-
- Шигеллез – шигеллалармен шақырылатын, интоксикациямен, асқазан ішек жолдарының, әсіресе тоқ ішектің дистальді бөлігінің зақымдалуымен өтетін жедел ішек жұқпасы.
-
-
- Қоздырғышы бактериалар шигелла тұқымдастығына жатады, олардың ұзындығы 2-3 мкм, ені 0,5-0,7 мкм, грамм теріс, спора,капсула түзбейтің таяқшалар. Шигелланың 4 түрі бар: S.dysenteriae (Григорьев-Шиг таяқшасы), S.flexneri, S.boydii, S.sonnei. Қоршаған ортаға тұрақты: канализация суларында 25-30 күн, топырақта бірнеше ай сақталады. Тағамдарда (сүт, балық, салат т.б.) шигеллалар сақталады және көбейеді. Жоғары температура және дез. ертінділердің әсерінен өледі.
-
Жұқпа көзі: ауру адам және тасмалдаушы. - Жұқпа көзі: ауру адам және тасмалдаушы.
- Антропоноз.
- Таралу механизімі: ауызды-нәжісті.
- Таралу жолы: тағам, су, тұрмыстық қарым-қатынас. Мысалы: Шигелла-дизентерия жиі тұрмыстық қарым-қатынас арқылы беріледі, шигелла-флекснери сумен беріледі, шигелла-зонне тағам арқылы беріледі.
- Қабылдағыштық-бірынғай
- Иммунитет-тұрақсыз
Шигеллездың патогенезі 2 фазадан тұрады: - Шигеллездың патогенезі 2 фазадан тұрады:
- 1. Ащы ішектік
- 2. Тоқ ішектік
- Қоздырғыш тоқ ішекке түскеннен кейін эндо- және энтеротоксин бөледі. Осының әсерінен интоксикация пайда болады. 12-24 сағаттан кейін қоздырғыш тоқ ішекке түседі, инвазивті қасиетімен тоқ ішек эпителиіне енеді, ішек қабырғаларын зақымдайды, олар көбінесе тоқ ішектің дистальді бөлігін закымдауға бейім. Ішектің закымдалуы катаральді қабынудан, ойық жара, кейде фибринозды-некрозды өзгерісіне дейін болады, осы арқылы аурудың ауырлық дәрежесі аныкталады.
Шигеллез патогенезі схемасы - Шигеллез патогенезі схемасы
- Тоқ ішектің дистальді бөлігі
- Токсинемия, эндо, экзотоксиндер
- Шигеллалардың көбеюі және бұзылуы
- Тоқ ішектің қабынуы, катаральдідан-фибринозды- некротикалық қабынуға дейін; Эрозия, ойық жаралардың п.б.
- Түрлері:
- колиттік
- гастроентероколиттік
- гостроентериттік
- - үзіліссіз
- - қайталамалы
- ауырлығы : жеңіл
- орташа
- ауыр
- Асқыныстары:
- - ИТШ
- Пневмония
- Дисбактериоз
Клиникасы - Клиникасы
- Жасырын кезеңі 1-7 күн, жиі 2-3 күн.
- Бастапқы кезең: жалпы әлсіздік, тәбетінің төмендеуі, шаршағыштық, бас ауру, іштің оң жақ мықын аймағында ауырсынуы, дене температурасы 38,5 – 40,5 С, 2-4 күнге созылады.
- Өршу кезеңі: 1-2 күннен 8-9 күнге дейін. Екінші тәулікте сұйық нәжіс п.б. құрамында шырыш, қан бар; орташа ауырлық дәрежесінде тәулігіне 10-20 реттен көп, ал ауыр дәрежесінде– сансыз көп, мөлшері аз, шырышты-қанды тік ішек бөліністері байқалады.
- - жалған шақырулар, тензм, іштің ұстама тәрізді ауырсынуы тән
- Айығу кезеңі – 1-2 апта. Интоксикации белгілері жоғалады, дене температурасы, нәжіс қалпына келеді.
- Тоқ ішек 1-3 айдан кейін ғана қалпына келеді.
-
Шағымдары, эпид.анамнез, қарау, лабораторлы және аспаптық зерттеулер негізінде диагноз қойылады. - Шағымдары, эпид.анамнез, қарау, лабораторлы және аспаптық зерттеулер негізінде диагноз қойылады.
- ЖҚА: лейкоцитоз, ЭТЖ жоғары.
- Копроскопия: шырыш, лейкоциттер, эритроциттер.
- Бактериологиялық әдіс – шешуші болып саналады.
- Серологиялық әдіс: РНГА аурудың 5-7 күні алынады, оң титр 1:200; ИФА.
- Аспаптық зерттеу: ректороманоскопия.
-
Ауруханаға жатқызу клиникалық және эпидемиологиялық көрсеткішіне байланысты; - Ауруханаға жатқызу клиникалық және эпидемиологиялық көрсеткішіне байланысты;
- Төсек тәртібі;
- Емдәм №4, оральді регидратация 2-2,5 литр тәулігіне, регидрон 1,0;
- Мейіркештік күтім;
- Этиотропты ем: фуразолидон, левомецитин, ципрокс, гентамицин, цефалоспориндер;
- Патогенетикалық ем: энтеросорбенттер, витаминдер, ферменттер, эубиотиктер;
- Симптоматикалық ем.
Достарыңызбен бөлісу: |
