Статистикалық физика және Больцман: Людвиг Больцман MКT үшін іргелі болған статистикалық механиканы тұжырымдады. Оның жұмысы негізінен теориялық болды, бірақ ол заттың макроскопиялық қасиеттері мен оның молекулаларының қозғалысы арасындағы байланысты орнатуға мүмкіндік берді. Ол энтропияның статистикалық түсіндірмесін және термодинамиканың екінші бастамасын ұсынды.
Молекулалық-кинетикалық теория: Больцманның және басқа ғалымдардың теориялық әзірлемелерінің арқасында MKT заттың молекулалары мен атомдарының бір-бірімен қалай қозғалатынын және өзара әрекеттесетінін түсінуге айналды. Бұл теория диффузия, жылу өткізгіштік және қысым сияқты көптеген макроскопиялық құбылыстарды түсіндірді.
Молекулалық зерттеулер: 20 ғасырда рентгендік дифракция және спектроскопия сияқты тәжірибелік әдістердің дамуымен молекулалар мен атомдардың құрылымы мен қозғалысы туралы тікелей деректер қолжетімді болды. Бұл зерттеулер MКT және статистикалық физиканың болжамдарын растады.
Статистикалық физиканың дамуы: 20 ғасырда статистикалық физиканы Макс Планк, Ричард Фейнман және т.б. ғалымдар одан әрі дамытты. Олар молекулалар мен атомдардың кванттық механикалық әрекетін сипаттайтын модельдер жасады, бұл заттардың макроскопиялық қасиеттерін дәлірек болжауға мүмкіндік берді.
Осылайша, МКТ және статистикалық физика тәжірибелермен және теориялық әзірлемелермен өзара байланыста дамыды, бұл табиғаттағы макроскопиялық және микроскопиялық процестерді тереңірек түсінуге әкелді және физиканың және басқа да ғылыми пәндердің дамуына айтарлықтай әсер етті.
1.4 Энергияның сақталу заңы және түрлену заңының ашылуы
Энергияның сақталу заңы (энергия-импульстің сақталу заңы деп те аталады) физикадағы іргелі заңдардың бірі болып табылады және жабық жүйеде (сыртқы әсерлер жоқ жүйеде) энергия қосындысы екенін айтады. және импульс уақыт бойынша тұрақты болып қалады. Бұл заң энергияны құруға немесе жоюға болмайтынын, тек бір түрден екінші түрге айналатынын білдіреді.
Энергияның сақталу заңы әр түрлі формада және физика дамуының әртүрлі кезеңдерінде тұжырымдалған. Дегенмен, оның тарихындағы шешуші сәттердің бірі 19 ғасырдың басында механикалық энергияның жылу энергиясына (ішкі энергияға) айналу заңының ашылуы болды.
Бұл заңның жасалуына зор үлес қосқан ең атақты ғалым Сириен Лавуазье болды. 1780 жылы ол заттар жанған кезде бөлінетін жылуды өлшейтін бірқатар тәжірибелер жүргізіп, механикалық энергияны жылу энергиясына және керісінше айналдыруға болады деген қорытындыға келді. Бұл энергияның сақталу заңын тұжырымдаудағы маңызды қадам болды.
Дегенмен, энергияның сақталу заңы туралы неғұрлым толық және жалпы түсінік 19 ғасырдың екінші жартысында Герман Гельмгольц, Роберт Майер және Джеймс Прескотт Джоэль сияқты ғалымдардың жұмысымен келді. Олар механикалық жұмысты толығымен жылу энергиясына және керісінше айналдыруға болатынын көрсететін бірқатар тәжірибелер жүргізді және осы процесті сипаттайтын теңдеулер тұжырымдалды. Бұл жұмыс энергияның сақталу заңын неғұрлым қатаң және математикалық тұрғыдан дұрыс тұжырымдауға және оны оның барлық түрінде энергияны сақтаудың жалпы принципі ретінде түсінуге әкелді.
Сонымен, механикалық энергияның жылу энергиясына және керісінше айналу заңының ашылуы энергияның сақталу заңының дамуындағы маңызды кезең болды және термодинамика мен энергияның неғұрлым жалпы теориясының және оның сақталуының дамуына ықпал етті.
Достарыңызбен бөлісу: |