Орындаған: Қалдыбаева А. Тобы: ФҚ 03-19 Қабылдаған

Ж О С П А Р

І. КІРІСПЕ

ІІ. НЕГІЗГІ БӨЛІМ

• Ерітінділердің электр өткізгіштігі
• Электролиттік диссоциация теориясының қағидалары
• Кольрауш заңы

ІІІ. ҚОРЫТЫНДЫ

ІV. ПАЙДАЛЫНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

ТОҚ ӨТКІЗЕТІН ЗАТТАР

(электрөткізгіштер)

МЕТАЛДАР

бос электрондар арқылы

тоқ өткізеді)

ЭЛЕКТРОЛИТТЕР

(2-ші ретті электрөткізгіштер

зарядталған иондар арқылы

тоқ өткізеді)

Ерітінділері мен балқымалары электр тоғын өткізеді

ЗАТТАР ЭЛЕКТРӨТКІЗГІШТІГІ БОЙЫНША

ЭЛЕКТРОЛИТТЕР

БЕЙЭЛЕКТРОЛИТТЕР

Ерітінділері мен балқымалары электр тоғын өткізбейді

Күшті ковалентті полюсті немесе иондық байланысқа ие

• Негіздер
• Қышқылдар
• Тұздар

• Органикалық қосылыстар
• Газдар NH3, NO, CO2
• Бейметалдар

Электролиттердің қасиеттерін электролиттік диссоциациялану теориясы (ЭДТ) түсіндіреді, оның негізін С.Аррениус (Нобель сыйлығының лауреаты, 1093 жылы) қалады (1887ж.). Ол еруді тек физикалық құбылыс деп карастырды, диссоциациялану нәтижесінде бөлінген иондар еріткіш молекулаларына біртіндеп таралады деп санап, еріткіштің әсерін ескермеді. Осындай көзқарасты калыптастырып дамытқан әрі С. Аррениус теориясын толықтырған ғалымдар – И.А.Каблуков, В.А.Кистяковский, Д.И.менделеев. Ал қазіргі кезде диссоциациялануды күрделі физика-химиялық үдеріс деп қарастырады.

Тұздар, қышқылдар, негіздер ерігенде және балқығанда иондарға ыдырайды.

Ерітінділер мен балқымалардың ток өткізгіштігі осы иондардың концентрациясына тәуелді болады. Иондардың оң зарядталғаны катодка тартылатындықтан катиондар деп, ал анодқа тартылатындары теріс зарядталған аниондар деп аталады.

Ағылшын физигі М.Фарадей XIXғасырдың 30-шы жылдары «электролит, ион, катион, анион» терминдерін енгізді. Ионды және ковалентті полюсті байланысты молекулалар суда ерігенде иондарға толығымен ыдырайды:

Электролит ерітіндісі арқылы тоқ өткізгенде катиондар (-) зарядталған катодқа,

ал аниондар (+) зарядталған анодка қарай жылжиды.

1) Заттар суда ерігенде оң жөне теріс иондарға ыдырайды.

2) Диссоциация полярлы еріткіштің әсерінен жүреді және оның себебі - заттардың гидратациялануы.

3) Электр тоғының әсерінен иондар катод пен анодқа бағытталады.

4) Диссоциация қайтымды үдеріс: диссоциация (ыдырау)↔ ассоциация (бірігу)

6) Электролиттер әр түрлі шамада диссоциацияланады (α).

7) Электролит ерітінділерінің химиялық касиеттері ондағы иондардың табиғатымен анықталады.

8) Элемент атомы мен оның ионының қасиеттері әр түрлі болады.

Диссоциациялану үдерісін сандық жағынан да сипаттауға болады.

Диссоциацияланудың қаншалықты толық жүретіндігін диссоциациялану дәрежесі (α) көрсетеді, α-ны сандық үлеспен (0-1) немесе пайызбен (0-100%) беруге болады.

n – иондарға ыдыраған электролит молекулалардың саны

N – электролит молекулалардың жалпы саны

Диссоциациялану дәрежесінің мәніне қарай электролиттер үш топка бөлінеді:

• Әлсіз электролиттер
• Орташа электролиттер
• Күшті электролиттер

Диссоциациялану дәрежесі (α) электролиттің табиғатына, температураға, концентрацияға тәуелді

Диссоциация процесі қайтымды болғандықтан, оған әрекеттесуші массалар заңы бойынша тепе-теңдік жағдайы тән болады. Ол жағдай тепе-теңдік константасымен (Кдисс) анықталады: