Иван Васильевич Киреевский (1806–1856) славянофилдар концепциясының философиялық негіздерін одан әрі дамытқан ғалым. «О характере просвешения в Европе и о его отношениик просвещению России» деп аталатын мақаласында орыс рухани әлемін батыс мәдениетімен салыстырады. Ал оның інісі Петр Васильевич «О древней русской истории» кітабында Погодиннің норман теориясын одан әрі дамытуын сынайды.
3. ХІХ ғасырдың орта шеніндегі Ресей буржуазиялық тарихнамасы.
Ресейде буржуазиялық тарихнаманың дамуына әсер еткен неміс тарихшысы Иоганн-Филип-Густав Эверс (1781–1808). Ресейдегі ғылыми қызметін 1810 жылы Тарту университетінің профессорлығынан бастады. Оның тарихи көзқарасы ғылымдағы жаңашылдық пен консерватизмнің араласуы негізінде қалыптасты. Ол абсолютті монархияны мемлекеттің «табиғи түрі» деп есептеді.
Оның алғашқы еңбектері Ресейдің көне тарихына арналды. Рустардың тарихи отанын ол Қара теңіздің солтүстік жағалауы деп есептеді. Мұның өзі норман теориясын жоққа шығаруға талпыныс еді.1816 жылы оның неміс тілінде « История русов» деп аталатын еңбегі жарық көрді. Бұл кітап орыс тарихы жөнінде ХҮІІІ ғасырда жарық көрген еңбектердің жалғасы іспетті еді. Орыс тарихын езеңдеуде ол Шлецерден, Татищевтен және Щербатовтан аса алмады.
Орыс тарихнамасына Эверстің кіргізген жаңалығы , ол халықтың ішкі өміріне қатты көңіл бөлді. Орыс мемлекетінің құрылымы, басқару жүесі,халықтың азаматтық жағыдайы мен күнделікті жұмысы,рухани табхғаты мен діни сенімдері,заң, көршілері мен қатынасы, өнері мен ғылымы кітаптың жартсынан артығын алып жатыр.
Орыс тарихын ол ,кейбір тарихшылар сияқты мемлекеттің пайда болуымен байланыстырмайды, славяндар жөнінде алғашқы деректерден бастайды.
Орыс мемлекетінің құрылуы тарихына арнап «Древнейшее русское право в историческом его раскрытии»атты еңбек жазды. Онда ол орыс қоғамының құрылу тарихын баяндайды. « Я намерен покозать на оснавании истории России постепенный ход права, возникавшего из так называемого патриархального состояния гражданского общества - деп жазды ол. Ол бұл процесстің «адамзат қауымының табиғи дамуы» екендігін түсінді.
Достарыңызбен бөлісу: |