Оқулық Алматы, 013 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»
жүктеу/скачать 3.34 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 13-кесте Генетика заңдары мен заңдылықтары
| 88
12-кесте Адамның АВО жүйесіндегі əртүрлі қан топтарына (фенотиптерге) сəйкес келетін генотиптер Қан топтары (фенотип) Аллель Генотип О і Іі А І А І А І А , І А і В І В І В І В ,І В і АВ І А І В 13-кесте Генетика заңдары мен заңдылықтары Аталуы Автор Анықтамасы Басымдылық немесе белгілердің біркелкілік заңы. Мендельдің І заңы. Г.Мендель 1865 ж. Моногибридті будандастыру кезінде F 1 -бірінші ұрпақ фенотипі бойынша біркелкі, сондықтан басымдылық немесе белгілердің біркелкілік заңы деп аталады. Белгілердің ажырау заңы. Мендельдің ІІ заңы. Г.Мендель 1865 ж. Гетерозиготалы генотипті организмдерді өзара будандастырса, алынатын ұрпақта міндетті түрде белгілер ажырайды. 3:1фенотип бойынша ажырау, 1:2:1- гено- тип бойынша ажырау. Белгілердің тəуелсіз тұқым қуалау немесе тəуелсіз комбинациялану заңы. Мендельдің ІІІ заңы. Г.Мендель 1865 ж. Бір-бірінен тəуелсіз ажырау гендердің екі жұбында да жүреді, осыған байланысты екі жұп гендері бойынша гетерозиготалы организм бірдей сандық қатынаста гаметалардың төрт сортын түзеді, оның екеуіндегі гендер үйлесімі бастапқы ата- аналардағы сияқты болады да, ал қалған екеуіндегі гендер кері үйлеседі (рекомби- нацияланады. Гаметалардың тазалық ережесі Г.Мендель 1865 ж. Рецессивті бастамалар гетерозиготалы организмде жоғалмайды, өзгеріске ұшырамайды жəне көбею кезінде дəл сондай рецесивті бастамалармен кездескен кезде, яғни келесі ұрпақтарда қайтадан көрінеді. 89 Жыныспен тіркесе тұқым қуалау заңы Т.Могрган 1911 ж. Тиісті белгілердің түзілуіне жауапты гендер жыныс хромосомаларында орналасады, сондықтан жыныспен тіркескен белгілер тұқым қуалауының өзіне тəн заңдылықтары болады, мысалы, айқас тұқым қуалау. Тұқым қуалау өзгергіштігіндегі гомологиялық қатарлар заңы. Н.И.Вавилов 1920 ж. Жалпы жүйедегі организм (түрлері) мен туыстар тегі жағынан қаншалықты жақын болса, олардың өзгергіштігі де соншалықты ұқсас болады. Харди-Вайнберг заңы. Г.Харди, В.Вайнберг 1908 ж. Кездейсоқ шағылысу жағдайындағы гендер жиіліктері бойынша популяциядағы генотиптер жиілігін алдынала болжап айтуға болатындығы туралы заң. жүктеу/скачать 3.34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|