Оқулық физика 8 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі ұсынған
жүктеу/скачать 4.48 Mb. Pdf көрінісі
|
| 1
= q 2 ). Аттас зарядтармен зарядталған екі шарик бірін-бірі тебеді де, күйентенің Сурет 4.5: а) Кулон таразысы; ә–б) зарядтардың әрекеттесу күштері б) ә) а) Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 95 ұшына орналасқан шарик (3) α бұрышына бұрылып, серпімді кварц қылын бұрап ширатады. Зарядтардың өзара тебілу күші ширатылған кварц қылының серпімділік күшіне теңелгенде алтын шариктер (3 және 5) белгілі бір r арақашықтықта нық орналасады. Кулон тәжірибені сан рет қайталай жасап, α бұрышын да, екі за- рядтың r арақашықтығын да өлшеп отырды. Сөйтіп, ол өлшенген шама- лар арқылы зарядтардың өзара әрекеттесу күшін (яғни ширатқан кварц қылының серпімділік күшін) есептеп бағалай алды. Тәжірибелердің нәти- желері тыныштықтағы электр зарядтарының өзара әрекеттесу күші олардың арақашықтығының квадратына кері пропорционал болаты- нын көрсетті: F ~ 1 r 2 . 3. Бұдан кейін Кулон зарядталған денелердің өзара әрекеттесу күштерінің олардың зарядтарының шамаларына тәуелділігін анықтады. Ол үшін Кулон зарядтарды өзгертіп отырудың өте ұтымды қарапайым тәсілін қолданды. Ол алтынмен қапталған шариктердегі алғашқы заряд- тардың шамаларын 2, 4, 8 т.б. есе азайту үшін дәл сондай заряды жоқ басқа шарикті (6) пайдаланды. Мұндай заряды жоқ шарикті зерттелетін шариктерге (3 және 5) жанастырғанда олар алдыңғы жолдағы зарядта- рын 2 есеге кемітіп отырады. Осылайша, шамалары әртүрлі зарядтарды пайдаланып жүргізген тәжірибелердің нәтижелері тыныштықтағы электр зарядтарының өзара әрекеттесу күші олардың зарядтарының көбейтіндісіне тура пропор- ционал болатынын көрсетті: жүктеу/скачать 4.48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|