселдер белгілі алгоритм бойынша жойылады. Өте аз өзгерістер пикселдер санын 25-50 және 70% азайтқанда болады. Яғни, әрбір 4 пикселдің 25% біреуі, 50% болғанда екеуі, 75% болса үшеуі жойылып тастайды. Бейнедегі пикселдер санын көбейткенде, яғни жаңа пикселдер қосқанда үш әдіс қолданылады.

1. 
   Bicubic (бикубический) – бұл режимде көршілес 8 пикселдің түсі орташаланып алынады. Бұл әдіс өте баяу. Бірақ ең сенімдісі.
   
2. 
   Bilinear (билинейный) – көршілес 4 пикселдің түсі орташаланылады. Тезірек жұмыс істегенмен нәтижесі төменірек.
   
3. 
   Nearest Neighber (ближайший сосед) – пикселге көршілес 1 пикселдің мәні беріледі. Ең жылдам әдіс бірақ сапасы төмен.
   

Бейнені бір палитрадан басқаға ауыстыру үшін Image > Mode командасын орындау керек. Түстік палитралар:

Палитраның түрі Palette терезесінде таңдалады. Палитралар түрлері:

1. 
   Uniform - біркелкі палитра. Өте сирек қолданылады.
   
2. 
   Exact (точная) – тура немесе дәл
   
3. 
   System – жүйелік
   
4. 
   Web – интернеттікі
   
5. 
   Local – локальді. Жоғарыда айтылған алгоритмдердің бірімен құрылған индивидуальді палитра.
   
6. 
   Master . Image Ready программасында құрылған индивидуальды палитра.
   
7. 
   Custom - қолданушылық. Бұл палитраны Color Table cұхбат терезесінде құруға болады.
   

1. 
   GrayScale – сұр шкала.
   
2. 
   Spectrum – спектр. Күн түсінің спектрі.
   
3. 
   System – жүйелік. Windows және Macintosh үшін 2 стандартты жүйелік шкала.
   
4. 
   Custom –қолданушылық. Палитрадағы түсті өзгерту үшін: Color Picker терезесіндегі керекті түсті таңдап OK батырмасын шерту керек. Егер Preview туы орнатылса бастапқы түсті нүктелер таңдалған түске түсін өзгертеді.
   

• 
  Black and Blue
  
• 
  Primaries - базалық
  
• 
  Web – 216 қауыпсыз түстер
  
• 
  Custom – бейнеде жоқ түстерді қосамыз.
  

Мөлдір болатын түсті таңдауға болады. Ал ту орнатылмаса, онда мөлдір аймақтар Matte свитогында таңдалған фонның түсімен көрсетіледі.

Монохромды бейненің артықшылықтары:

• 
  Файлдың көлемі кіші болады.
  
• 
  Қағазға басқанда сұр түстер тек қара бояумен шығарылады.
  

Аймақтарға қолданылатын логикалық операциялар.

1. 
   Инверсия - ерекшеленгенді ерекшелену, ерекшеленбегенді ерекшелеу. Инверсиялау үшін Select > Inverse командасын орындау керек. Бұл операциялардың біртекті фонда бірнеше түсті объектілерді ерекшелеу үшін немесе фонмен қандай да бір операциялар жасау үшін қолданылады.
   
2. 
   Аймақтарды қосу. Бірнеше аймақты ерекшелеу үшін Shift батырмасын қолдануға немесе басқару панелінде Add to Selection батырмасын шерту керек. Бұрынғы режимге қайту үшін New Selection батырмасын шерту қажет.
   
3. 
   Аймақтардың айырымын алу. Ол үшін Subtract from Selection батырмасын шерту керек. Alt клавишасын ұстап тұрып ерекшелеуге де болады. Бұл режим көрсеткіштің жанында « - » көрсетіледі.
   
4. 
   Аймақтардың қиылысуы. Бұл жағдайда Interfect with Selection батырмасын шерту керек немесе екінші аймақты Alt+Shift басып тұрып, ерекшелеу керек.
   

Аймақтың орнын ауыстыру үшін Move сайманы қолданылады. Ерекшеленген аймақ тек көлденеңінен немесе тігінен не 45⁰ бойынша орнын ауыстыру үшін Shift клавишасын ұстап тұру керек. Ерекшеленген аймақты кіші аралыққа жылжыту үшін клавиатураны қолданған ыңғайлы. Клавиатурағы стрелка лар көмегімен ерекшеленген аймақты 1 пикселге жылжытуға болады. Егер де Shift –ті басып тұрып жылжытсақ, онда аймақ 10 пикселге ауысады.

Аймақтың көшірмесін алу. Аймақтың орнын ауыстырғанда аймақтың бұрынғы орны фонның түсімен боялынады. Бұны болдырмау үшін аймақты емес оның көшірмесін жылжыту керек. Ол үшін жылжыту кезінде Alt пернесін басып тұру қажет. Ал егер 1 құжаттан басқа құжатқа ауыстырғанда Alt – ты басуы қажет емес. Бір құжаттан екінші құжатқа аймақты кірістіргенде автоматты түрде жаңа қабат құрылады.

Негізгі әдебиет: [4, 9]

Қосымша әдебиет: [6]
Түспен жұмыс істеу

Түсті таңдау. Түсті саймандар панеліндегі екпінді түсті индекаторы көмегімен таңдауға болады. Мұндағы негізгі түс Penclе, Paint Brush, Paint Backet және т.б саймандарды қолданылғанда пайдаланылатын түс.

Бейненің қандай да бір бөлігін ерекшелеп, оны Edit > Fill командасы көмегімен негізгі түспен құюға немесе Edit > Stroce командасы көмегімен контурын сызуға болады. Градиентті құюлар негізгі түспен басталып, фонның түсімен аяқталады.

Фонның түсі – бұл түспен Eraser инструментін қолданған соң бейненің өшірілген бөлігі боялады. Ерекшеленген аймақты осы түспен бояу үшін Ctrl+Backspace пернелерін шерту керек.

Пипетка (Eyedropper). Бұл сайман көбінесе фотосуреттермен жұмыс істеуге арналған. Фотосуреттерді өңдеу үшін екпінді түстерді осы инструмент көмегімен таңдаған ыңғайлы. Сайманды таңдап бейненің керекті түсті жерінде шертеміз. Alt клавишасын басып тұрып фонның түсін өзгертеміз. Әрі қарай сол жақ батырманы басып тұрып керекті орында шертеміз. Фотобейнеде біртекті бөліктер сирек кездеседі. Сондықтан түсті орташалауға болады. Ол үшін саймандар панеліндегі Sample Size өрісінде орташалау режимін таңдаймыз (3 х 3 пиксел немесе 5 х 5 пиксел. Үнсіз келісім бойынша Paint Sample режимі орнатылған)

Color Picker (түсті таңдау) терезесінде төменгі оң жағында кез-келген үш каналды моделді таңдауға болады. Шкаланың оң жағында тіктөртбұрыш қасында белгішелер пайда болуы мүмкін. таңдалған түс СMYK палитрадан шығып кеткенін білдіреді. Яғни, бұл түсті қағазға дұрыс шығару мүмкін емес. Ал қасында төртбұрышта СMYK палитрасының осы түске ұқсас түсті көруге болады. таңдалған түс Web қауыпсіз түске жатпайтының білдіреді және броузерде дұрыс көрсетпейді. Қасында төртбұрышта осы түске ұқсас түс көрсетіледі.



Color палитрасы. Түсті таңдаудың ең қарапайым әдісі – түстік шкалада керекті жерде шерту. Әрі қарай түсті дәлдеу үшін сәйкес сырғытпаны қолданамыз. Екінші тәсіл сырғытпаның жанындағы өрістерге түстің сандық мәнің енгізу. (0 мен 255)

Түстік модельді өзгерту үшін палитраның менюін ашып керекті модельді таңдауға болады.

1. 
   Normal – жаңа және ескі түс арасындағы аралық түс.
   
2. 
   Dissolve – мөлдірлік эффектісі ескі емес түстерді сақтау арқылы құрылады. Мөлдірлік мәні неғұрлым аз болса, соғұрлым аз пикселдер түсін өзгертеді.
   
3. 
   Behind – бұл режим мөлдір фонды көп қабатты бейнелер үшін қолданылады. Түс тек қабаттың мөлдір бөлігінде ауысады.
   
4. 
   Clear – ерекшеленген аймақтың барлық пикселдері мөлдір болады. Тек көп қабатты құжаттарда қолданылады.
   
5. 
   Multipey – көлеңкелер құру үшін қолданылады.
   
6. 
   Screen – алдынғыға қарама-қарсы свечение құру үшін қолданылады.
   
7. 
   Overlay – бейненің ерекшеленген аймағында контрастность және шыңқайлылығын (насыщенность) көбейтеді.
   
8. 
   Soft Light – жұмсақ, жарық.
   
9. 
   Hard Light - қатты жарық және т.б.
   

1. 
   Сызықты градиент – ауысу жолақтары градиент векторына перпендикуляр.
   
2. 
   Радиалды градиент – ауысу жолақтары қабаттасқан шеңберлер құрайды.
   
3. 
   Бұрыштық градиент – түс сағат тілімен бағыттас өзгереді.
   
4. 
   Шағылысқан градиент – алдымен сызықтық градиент құрылады, сонан соң оның айналық бейнесі құрылады.
   
5. 
   Ромбтық градиент – градиент векторы ромб диоганалінің бағытын көрсетеді.
   

1. 
   Inside – контур ерекшеленген аймақтың ішінде орналасады.
   
2. 
   Center – аймақтың шекарасы контурдың центрі бойынша орналасады.
   
3. 
   Outside – сыртында.
   

• 
  Pencil (карандаш)
  
• 
  Paint Brush (қылқалам)
  
• 
  Air Brush (аэрограф)
  

Сол жақтағы сұхбат терезеде қылқаламның келесі параметрлерін орнатуға болады.

1. 
   Diametr – егер қылқаламның формасы элипс тәрізді болса, онда диаметр үлкен осьнда анықталады.
   
2. 
   Hardness - қаттылығы
   
3. 
   Spacing – (интервал) сызықты сызған кезде бір-бірінен белгілі ара қашықтықта орналасады. Егер Spacing туын алып тастаса, онда іздер бірдей уақыт ара қашықтықта пайда болады. Ал олардың жиілігі көрсеткішті қандай жылдамдықпен жүргізгенге байланысты.
   
4. 
   Angle – элипстің көлбеу бұрышы.
   
5. 
   Roundless – егер 100% болса,
   

1. 
   Eraser (ластик) – бір қабатты бейнеде фон түсімен салады. Фон қабатында немесе мөлдірлікке тыйым салынған қабатта да фон түсімен салады. Басқа қабаттарда пикселдерді мөлдірлетеді.
   
2. 
   Background Eraser (фоновый ластик) – пикселдерді мөлдірлетеді. Негізгі түс өзгермейтін режимді орнатуға болады.
   
3. 
   Magic Eraser (волшебный ластик) – берілген түсті пикселдердің барлығын мөлдірлетеді немесе егер де қабатта мөлдірлікке тыйым салынса, фон түсімен бояйды.
   

1. 
   History Brush – пикселдерге протоколдағы таңдалған жазба түстерін қайтарады.
   
2. 
   Art History Brush – жоғарығындай әрекет жасайды. Сонымен қатар әртүрлі бейнелеу элементтерін қосады. Бейнелеу элементі Stace терезесінде таңдауға болады. Сонымен қатар келесідей параметрлер орнатуға болады. fidetity - протоколда көрсеткен түспен ауытқуы. Неғұрлым мән аз болса, соғұрлым протоколдағы түстерде өзгеріс көп болады.
   

1. 
   Eraser (ластик) – бір қабатты бейнеде фон түсімен салады. Фон қабатында немесе мөлдірлікке тыйым салынған қабатта да фон түсімен салады. Басқа қабаттарда пикселдерді мөлдірлетеді.
   
2. 
   Background Eraser (фоновый ластик) – пикселдерді мөлдірлетеді. Негізгі түс өзгермейтін режимді орнатуға болады.
   
3. 
   Magic Eraser (волшебный ластик) – берілген түсті пикселдердің барлығын мөлдірлетеді немесе егер де қабатта мөлдірлікке тыйым салынса, фон түсімен бояйды.
   

Тонды өңдеудің мақсаты пикселдер арасындағы жарықты және көлеңкені бөліп орналастыру. Яғни, бейненің ашықтылығын және контрактілігін баптау. Жарты тонды бейненің сапасы туралы обьективті бағаны ашықтылық, гистограмма көмегімен беруге болады. Жарты тонды бейне тек бір түстің оттеноктарынан тұратындығынан оның пикселдері бір-бірімен тек ашықтылығымен ажыратылады. Бейненің гистограммасы – бұл көлденең ось бойынша 0 – 255-ке дейінгі ашықтылық деңгейі, ал тік ось бойынша осы ашықтыққа ие болатын бейненің пикселдер саны көрсетілген график. Бейнеде қолданылатын диапазонның бөлігі оның тондық диапазоны деп аталады. Тондық диапазон неғұрлым көп болса, бейненің сапасы соғұрлым жоғары болады. Тондық диапазонды үш бөлікке бөледі:

1. 
   Сол жақ бөлігі – бейненің қара жерлеріне сәйкес.
   
2. 
   Оң жақ бөлігі – ашық жерлеріне сәйкес.
   
3. 
   Орта тондар – олардың арасында.
   
4. 
   Ең үлкені
   

Ашық тондары көп бейне жоғары кілттегі бейнелер деп аталады. Ал қара тондары көп бейне, төменгі кілттегі бейне деп аталады.

Бейненің гистограммасын көру үшін және тондық диапазонды өңдеу үшін Image > Histogram командалары орындалуы тиіс.

Channel (канал) терезесінде каналдың атауын таңдау керек. Канал – бұл түстік моделді құрайтын түстердің диапазоны.

Diminosity (освещенность) – мәнін таңдағанда көлденең ось бойынша барлық каналдардың қасында екпінділігі көрсетіледі. Гистограмманың астында келесідей ақпарат шығарылады.

Mean – қашықтықтың орташа мәні.

Standart Deviation – орташа мәннен орташа ауытқу.

Median - бейненің тондық диапазонының орташа.

Тондық диапазонды автоматты түрде өңдеу үшін: Image > Adjast > Auto levels командасын орындау керек. Үнсіз келісім бойынша пикселдердің саны 0,5 % - н кіші тондар екі жақтан алып тасталады. Егер осыдан кіші немесе көп алып тастау қажет болса, Alt клавишасын басу керек және де Black Clip және White Clip өрістеріне керекті мәндер енгізіп, OK батырмасын шертеміз.

1. 
   Режим гладкой кривой кривой – жеке нүктелерді жылжытқанда қисық автоматты түрде дөңестеледі.
   
2. 
   Режим рисование кривой от руки – бұл жағдайда қисық карандаш көмегімен сызылады.
   

1. 
   Brightness > contrast командасы көмегімен. Image > Adjust – менюінен таңдалады. Шектік мәндер -100-ден +100-ге дейін. Өзгерісті көру үшін Preview туын орнатуға болады.
   
2. 
   Image > Adjust > Avto levels және Image >Adjust > Auto Contrast командалар көмегімен.
   

Түстік эффектілерді әдетте өңдеу жүргізілген соң қолданады және тек ерекшеленген аймақтарға қолданады.

1. 
   Шымқайлылықты кеміту (Умыншение насыщенности)
   

2. 
   Инвертирование (қарама – қарсы күйге келтіру). Image > Adjust Invert командасы көмегімен немесе Ctrl+ I көмегімен орындалады. Нәтижесінде түстер қарама-қарсы түске ауысады.
   

Ақ - қараға,

Қара – аққа,

Қарама – қарсы түске келтіру әртүрлі модельдерде әртүрлі болады.

3. 
   Ашықтылықты тегістеу. Image > Adjust Equalize командасы көмегімен орындалады. Ерекшеленген аймақтағы ең ашық пикселдерді ақ-түске айналдырады. Қалған пикселдерді барлық ашықтылық диапазонын біркелкі толтыратындай етіп ауыстырады. Түрлендіруден кейін бейне ашықтылығы және контрастілігі жоғалмайды.
   
4. 
   Ақ-қара бейнеге түрлендіру (Пороговое преобразование в черно-белое изображение) Image > Adjust Thresholt командасы көмегімен орындалады.Шектік ашықтыққа байланысты кез-келген түстерді аққа немесе қараға айналдырады. Шектік мәннен ашық түстердің барлығы аққа айналады, қалғандары қара түске айналдырылады.
   
5. 
   Плакаттар. Image > Adjust Posterize командасы көмегімен орындалады. Алдынғы команда сияқты әрекеттер жасайды. Тек қанша түс керек сонша түс қалдырылады.
   

1. 
   Гигтограмма көмегімен бейненің сапасын бағалау.
   
2. 
   Levels немесе threshold командасы көмегімен бейненің ақ және қара нүктелерін табу керек.
   
3. 
   Curves терезесінде тондық диапазонды өңдеу.
   
4. 
   Түсті өңдеу.
   
5. 
   Бейненің насыщенностын баптау.
   
6. 
   арнайы түстік эффектілер қолдану.
   
7. 
   Unsharp Mask – нереская маска фильтрін қолдану.
   

Бейнеге қолданылатын барлық операциялар тек ерекшеленген аймақтын ішінде жүргізіледі. Бейненің қалған аймақтары өңдеуден қорғалған яғни, «маскаланған». Ерекшеленген аймақ және маска жақын түсініктер. Ерекшеленген аймақ оны сақтағанда маскаға аймақтарды маскалар альфа - каналдарда сақталады. альфа -канал бұл ерекшеленген аймақтарды сақтау үшін құрылатын арнайы каналдар.

Сонан соң жазу тәсілін таңдау керек.

1. 
   Replase Channel
   
2. 
   Ed to Channel
   
3. 
   Sabtrapt rom Channel
   

Альфа -каналды плашечный каналға түрлендіру үшін каналдар палитрасында альфа -канал атауында екі рет шертіп, ашылған сұхбат терезеде Spot Color ауыстырғыш орнатып, түсті таңдау керек. Түрлендіруден кейін альфа -каналдарының маскаланған аймақтары таңдалған түспен боялады, керісінше ерекшеленген аймақтарды таңдалған түспен бояу үшін Image Adjust invert командасын орындау керек. Егер де плашечный каналдағы түсті сақтап қалу керек болса, бірақ оны әрі қолданбасақ, онда оны түстік каналдармен біріктіру керек. Ол үшін Merge Spot Channel командасын орындау керек.

Каналдар палитрасында әрқашан алдымен стандартты түстік каналдары, сонан соң плашечный каналдары, ең соңында альфа -каналдары орналасқан.Түстік және альфа - каналдары үшін олардың орналасуы маңызды емес. Плашечный түстер қағазға палитрада орналасқан ретпен түседі.ал палитрада олар жоғарыдан төмен плашечный каналдардың орналасу ретін өзгерту үшін, оны шертіп, төменге қарай тарту керек.

Каналдардың көшірмесін алу. Плашечный немесе альфа -каналды өңдеу алдында оның копиясын жасап алған жөн болады. Көшірмесін алу үшін каналды ерекшелеп палитра менюінен Dublicate channel командасын орындау керек. Ашылған сұхбат терезеде каналға ат беріп OK шертеміз.

Негізгі әдебиет: [4, 9]

Қосымша әдебиет: [6]
ТАҚЫРЫП 5. СЫРТҚЫ ФАЙЛДАР ЖӘНЕ ВИДЕО

Интерлиньяж

Интерлиньяж – жолдардың арасындағы арақашықтық. Дәлірек айтқанда әріптердің биіктігі + жолдың арасындағы бос орынның биіктігі.

Әртүрлі символдары үшін интерлиньяждың әртүрлі мәндерін орнатуға болады. Бірақ солардың ең үлкен анықтауышы интерменьяж болады. Auto мәнін таңдағанда интерменьяж мәні жолдың ең үлкен размері бойынша %-н есептеледі.Үнсіз келісім бойынша 120%-ке тең.

Трекинг және кернинг.

Трекинг – символдар кепіліне байланысты мәтіндегі символдар арасындағы арақашықтықты корректировкалау.

Кернинг – екі нақты символдар арасындағы арақашықтықты орнату. Кернингті орнату үшін курсорды керекті символдар арасына орнатып, символдар палитрасының кернинг өрісінде кернинг шамасын беру керек. Тренингті өзгерту үшін мәтінді ерекшелеп, tracking өрісінде керекті мәнді енгізу керек.Егер символдарды ажырату керек болса, кернингтің оң болуы тиіс. Ал символдарды жақындату үшін кернингтің мәні теріс болуы керек.

Базалық сызықты жылжыту.

Жылжытуды орындау үшін символдар палитрасының baseline Shift өрісінде жылжыту мәнін енгізу керек.

Ол үшін қабаттар палитрасында осы қабатты ерекшелеп Layer > Rasterize > Type командасын орындау керек. Растрленген мәтін кәдімгі пикселдерден тұратын мәтінге айналады, оған фильтрлерді қолдануға болады.