-2014 жылдарға Өскемен қаласының әлеуметтік-экономикалық даму беталыстары

2013 жылға өнеркәсіптік өндірісінің көлемі 623,7 млрд. теңгеге тауарлы өнім шығарылды, бұл қолданыстағы бағаға 0,6 % көп, ал облыстық көлемде үлесі – 61,9 % құрады. 2013 жылдың қорытындысы бойынша өнеркәсіптік өнімнің табиғи индекс көлемі былтырғы жылдың көлемінен (141,3 %) және 108,1 % құрады.

Тау-кен өнеркәсібі мен карьерлерді әзірлеуде, өнеркәсіптік өндірістің жалпы көлемінен 0,14 % алады, 2013 жылғы қаңтар-желтоқсанда табиғи индекс көлемі 2012 жылғы қаңтар-желтоқсан айларына 127,1 % құрады.

Өндірістің жалпы көлемінде өңдеуші өнеркәсіптің 92,9 % алатын 2013 жылғы қаңтар-желтоқсан айларына 579,3 млрд. теңге соммаға қолданыстағы бағада өнім өндірілді. Табиғи индекс көлемі (қолданыстағы бағада) 2012 жылғы қаңтар-желтоқсан айының деңгейіне 108,9 % құрады.

2013 жылғы қаңтар-желтоқсан айларына жеміс және көкөністі өңдеу мен консервілеуде 1428,3 млн. теңге қолданыстағы бағада өнім өндірілді. Көлемнің ұлғаюы 22,6 % құрады.

Ұн өнеркәсібі, крахмал және крахмалданған өнімдер өндірісінде 2013 жылғы қаңтар-желтоқсан айларына өнім өндірісінде 2012 жылдың ұқсас аралығымен салыстырғанда ұлғаю 34,0 % құрады.

Ауыл шаруашылығында ауылшаруашылығының жеке меншік өнімінің көлемі 5,96 млрд. теңгені, ТИК 113,8 %. Өндірілгені 2807,2 тонна ет (2011 жылдың ұқсас кезеңіне 104,2 %), 6997 тонна сүт (2011 жылдың ұқсас кезеңіне 104,4 %), 2033,2 мың дана жұмыртқа (2011 жылдың ұқсас кезеңіне 102,4 %).

Негізгі капиталға инвестиция 104 млрд. теңгені құрады, бұл 2012 жылдың ұқсас аралығына 105,7 % құрады.

Негізгі капиталға инвестицияның негізгі қаржыландыру көзі 2013 жылғы қаңтар-желтоқсан айында жеке қаражаттар болып қалды.

2013 жылға құрылыс-монтажды жұмыстардың көлемі 37,1 млрд. теңгені, немесе 2012 жылдың ұқсас аралығына 100,0 % құрады.

Барлық меншік түріндегі құрылысшылар есебінен пайдалануға 98,2 мың шаршы метр тұрғын үй 2012 жылға 7,2 % өсіммен енгізілді. Бюджеттік қаражаттар есебінен жалпы ауданы 47,1 мың шаршы метр 9 қабатты және 36 жеке тұрғын үй енгізілді.

2014 жылдың 1 қаңтарына қала бойынша шағын бизнестің тіркелген кәсіпорындары 7763 немесе 2012 жылға 104,0 %, оның ішінде белсенділер 2011 жылдың деңгейіне 2 % көп – 2920 бірлікті құрайды.

Бір жылға кәсіпорындардың тауар, жұмыс және қызмет сатып алуда «қазақстандық қамту» үлесіне мониторингтің қорытындысында 70,02 % ден 70,93 % өсті, өсім динамикасы жалғастырылуда.

2013жылғы қаңтар желтоқсан айларына облыс бойынша инфляция индексі 104,5 % деңгейінде 2012 жылдан 1,6 пайыздық пунктіге төмен қалыптасты. Азық-түлік өнімдеріне бағаның өсімі 102,9 % құрады, бұл 2012 жылдың ұқсас арлығына 3,1 пайыздық пунктіге төмен. Азық-түлік емес топтағы тауарлар тобына инфляция индексі 103,7 % құрады, бұл 2012 жылдың ұқсас аралығына 0,3 пайыздық пунктіге жоғары. Ақылы қызметтің жеке түріне баға өсімі 107,4 % құрады, бұл 2012 жылдың қаңтар-желтоқсан айларына қарағанда пайыздық пунктіге төмен.

2013 жылдың аралығында белгіленген бағалар бойынша ШҚО Тұрақтандыру қорынан жеміс және көкөніс өнімдерін жүзеге асыру арқылы баға өсімін тұрақтандыру бойынша жұмыстар өткізілді. 2013 жылдың басынан «Шығыс-Самғау» ЖШС қаланың сауда желілеріне 1323,3 тн жеміс, оның ішінде картоп 589,3 тн, сәбіз 119,5 тонна, қырыққабат 206,0 тн, қызылша 21,3 тн, пияз 387,2 тн және баалейлі тауарлар 95,7 тн, оның ішінде 28,8 тн, өсімдік майы 24,7 тн, қант 29,1 тн, қарақұмық 13,1 тн және 8,0 тн жүзеге асырылды.

ШҚО Тұрақтандыру қорының жеміс көкөніс өнімін 2013 жылы қаланың базарлары мен дүкендерінде тегін орын бөлу мәселесімен жұмыс жасалынды. «Орталық», «Заречный», «Шығыс Таңы», «Заря», сауда кешендері «ФрешМаркет» ЖШС, «Әлем» СҮ, «Ел-Еңбек» СК, фирмалық дүкендер «Ақсай-Нан» (Бажов көшесі, 108), дүкендер «КП ТОРГ», «Бастау», «Ровесник», «Данил», «Амиржанова Т.К. ЖК (Мызы көшесі 8), Тәуелсіздік даңғылы бойынша «Аружан» ЖШС.

2013 жылы 38 демалыс күні жәрмеңкесі өтті, онда қала мен аудандардың кәсіпкерлерімен, шаруа қожалықтарымен кең көлемде азық-түлік өнімдері: ет, сүт және жеміс көкөніс өнімі, нан бөлке және шұжық бұйымдары, бал және басқа азық-түлік тауарлар, оның ішінде ШҚО Тұрақтандыру қорының өнімдері жүзеге асырылды.

2013 жылы жекелей тауарайналым көлемі 249,6 млрд. теңгені немесе 2011 жылға 109,0 % құрады.

Жыл басынан 2013 жылға барлық деңгейдегі бюджеттерге 120,4 млрд. теңге 15,5 % өсіммен, жергілікті бюджетке 36,6 млрд. теңге 17,7 % өсіммен аударылды. Қалалық бюджетке 14,7 млрд. теңгені былтырғы жылдың ұқсас аралығына 22,4 % өсіммен түсті. Жылдық жоспардан аса қалалық бюджетке 1,2 млрд. теңге, жылдық болжам 108,9 % орындалды. 2013 жылға қосымша кірістерді анықтау Алгоритм бойынша шаралардың қорытындысында 572,4 млн. теңге түсті.

Бюджеттің шығыс бөлігі 99,8 % орындалды, түскені 27,5 млрд. теңге, 2014 жылғы 1 қаңтар айына бюджеттік қаражаттардың қалдығы 65,1 млн. теңгені құрады.

Жалпы қала бойынша 2013 жылғы қаңтар-желтоқсан айларына ортаайлық еңбекақы төлемі 2012 жылдың қаңтар-желтоқсан айымен салыстырғанда 107,2 % өсті және 99315 теңгені құрады.

2014 жылғы 1 қаңтар айына әлеуметтік салада жұмыссыздар саны 221 адамды, былтырғы жылдың ұқсас аралығына 124 адамға аз. 2013 жылға жұмысқа орналасуға қолдауға 6233 адам жолданды, бұл 2012 жылдың сәйкес аралығына 1032 адамға аз.

Есептік кезеңге жұмысқа 3882 адам жұмысқа орналасты немесе жұмысқа орналастыруға жүгінгендер тұлғалар санына 77,5 % құрады (2012-77,2 %).

Туберкулезден өлім 8,02 % төмендеді (100 мың тұрғындарға 16,2 ден 14,9 ға).

Мемлекеттік медициналық ұйымдар бойынша дәрігерлерге тапшылық облыстықтармен бірге – 171. Олардың қалалық алдын- ала емдеу ұйымдарға тапшылық – 74 дәрігер.

Бүгінгі күнде онкологиялық ауруларды ерте анықтауға 6 скринингтер енгізілді. 2013 жылы асқазан және өңеш және бауыр қатерлі ісігін ерте анықтау бойынша скрингтер енгізілді.

2014 жылдың бірінші тоқсанның қорытындысы бойынша қаланың өнеркәсіптік кәсіпорындарымен өнімді шығару 161,2 млрд. теңгені, ТИК – 104,3 % құрады. Ағымдағы жылдың 2 айымен салыстырғанда ТИК– 1,4 пайыздық пунктіге ұлғайтылды.

Жыл басынан барлық деңгейдегі бюджетке 28,1 млрд. теңге немесе 2013 жылдың ұқсас аралығына 97,3 %, жергілікті бюджетке 8,8 млрд. теңге 6,0 % өсіммен аударылды. Қалалық бюджетке жеке кірістер 3,3 млрд. теңге былтырғы жылдың ұқсас аралығына 4,9 % өсіммен түсті. 2014 жылғы 3 айға

қосымша кірістерді іздестіру Алгоритм бойынша шаралардың қорытындысында 71,2 млн. теңге, 2013 жылдың ұқсас аралығына 45 млн. теңге түсті.

Бюджеттің шығыс бөлігі 99,2 % орындалды, түскені 5,3 млрд. теңге.

2013 жылға белсенді жұмыспен қамту шараларын кеңейту жүйесінде 2027 жаңа жұмыс орындары, немесе 2013 жылдың ұқсас аралығына 117,4 % құрады. 2014 жылғы 1 сәуір айына жұмыссыздар саны 825 адам немесе 2012 жылға 111,3 % құрады. 820 адам немесе келгендерден 165,3 % адам жұмысқа орналастырылды. Жұмысқа орналастыру деңгейі 41 % тен 50,3 % өсті.

Мектепке дейінгі тәрбилеу мен оқумен қамтылған балалар санының өсім қарқыны 110,3 % құрады.

Бүгінгі күнде аз қамтылған отбасылардың балаларын ыстық тамақпен қамту, оның ішінде бал және сүтпен (4005 адам).

Пасека және «Шығыс Сүт» шаруа қожалықтармен қаланың мектептері үшін жеңілдік баға бойынша өнімді жіберуге меморандум жасалды.

Туберкулезбен ауырғандардың өсім қарқыны 93,9 %, 2 айға 98,4 % құрады.

2014 жылғы үшінші тоқсанның қорытындысы бойынша Өскемен қаласының әлеуметтік-экономикалық дамудың тұрақты екпіні сақталды.

2014 жылдың қаңтар-қыркүйек айлары бойынша өнеркәсіп өнімдері 506,6 млрд. теңгені құрап, 2013 жылдың осы кезеңімен салыстырғанда – 110,2 %, ТИК 102,1 %. Табиғи көлемде ет өңдеу 16,5 %, балық – 11,6 %, тазартылған және өсімдік майы 18 %, сүт – 4 %, жарма 68 %, алкоголь өнімдері – 5,3 есеге өсім қамтамасыз етілді.

Ағаш құрылыс құрылғыларды дайындау көлемі 2,2 есеге ұлғайтылды, құрылыс мақсаттары үшін бұйым – 14 %, пластмасса бұйымдары 6 %, жиналған жеңіл автокөліктер саны – 3,8 % дайындалды.

Электроэнергияны өңдеу 18 %, жылу энергиясы – 5 % өсті.

Ағымдағы жылдың 9 айына металлургиялық өнеркәсіпте 40 % өсіммен тазартылған мырыш, металды қорғасын – 2013 жылдың ұқсас аралығына 2,6 % өсіммен өндірілді.

9 ай бойынша ауылшаруашылығы өнімдеріне күтілетін өнім көлемі үлесі 4,7 млрд. теңгеден кем болмайды, өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда кем дегенде 26,5 %, ТИК – 101,9 %. Сүттің өнімділігі 11,6 %, ет – 5,5 %, жұмыртқа – 4,3 %. Ірі қара мал басы 19,6 %, қой мен ешкі – 24,3 %, жылқы – 49,5 %, құс – 37,7 %.

2014 жылдың 1 қазаны бойынша шағын және орта бизнестің белсенді субъектілерінің саны 2681 бірлікті немесе 2013 жылдың 1 қазанымен салыстырғанда 107,3 %.

9 ай бойынша жекелей тауарайналымның көлемі 195,2 млрд. теңгені құрады, ТИК – 109,0 %.

9 айдың қорытындысы бойынша бюджетке салықтар мен түсімдердің түсімі 106,7 млрд. теңгені немесе 2013 жылдың ұқсас аралығына 9,7 % өсіммен және сәйкесінше 10,3 % құрады.

Жергілікті бюджетке 11,3 млрд. теңге былтырғы жылдың деңгейіне 12,5 % өсіммен өткен жылмен салыстырмалы жағдайда.

2010 жылдан бері бюджетке қосымша резервтерді іздестіру бойынша Алгоритм шаралары жүргізілуде. Қосымша жүргізілген жұмыстардың арқасында бюджетке түскен қаражат 1503,5 млн. теңге, ал сонымен қатар 2014 жылдың 9 айы бойынша – 324,7 млн. теңгені құрады.

2014 жылдың 1 қазан айы бойынша жұмыссыздар саны 750 адамды құрап, 2013 жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 12,8 % төмендеді. Жұмыспен қамту органдары тарапынан 2720 адам жұмысқа орналасты, 2013 жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 11,2 % құрады. Жұмысқа орналасу деңгейі 62,1 %-тен 64,4 % өсті.

2014 жылдың қаңтар-қыркүйегі бойынша 5955 жаңа жұмыс орындары ашылды (2013 жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 140,7 %).

2013 жылдың 9 айына 8617 қылмыс тіркелді, (2013 жылы – 9082 қылмыс) 5,1 % кеміді. Қылмысты ашу пайызы 41,6 % құрады (2013 жылдың 9 айы бойынша – 41,7 %) бұл былтырғы жылға 0,1 пайыздық пунктіге төмендеумен құрады.

Болашаққа қаланың экономикалық дамуының негізгі басымдылығы олардың кешенді өңдеуді қамтамасыз етумен шикізат ресурстары бар толық пайдалану жолымен өнеркәсіптік өндірісті белсендіру болып саналады, дайындық жоғарғы деңгейімен өнімнің жоғары технологиялық және бәсеке қабілеттілікке бағдарланған негізгі саланы жаңғырту, жаңа технологиялар мен инновационалдық өндірісті енгізу.

Бұның бәрі болашақта қаланың рөлін түсті металды терең өңдеу, автомобиль құрылысы, металлургия саласында тәжірибелі технологияны әзірлеу, екпінді өңдеуші өнеркәсіпті дамыту, инновационалды экономиканың жаңа саласын дамытатын ірі орталық.

Өнеркәсіп. Өскемен қаласы диверсификациялық экономикамен облыстың өнеркәсіптік орталығы болып қалады, онда барлық өнекәсіптің салалары ірі, орта және шағын кәсіпорындар ұсынылған.

Металлургиялық саланы дамыту.

Облыста кен орындарының бар болуы өңдеуші өнеркәсіпте түсті металлургия дамуын анықтады, оның үлесіне қаланың өнеркәсіптік әлеуетінен 64 % кіреді. Шығарылатын өнімнің номенклатурасында негізгі үлесті қорғасын, мырыш, алтын, күміс, титан, магний алады.

Металлургиялық өнеркәсіптің негізін «Қазмырыш» ЖШС, «УМЗ» АҚ, «УК ТМК» АҚ құрайды. Бұл кәсіпорындардың басты міндеті өндірістік қуаттылықтың толық жүктілігі, оның ішінде Индустрияландыру картасының жүзеге асырылған жобалары болады.

Қазақстанның үдемелі индустриалды-инновационалдық даму мемлекеттік бағдарламасы аясында тау-кен металлургиялық өнеркәсіпте «Титанды кесектер өндірісі бойынша жаңа зауыттың құрылысы» инвестициялық жобаны жүзеге асыру жоспарланғна. («ПОСУК Титаниум» ЖШС (POSUK Titanium) инвестицияның көлемі – 9,1 млрд. теңге 2014 жылға енгізу мерзімімен.

Жаңа өнідірісті енгізу мен жобалық қуаттылыққа шығу тауарлы өнімнің қосымша өсімін қамтамасыз етеді, ол аударылатын салық төлемдерінің өсімі мен жаңа жұмыс орындарын құруға мүмкіндік береді.

Облыстық Үйлестіру кеңесте ҮИИД Мемлекеттік бағдараомаға кіргізу үшін өңірлік маңызды жоба ретінде «Қазмырыш» ЖШС бір жобасы «Кар-15 АБО (ауа бөлгіш орнатулар) орнатумен ӨК МК СЦ ҚАБ (Өскемен металлургиялық кешенде сервис цехының қышқыл-аргон бөлімі» жобасы.

Аталған салада «Азия Авто» АҚ, «Өскемен арматура зауыты» АҚ, «Востокмашзауыт» АҚ, «Өскемен конденсатор зауыты» АҚ, «Гидросталь» ЖШС, «КЭМОНТ» АҚ жұмыс жасайды, олардың жаңа және бәсекеге қабілетті өнім құру мүмкіндіктері бар.

Саланың даму стратегиясында 2015 жылға Қазақстанның Мемлекеттік Үдемелі индустриалды даму бағдарламасы аясында:

- «Автокомпоненттер өндірісі бойынша техносаябақ және толық циклді автозауыттың құрылысы» («Азия Авто» АҚ), инвестиция көлемі – 74,5 млрд. теңге. Бұл 2 мың жаңа жұмыс орындарын құруға мүмкіндік береді. Зауыттың құрылысы 2013 жылғы тамыз айында басталды. Енгізу мерзімі – 2015 жыл;

- Жаңа энергияжабдық өнідірісін қою мен әзірлеу: сыйымды қысымды трансфоматор, арттырылған қуатты конденсатор («Өскемен конденсатор зауыты»ЖШС), инвестиция көлемі – 1100 млн. теңге, пайдалануға енгізу 2014 жыл;

- тау-шахталы машина және жабдық зауытының құрылысы (Balum Kaz Service» ЖШС), инвестиция көлемі 900 млн. теңге, жүзеге асыру мерзімі 2014 жыл.

Аталған жобаларды жүзеге асыру шығарылатын өнімге ішкі нарыққа сұраныс, тұрғындардың қажеттілігі мен индустрияның басқа саласының мұқтаждылығын қамтамасыз ететін, шығарылатын өнім, сонымен шығарылатын өнім, жаңа жұмыс орындары құруға мүмкіндік береді.

Қала экономикасы үшін басымды сала болып құрылыс индустрия саналады.

Бүгінде сапалы және бәсекеге қабілетті өнімнің өндірісін қамтамасыз ету үшін технологиялық жабдықты ауыстыру мен жаңа технологияны қолдану бойынша өндірісті жаңғырту бойынша жұмыстар жүргізілуде. Құрылыс материалдар өндірістің жыл сайынғы өсімі ішкі нарықта біркелкі сұраныспен қамтамасыз етілген әсіресе тұрғын-үй.

Ағаш өңдеу саласын дамыту. Орман шикізатын орман дайындаушыларға бекітілген жалпы көлемді өңдеу үшін өндірістік әлеуеті бар. Сала кәсіпорныдарының көб бөлігі шағын бизнес убъектілерімен ұсынылған, олар кесілген ағаш бұйымдары, дайындамалар, үй құрылясы үшін оцилендірілген бөрене, әйнек және есік блоктары, жиһаз дайындау мамандандырылады.

Облыстық Үйлестіру Кеңесімен Мемлекеттік ҮИИД бағдарламаға қаладан 4 жаңа өңірлік маңызды жоба ретінде, оның ішінде «Жылына 8000 тонна өнімділігімен ағаш өңдеу қалдықтарынан отын брикеттер өндірісі бойынша зауыт» («НурБилдинг» ЖШС). Құны – 42, 937 млн. тг.

Жобаны жүзеге асыру индустриалдыинновационалдық өндіріст немесе жаңа өндірісті жаңғыртуды ескереді.

Аталған саланы дамытудың негізгі бағыты қайта өңдеу қайта өңдеу кәсіпорындарды жаңғырту қайта өңдеу, оларды жаңа технология, өндірісті толық автоматтандырумен толық мұздатқышты жабдық. Біртіндеп қуаттылықты ұзарту, өнім сапасын арттыру мен технологиялық үрдістерді қиындату мен қалада күнбағыс майы, субөнімдер, ет консервілері, нан-бөлке мен макарон бұйымдары, сүт және сүт өнімдерін өндірісі қайта өңдеуде, өнімді қайта өңдеудің бәсекеге қабілеттілігін арттырады өнім сапасын арттыруға мүмкіндік береді.

Оның негізінде энергия үнемдеу саясатын өткізу үшін Шығыс Қазақтан облысының энергия жинақтау мен энергия тиімдігін арттыру мәселелері бойынша Кешенді жоспар әзірленіп және бекітілді.

Энергетикалық саланы дамытудың болашақ бағыттары жаңа энергия көздерінің құрылысы мен қолданыстағыны жаңғырту болады. Бар ЖЭО мен ГЭС энергетикалық жабдықты жаңғырту мен қайта қалпына келтіру бойынша іс-шаралар өткізілетін болады.

«AES Өскемен ЖЭО» ЖШС 2013 жылдың аяғында 120 мегаватт қуаттылығымен № 12 турбин құрлысының жобасын жүзеге асыру басталды. Бұндай қуаттылықты турбиндер облыс аумағында Кеңес Одағы кезінен орнатылмағандықтан жоба бірегей. Жаңа турбинді орнатудың артықшылығы жаңа технология қолдану мен қаланы жылумен қамтуды қамтамасыз ету. Жобаны жүеге асыру кезінде 200-ге жуық жұмыс орныдары құрылатын болады. Аталған жоба электроэнергияның тапшылығын қысқартуға мүмкіндік береді. 120мегаватты қуаттылығымен жаңа турбин жылына 800 млн. КВт өңдейді.

Барлық инфрақұрылымның негізгі міндеті жаңа технологиялық жабдық және біздің қажеттілігімізге технологиялық үрдістерді, өндіріске ары қарайғы енгізу мен игерумен тәжірибелі-өнеркәсіптік сынау, соынмен Қазақстанның басқа өңірлеріне оларды тарату.

Аталған саланың негізгі бағыты өңдеу, оларды заманауи техгнологиялық, өндірістік процестің толық авытоматтандырылған мұздатқыш жабдығы қайта өңдеу кәсіпорынды жваңғырту мен қайта қалпына келтіру. Біртіндеп қуаттылықты жайластыру, технологиялық үрдісті қиындату мен өнімнің сапасын арттыру өңірде күнбағыс майы, сүт, ет, субөнімдер, ет консервісі, нан бөлке бұйымдары мен кеспе бұйымдары, ауылшаруашылығы өнімінің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мен өңдеу мамандануды нығайтуға мүмкіндік береді.

Облыстық Үйлестіру Кеңесімен Мемлекеттік ҮИИД бағдарламасына өңірлік маңызды жоба – «Көп қатарлы аралықтармен жылыжай кешеннің құрылысы, лаңшасы 2,2 гектар» («АльЖанАгроТрейд» ЖШС). Жобаның құны 550 млн теңге;

Көліктік-логистикалық жүйені дамыту. Өскемен қаласының аумағында жолаушылар мен жүкті тасымалдау, сонымен жүкті автомобиль, темір жол, су, электрлік көлікпен жүзеге асырылады.

Өскеменде «Қазақстан Темір Жолы» РМК Алматы темір жолының Защита бөлімінің торапты станциясы және 150 орынға арналған теміржол вокзалының ғимараты орналасқан.

КЛЖ мықты жақтары:

1) тиімді геополитикалық орналасқан жері: Оңтүстік Сібір мен Алтайды Жетісу мен Орта Азиямен байланыстырады. Тарихи Ұлы Жібек жолы қалыптасқан ең қолайлы және салыстырмалы түрде қысқа көліктік артерия.

2) қалада жоғарғы технологияны қолданатын және жаңа логистиканың өнеркәсіп және өндірістің саласының бары;

3) қалаға шет елдік сауда компаниялардың келуі;

4) жеткілікті дамыған көліктік инфрақұрылым, ірі көліктік түйіндердің бары;

5) экспорттық-импорттық жүк тасымалдаудың маңызды көлеміне, оның ішінде контейнерлі қол жетімділік әлеуеттің бары;

6) нашар бәсекелесті ортаның бары.

Сонымен, қаланың өнеркәсіптік, энергетикалық, көліктік позицияны ұстауы РФ мен ҚХР расындағы өзара ынтымақтастық өсіміне мүмкіндік береді, өнеркәсіп (түсті металлургия, машина жасау, энергетика, прибор құрылысы, азық-түлік) бұл өз кезегінде таяу және шет елдерге жүзеге асырылатын өнімнің көлемін ұлғайтуға мүмкіндік береді.

Қалада туристік қызметті дамыту үшін қонақ үй, кемпингтер, қаланың Сол жағалауында демалыс аймақтарының және басқа сервистік жүйесі дамыған инфрақұрылым нысандары бар.

Орта мерзімді аралықта салықтық-бюджет саясаты мемлекеттік саясаттың шараларын тиімді жүзеге асыру мен экономика өсімін қамтамасыз етуге бағытталған.

Ары қарайғы экономика өсімі үшін салық құралдары мен бюджет саясаты арқылы қамтамасыз етілетін болады.

Экономиканың ары қарайғы өсімін қамтамасыз ету үшін орта мерзімді аралықта бюджет саясаты:

халықтың әл-ауқатын арттыру;

экономиканы жаңғырту мен диверсификациялау;

мемлекет тарапынан ішкі сұраныс деңгейін қажетті қолдау.

Шығыс саясаты мемлекеттік шығыстың тиімділігі мен нәтижелігін арттыруға бюджетті орындау мен әзірлеу жолымен бюджеттік қаражаттардың бекітілген көлемін пайдаланумен мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарымен ескерілген, тура қорытындыға жетудің қажеттігінен шыға бағытталады.

Осы мақсатта тиімділік және нәтижелік индикаторларға негізделген, сонымен жергілікті атқару органдар мен қызметінің тиімділігін жыл сайынғы бағалау жүйесі, бюджетті орындау мен жинақтау жүйесі әрекет етеді, бұл қадағаланатын аяда/салада стратегиялық мақсаттар мен міндеттерге жету деңгейін, тиімділіктің көрсеткіштері мен аяққы қорытындының тура көрсеткіштеріне жету (жетпеу) анықтауға мүмкіндік береді. Экономикада жағдайдың өзгеруде бюджет саясатын түзету бойынша жедел шаралар, оның ішінде бюджеттің параметрлерін нақтылау қолданылады.

Қазақстан халқына Ел басының жолдауы «Қазақстан-2050» Стратегиясы» Жолдауында: Қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси курсы» есебінен бюджет шығысының негізгі басымдылығы 2014-2016 жылдарға: