Оқушы оқу мақсаттарына жетеді, егер

• Механикалық гармоникалық тербелістердің теңдеулері мен графиктері

Оқушы оқу мақсаттарына жетеді, егер:

• Оқушы оқу мақсаттарына жетеді, егер:
• Гармоникалық тербелістердің уақытқа x(t) қатысты дененің ығысуын біледі;
• Гармоникалық тербелістер үшін v(t) уақыт жылдамдығына тәуелділік графигін біледі;
• Ол дененің үдеуінің а(t) уақытына гармоникалық тербелістерге тәуелділік графигін біледі;
• Дененің жылжу графигінен уақыттың x(t) уақытқа қатысты амплитудасы мен циклін табады.

Сөйлемді аяқтаңыз

• Период – бұл…
• Периодты есептейтін формулалары
• Период өлшенеді …
• Жиілік – бұл…
• Жиілікті есептейін формулалары :
• Жиілік өлшейді … немесе …
• Бұрыштық жылдамдық формулалары
• Бұрыштық жылдамдықты өлшейді …..

• Тербелістер табиғат пен техникада көптеп кездеседі, мысалы

• Нүкте көзі арқылы таралатын сұйықтық бетіндегі
• тербелістер

• Дауыс зорайтқыштағы
• акустикалық толқындар тербелісі

• Тербелістердің табиғаты әртүрлі болуым мүмкін, сондықтан тербелістер механикалық және Электромагниттік тербелістер болып бөлінеді. Бірақта, әртүрлі тербелмелі жүйелер бірдей теңдеулермен сипатталады.

• Ағылшын физигі Электромагниттік тірбелістер мен механикалық тербелістерді бірге қарастыруды ұсынады

• Д. У. Релеем (1842-1919)

• Орыс зерттеуші инжинеріде

• П.Н. Лебедевым (1866-1912)

• Тербеліс теориясының дамуына өз үлесін қосқан:

• Л.И. Мандельштам (1879-1944)

• Тербеліс дегеніміз қайталанып отыратын қозғалысты айтамыз

• (жүйе тепе-теңдік қалыптан ауытқығаннан кейін, жүйенің ішкі күштері арқылы тербелуі)

• (сыртқы күштер арқылы)

• (заңдылық бойынша сипаттайтын шамалардың уақыт бойынша өзгеруі)

• Сыртқы күштердің және үйкелістің әсерінсіз өтетін тербелістер меншікті тербелістер деп атайды, олардың жиілігі тек жүйенің қасиеттеріне ғана тәуелді

Тербелістер (тербелмелі қозғалыс)- уақыт өте қайталанып отыратын, жүйенің белгілі бір күйі.

• Гармоникалық тербелістер

• Табиғаты бойынша әртүрлі болуы мүмкін

• Тербелістерді ажыратамыз:
• Физикалық процесстер арқылы
• Уақытқа тәуелділік арқылы

• Физикалық процесстер сипаты бойынша:

• Электромагниттік
• тізбектегі айнымалы электр өрісінің тербелістері, Е және В векторларының тербелісі

• Механикалық
• маятниктердің, шектің, машиналар мен механизімдердегі бөлшектредің тербелісі

• Электромеханикалық
• телефон мембранасының
• тербелісі

• Уақытқа тәуелділік бойынша:

• Периодтық

• Периодтық емес

• Тербеліс периоды дегеніміз (Т) тербелмелі қозғалысты сипаттайтын барлық физикалық шамалардың қайталану уақыты. Бір тербеліс жасауға кеткен уақыт.

• Жиілігі бірлік уақытта қайталанатын толық тербеліс саны:

Мехеникалық гормоникалық тербелістер

• Материалдық нүктенің х осі бойынша тепе-теңдік қалыптан ауытқу қозғалысын, яғни түзу сызықты гормоникалық тербелісін қарастыралық. Бастапқы тепе-теңдік координатасы х = 0.

• Х координатаның t уақытқа тәуелділігі:

• А – тербеліс амплитудасы, тепе-теңдік қалыптан максимал ауытқуы, ω – цикілдік жиілік, – t уақыттағы тербеліс фазасы.

• Жылдамдығы : тербелмелі нүктенің жылдамдығы мына заңдылықпен өзгереді:

• Үдеуі:

• 05.09.23

• Салдар:

• күш модулі материалдық нүктенің тепе-теңдік қалыптан ауытқуына тура пропорционал;

• күш бағыты мен ауытқу бағыттары қарама-қарсы.

• Күш, массасы m денеге әсер ететін шама анықталады:

Мұндай күштерді кері қайтарушы күштер деп те атауға болады.

• Мұндай күштерді кері қайтарушы күштер деп те атауға болады.
• Тәуелділік серпімділік күшіндей.

• Сәйкесінше, күш бағыты әрқашан тепе *теңдік қалыпқа бағытталған болады.

• Кинетикалық энергиясы: гормоникалық тербеліс жасайтын материалдық нүктенің кинетикалық энергиясы:

• Потенциальная энергия материальной точки, совершающей гармонические колебания под действием упругой силы F:

• Толық энергиясы:

• где

• 05.09.23

Рефлексия

• Мен не білдім, нені үйрендім?
• Не түсініксіз болып қалады?
• Нені білуім керек?