Өзіндік жұмыс Тақырыбы: География ғылымы Орындаған
жүктеу/скачать 27.89 Kb.
|
|
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі «Х. ДОСМҰХАМЕДОВ АТЫНДАҒЫ АТЫРАУ УНИВЕРСИТЕТІ »КЕҚ Өзіндік жұмысТақырыбы: География ғылымы Орындаған: Жәлел Бақтияр Мамандық: Тарих және зерттеуші 101/2 топ Тексерген: Қуаныш С.О. Атырау, 2022 ж География ғылымы География әлемге кеңінен таралған ғылым саласы. Бұл ғылым саласы ежелгі заманда пайда болған. География қызықты да өте күрделі ғылым саласы. География басқада ғылым салаларымен тғыз байланысты. География ғылымы қалай пайда болды? Нені зертейді? Қандай даму кезендерден өтті? Қандай бағыттарға бөлінеді? Осы сұрақтарға жауап бере кетсек. Біріншіден география сөзі грек тілінен аударғанда << жерді сипаттап жазу >> деген мағына береді. География-жер беті табиғатың, халықтары мен олардың шаруашылық іс-әрекеттерің зереттейтің ғылым саласы.Географиялық зерттеулердің басты міндеті – табиғат ресурстары мен жағдайларын жан-жақты зерттеу, оларды тиімді пайдаланудың, өндіргіш күштерді орналастыру мен дамытудың, табиғатты қорғаудың және қалпына келтірудің ғылыми негіздерің жасау. Сонау тас дәуірінде адамдар өздерің қоршаған элементтердің екінші бір жермен ұқсамайтының, ондағы табиғи құбылыстардың әр түрлі екендігің байқап отырған. Көрген-білген жерленің көкжүйектің өзі басып көрмеген арғы жағын ой өрістерімен жалғастыра білген. Өз ортасын зертеп, танып-біліп, салыстырып, тасқа, ағаштын қабығына, жере сызып белгі салып отрған. Осылайша геогрфия ғылымы алғаш пайда бола бастады. Географиялық алғашқы мағұлматтар Шығыстың жазба деректерінде кездеседі. Теңізде жүзу мен сауданың дамуы құрлық беті мен теңіз жағалауынсипаттап жазуды керек етті. Б.з.б 6 ғасырда географияда екі бағыт пайда болды. 1.Жалпы жертану (негізің салушы Аристотель) 2.Елтану (ненгізің салушы Геродат) Содан бері География өзінің дамуында бірнеше сатыдын өтті. Элиндік дәуірде Эратосфен өзінің <<География>> атты еңбегінде табиғатты зерттеулердің барлық бағыттарың біріктірмек болды. Б.з.б 1-2 ғасырдағы күрделі геогрфиялық еңбектерге Страбонның <<Географиясы>>, Потолемейдің <<География жөніңдегі нұсқаулық>> жатады. Орта ғасырларда география Қытайда, Парсыда, орталық Азияда және Араб елдерінде жақсы дамыды. Ұлы географиялық ашылулар кезені география ғылымының даму тарихында асамаңзд кезен болды. Себебі сол заманда яғни 16 ғасырдан бастап география аса маңызды ғылымға айналып, жеке салалар бөліне бастады. Осы кезеңдерде географияның ерекше ғылым тілі картография қалыптасты. Бұл кезеңегі көптеген ғылыми экспедисалардың нәтижесіңде география ғылмына көптеген географиялық нысандар, әртүрлі обектілер, елді-мекендер, жаңа өсімдіктер мен жануарлар түрлері еңгізілді. Мсалға келтіретің болсақ, Х.Колумбтың Америка құрлығы мен Тыңық мұхитты ашуы, Васко-да- Гаманың Африканы оңтүстігінен айналып өтіп, Үндістанға апаратың теңіз жолын ашты. Феран Магеллан іс-жүзіңде әлемді айналып шығып жердің шар тәріздес екенің ділелдеді.Ұлы географиялық ашылулардың ғылыми қортңдылары голланд ғалымы Бернхардус Варенмустың <<Жалпы география>> атты еңбегінде жинақталды. Жаратылыстану ғылымының 18-19 ғасырлардың біріші жартысндағы асакөрнекті жетістіктері бұрнғы натурфилософиялық жорамалдардан бас тартуға, “табиғаттағы процестердің бәрінің өзіне тән себептері бар” деген ғылыми тұжырым жасауға мүмкіндік берді. Бұл кезенде география жөнінде екі түрлі пікір туды: 19 ғасрда неміс саяхатшысы А.Гумбольдт өзінің “Космос” атты еңбегінде “Физикалық географияның міндеті - табиғат құбылыстарның жалпы заңдарын жәнеолардың ішкі өзара байланыстарын зерттеу”- десе, немңс географы Карл Риттер өзінің “< География өзінің одан әрі даму сатысында (XVII ғ.) геологияға, XIX ғасырдың I жартысында экономикалық және физикалық географияларға жіктелді. Географияның зерттеу обеъектілері мен тәсілдері күрделене түсіп, XX ғасырдың басында географияңылымдарының жүйесін қалыптастырды. Бүгінгі таңда Жер шарында ашылмаған жер жоқ деуге де болады, бірақ онымен географиялық ашулар тоқтады деген ұғым тумауы керек. Жаңа географиялық зерттеулерде ғылым мен техниканың сонңы жетістіктері: ғарыштық және аэро кескіндеулер, геофизикалық зерттеулер, ақпаратты компьютерлік өңдеу және т.б пайдаланыды. Қазіргі заманғы география ғылымы табиғи ортаны қорғау мен табиғат қорларың тиімді пайдалану, мұхит табиғатын жаңа құралдар мен әдістер көмегімен танып-білу, адамзат пен табиғат арасында байланыс, табиғат апаттарын болжау және оларды болдырмау бағытында зерттеулер жүргізуде. География ғылымы көптеген салалық бөлімдерден құралған. Дегенмен олардң бәрін физикалық география және әлеуметтік-экономикалық география деп шартты түрде екі бағытқа бөлуге болады. Физикалық география жалпы Жердің сыртқы қабатың, оның табиғи кешендері мен компоненттерін зерттейді. Физикалық географияның салалық бөлімшелері: биогеография, климатология, метеорология, төрттік геологиясы, экологиялық география, геоезия, геоморфология, гляциология, гидрология және гидрография, ландшафт экологиясы, океанология, топырақтану, палеогеография. Әлеуметтік-экономикалық география қоғамның аумақтық бөлінуін зерттейді. Өз кезеінде Экономикалық және әлеуметтік географиясы салаларға бөлінеді. Экономикалық және әлеуметтік географиясының салалы бөлінуі: мәдени география, елтану, экономикалық география, медициналық география, тарихи география, саяси география және геосаясат, халықтар географиясы немесе демография, діни география, әлеуметтік география, транспорт георафиясы, туризм географиясы, геоубанистика. Қазіргі уақытта жер бетіндегі экологиялық жағдайлар : ауа мен судың ластануы, шөлдің тарылуы, топырақтың тұздануы тағыда басқа мәселелер зерттелуде. Карталарда стихиялық табиғат апаттары : жер сілкінуі, цунами, дауылдар, су тасқыны тағы басқалар Жер шары халқына, шаруашылығына зиян тигізетін құбылыстар көрсетілуде. География ғылымында осы мәселелерді шешуге әр түрлі жобалар қарастыруда. География ғылымы басында айта кеткендей өте күрделі. Бұл ғылым саласының біздің әлемізде өзінің ерекше орны бар десекте болады. География ғылымы мені өте қатты қызықтырады және бұл ғылымның біздің әлемімізге тигізер пайдасының көп екеніне сенемін. Мәліметтер https://kk.m.wikipedia.org сайтынан алынды. жүктеу/скачать 27.89 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|