Пән бағдарламасының (syllabus) титулдық парағы пму ұс н 18. 4/19

6. Дәріс сабақтардың мазмұны.

Айнала қоршаған орта өлі атмосфераның реттелуінсіз өмір сүре алмайды. Себебі ол айнала қоршаған ортаға терең экологиялық және биологиялық өзгерістер енгізді. Жер бетінде мекендейтін өмір сүру ортасымен қоса отырып, өзгеше қабатты биосфера құрайды. Вернадский биосфера тіршілігі үрдісін жан-жақты зерттей келе, биохимиялық элементтердің бір тобын тірі ағзаларға, екіншісін биогенді заттарға, үшіншісін биоталар сирек кездеседі деп бірнеше категорияларға бөлген. Биогенді заттарға күкірт, сутегі, оттегі, азот және фтор жатады. Ол тірі биохимик бір жағынан минеролог болып табылады.

1. 
   Қоршаған ортамен танысу. Кестелер
   

Биосфера – жер шарының осы бір айрықша қабығына қарай ерекшеліктерге тән:

1. 
   Биосфера. Кестелер.
   

Литосфераға тірі организмдер болмашы тереңдікте ғана енеді. Олардың негізгі бөлігі топырақтың жоғарғы қалыңдығы ондаған см қабатында шоғырланған. Тек бінен-сараңдары ғана неше иетрге немесе ондаған жер қыртысындағы жарықтар құдықтардың, шахталардың бұрғылау скважиналардың бойымен жануарлар мен бактериялар әлдеқайда көбірек 2,5-3 км дейінгі тереңдікте жетуі мүмкін. Көбіне терең жер астында жататын мұнайдың ерекше өзіне тән бактериялар флорасы бар. Жарық болмаған жасыл өсімдіктер литосфераның терең қабаттарына ене алмайды. Тереңде жануарлар азық таба алмайды. Сондай ақ литосфераны құраушы тау жыныстарының механикалық қасиеттеріде олар да тіршіліктің таралуына бөгет болады. Ақыр аяғында жер қойнауына тереңдеген сайын температура жоғарылап 3 км тереңдікте ол 1000С – дейін жетеді. Демек жер бетінен 3 км астам тереңдікте тірі организм күнелте алмайды.

1. 
   Литосфера. Кестелер.
   

Адамның шаруашылық әрекеті табиғаттың өзгеруіне әсер ететін ерекше фактор. Адам еңбек пен ақыл ойдың арқасында қоршаған ортаға бейімделумен қатар, оны өзгертеді. Сондықтан табиғатты өзгерту барысында адамзат оның кейінгі зардаптарын да ескеруі қажет. Табиғат кешендеріне кері әсер ететін озық ғылыми-техниканың тікелей қатысы жоқ. Ол өзгерістерге кінәлы прогресс емес, техникалық жобаларда адамның шаруашылық әрекетінің әсері есепке алынбаған. Жауын-шашын мөлшерін, топырақ ылғалдығын ескерместен топыраққа минералды тыңайткыштар енгізу, ол заттардың шайылып, өзендер мен бөгендердің ластануын туғызды. Мұның бәрі қаншама еңбек пен шикізатты зая кетірумен бірге, қоршаған ортаның жағдайын нашарлатады. Ірі бөгендер салуда аумақтың табиғат ерекшеліктерін ескермеу мезгілсіз батпақтануға, топырак, өсімдік жамылғысы мен сол жердің микроклиматының өзгеруіне әкеп соғады. Қазіргі кезде антропогендік ландшафтар басым. Табиғатты тиімді пайдалану, көркейту және қорғау кешенді түрде қарастырылуы қажет. Рио-де-Жанейро декларациясының қағидаларын есепке ала отырып Қазақстанның экологиялық қауіпсіздігі проблемалары және қоршаған ортасының жағдайына ғаламдық, ұлттық және жергілікті деңгейде қаралуын қарастырады.. Ұлттық экологиялық проблемалареа экологиялық апатты аймақтар; Каспий теңізі қайраңы ресурстарын белсенді игерумен байланысты проблемалар; тарихи ластану; трансшекаралық мәселелер; әскери ғарыштық және тәжірибелік кешендер полигондарының әсерін жатқызуға болады. Жергілікті экологиялық проблемаларға ауа бассейнінің ластануын, радиоактивті, тұрмыстық және өнеркәсіптік қалдықтары, табиғи және техногендік төтенше жағдайларды жаткызуға болады. Адам әрекетінен Қазақстан жерінде тез шешуді қажет ететін проблемалар бар.

Топырақ – құрлық үстінің  жұқа борпылдақ, ауамен  байланысып жататын бөлігі. Бұл  үшфазалы жүйе, оның  қатты бөлігі ауаме, сумен  қоршалып жатыр. Олар газ бен сулы ерітінділермен  толтырылған жолақтардан  тұрады. Бұндағы температура  өзгеріп отырады, жер беті  өлген жан- жануарлар мен өсімдіктер қалдықтарының шіріндісінен пайда болған органикалық және  минеральдық қорлармен жинақталған. Сондықтанда топырақ тіршілікке бай.

Топырақтағы ағзалардың экологиялық топтары:

Микрофауна -  топырақтағы өте ұсақ ағзалар (қарапайымдылар,колораткалар,тихоходтар мен нематодтар және т.б.). Олар үшін  топырақ – микросу тоған жүйесі.

Мезофауна  - недәуір ірілеу ағзалар (0,1 – ден 2-3 мм – ге дейінгі) жиынтығы, негізінен буынаяқтылар (кенелер,алғашқы қанатсыз жәндіктер мен қанаттылардың ұсақ түрлері, қырықаяқтар және басқалар).Олар үшін топырақ ұсақ үңгірлер жүйесі сияқты.

Макрофауна – 2-20 мм.-ге дейінгі көлемдегі денелі жәндіктер (құрттар,қырықаяқтар,жәндіктер,шаянтәрізділер).

Оларға топырақ – қатты орта болып есептеледі де, қозғалыс кезінде  аздаған  механикалық кедергілер келтіреді.

Інде тіршілік етушілер (суырлар,борсықтар,саршұнақтар,тушкандар, қояндар және т.б). Олар негізінен жердің  үстінде қоректенеді де, көбеюі, қыстаулары, тынығулары, өз жауларынан қорғанысы топырақта  жүреді. Топырақ жануарлардың эволюциялық дамуында өте үлкен роль атқарды.

1. Топырақ. Кестелер.

Су – тіршілік ортасы ретінде өзіндік ерекшеліктермен ерекшеленеді,яғни, қысымы жоғары,қысымы бірден төмендейді, оттегінің аздығы,күн сәулесін күшті сіңіреді. Сулы ортада өмір сүретін ағзалар – гидробионттар деп аталады.Гиробионтар – суда  өмір сүретін экологиялық топтарға жататын –планктондар (өсімдіктекті ағзалар –фитопланктондар, жануартекті ағзалар – зоопланктондар) жатады.Судың жоғарға  қабатында өмір сүретін, ауалы қабатпен жанаса өмір сүретін ағзалар – нейстондар деп аталады.Суда жақсы жүзетін, су ағысына төтеп бере алатын жануарлар нектондар деп аталады. Су түбінде мекен етуші ағзалар бентостар деген атқа ие болды (Өсімдіктекті ағзалар – фитобентос, жануартекті ағзалар – зообентостар).

1. Гидросфера. Кестелер.

Әлемдік мұхит проблемалары. Жер бетінің 2/3 бөлігін алып жатқан Әлемдік мұхит – суының салмағы 1,4-1021 кг-ды құрайтын үлкен резервуар. Мұхит суы планетадағы су қорының 97% құрайды. Сондай-ақ Әлемдік мұхит планета халықтың тағам ретінде пайдаланатын барлық жануарлар белоктарының 1/6 бөлігімен қамтамасыз етеді. Жер бетіндегі тіршілікті сақтауда негізгі роль мұхитқа, оның ішінде мұхиттың жағалаудағы аймақтарына жатады. Өйткені плнета атмосферасына түсетін оттегінің 70% плантондарда жүретін фотосинтез процесінің нәтижесі. Әлесдік мұхит биосферадағы тепе-теңдікті сақтауда үлкен роль атқаратын болғандықтан, оны қорғау халықаралық экологиялық өзекті мәселелердің бірі. Әлемдік мұхиттың зиянды және үлы заттармен, мұнай өнімдерімен, радиоактивті заттармен ластануы үлкен алаңдатушылық т.дырып отыр. Ластанудың масштабын мына мәліметтерден көруге болады: жағалаудағы суларға жыл сайын 320 млн тонна темір, 6,5 млн тонна фосфор, 2,3 млн тонна қорғасын бөлінуде.

1. Ботаника. Өсімдіктер. Кестелер.

Адам тіршілігі үшін экологиялық қолайлы және қолайсыз аудандар. Табиғат - адамзаттың тіршілік ететін ортасы, сондықтан оның көптеген сұраныстарын қанағаттандыратын шикізат көзі болып саналады. Қоршаған ортаның табиғат жағдайлары адамның шаруашылық әрекетінің түрін анықтайды. Дүниежүзілік мұхит және оның бөліктері. Мұхит суының қасиеттері. Мұхит судың сапасы. Ластаушы заттардың басым бөлігін атмосфералық жауын-шашын әкеледі. Сулардың канализация ағысымен, тұрмыстық ұалдыұтармен, өнеркәсіп орындарының қалдықтарымен, су транспортымен ластану үлесі де жоғары.

Адам баласы үшін орасан зор пайдалы ауа бассейіні соңғы жылдары күрделі өзгерістерге ұшырап отыр. Ең бастысы ауаның ластануы. Атмосфера ауасының сапалық күйінің көрсеткіштері оның ластану дәрежесі болып саналады. Егер атмосфера ауасында ластағыш заттардың шекті мөлшерлі концентрациясы қалыпты құрамнан асып кетсе, онда ауаны ластанған деп санайды.

1. Ауа. Кестелер.

7. Тәжірибелік сабақтың мазмұны, оның сағаттағы көлемі

1 тақырып. Кіріспе. Пәннің мақсаты мен міндеті

Негізгі терминдер және ұғымдар.

1. 
   Әлемдік экология
   
2. 
   Пәннің мақсаты мен міндеті.
   

Әдебиет: [1-10].
2 тақырып. Әлемдік экология – биосфера туралы ғылым

1. 
   Биосфера әлемдік экожүйе ретінде
   
2. 
   Биосфераның құрылысы, қасиеттері
   

Құрал жабдық, материалдар: сурет, плакаттар.

Жұмысты өткізу түрі: Белгілеп жасаған материалдарды және сурет, схемаларды оқытушыға тексертеді.

Сұрауларға жауап беру арқылы жұмысты қарап бағалатады.

Әдебиет: [1-10].
3 тақырып. Литосфераның экологялық қызметі

1) Литосфераның ластануының экологиялық жағдайы

2)
Құрал жабдық, материалдар: сурет, плакаттар.

Жұмысты өткізу түрі: Белгілеп жасаған материалдарды және сурет, схемаларды оқытушыға тексертеді.

Сұрауларға жауап беру арқылы жұмысты қарап бағалатады.

Әдебиет: [1-10].
4 тақырып. Қазақстанның экологиялық шөлдену мәселелері

1) Өнделетін жерлердің экологиялық жағдайы және қауіпсіздік стратегиялық мақсаттары мен міндеттері, жер мониторингін енгізу

2) Қазақстанның экологиялық шөлдену жерлердің мониторингі

Құрал жабдық, материалдар: сурет, плакаттар.

Жұмысты өткізу түрі: Белгілеп жасаған материалдарды және сурет, схемаларды оқытушыға тексертеді.

Сұрауларға жауап беру арқылы жұмысты қарап бағалатады.

Әдебиет: [1-10].
5 тақырып. Топырақ тіршілік ету ортасының маңызды қасиеттер ретінде

1) Топырақта тіршілік ететін организмдер

2) Топырақ эрозиясы

3) Топырақ жағдайларының микробиологиялық процестерге әсері

Құрал жабдық, материалдар: сурет, плакаттар.

Жұмысты өткізу түрі: Белгілеп жасаған материалдарды және сурет, схемаларды оқытушыға тексертеді.

Сұрауларға жауап беру арқылы жұмысты қарап бағалатады.

Әдебиет: [1-10].
6 тақырып. Гидросфера биосфера құрамында

1. Гидросфера

2. Судың ластаушы мәселесі

3. Суды ластаушы заттар

4. Гидросфераның ластану көздері жербеті және жер асты сулар.

Құрал жабдық, материалдар: сурет, плакаттар.

Жұмысты өткізу түрі: Белгілеп жасаған материалдарды және сурет, схемаларды оқытушыға тексертеді.

Сұрауларға жауап беру арқылы жұмысты қарап бағалатады.

Әдебиет: [1-10].
7 тақырып. Әлемдік мұхиттың ластануы

1) Әлемдік мұхит проблемалары.

2) Әлемдік мұхиттың ластануы

3) Мұнай және мұнай өнімдерімен, тыңайтұыштармен, улы химикаттармен ластануы

Құрал жабдық, материалдар: сурет, плакаттар.

Жұмысты өткізу түрі: Белгілеп жасаған материалдарды және сурет, схемаларды оқытушыға тексертеді.

Сұрауларға жауап беру арқылы жұмысты қарап бағалатады.

Әдебиет: [1-10].
8 тақырып. Экологиялық аудандар және мұхиттағы ағзалардың жиынтығы

1. 
   Кәсіптік және қолданылым қалдықтарымен жұмыс істеу шараларына қоыйлатын экологиялық талаптар
   
2. 
   Зиянды қалдықтардың классификациясы
   
3. 
   Зиянды қалдықтарды құжаттандыру.
   

Құрал жабдық, материалдар: сурет, плакаттар.

Жұмысты өткізу түрі: Белгілеп жасаған материалдарды және сурет, схемаларды оқытушыға тексертеді.

Сұрауларға жауап беру арқылы жұмысты қарап бағалатады.

Әдебиет: [1-10].
9 тақырып. Атмосфералық ауаның ластануы

1. Атмосфера ауасы

2. Атмосфераның құрылысы мен газдық құрамы 
3. Атмосфераға шығарылатын зиянды заттар

4. Ауаны таза ұстаудың шаралары

5. Атмосфера және атмосфера ауасының ластануы

6. Тасымалдаушы көліктердің ауа атмосферасына әсері

Құрал жабдық, материалдар: сурет, плакаттар.

Жұмысты өткізу түрі: Белгілеп жасаған материалдарды және сурет, схемаларды оқытушыға тексертеді.

Сұрауларға жауап беру арқылы жұмысты қарап бағалатады.

Әдебиет: [1-10].
8. Өзіндік жұмысының тапсырмалары
2 тақырып. Әлемдік экология – биосфера туралы ғылым

Оқу бағдарламасының аса қиын сұрақтары

1. 
   Сұрақтарды дайындау:
   

1) Табиғи экологиялық апаттар

2) Техногенді экологиялық апаттар

Творчестволық тапсырма

2. Презинтация жасау

3. Реферат жазу
3 тақырып. Литосфераның экологялық қызметі

Оқу бағдарламасының аса қиын сұрақтары

1. 
   Сұрақтарды дайындау:
   

1) Жер қойынауының мониторингі

2) Литосфераның мониторингі

Творчестволық тапсырма

2. Презинтация жасау

4 тақырып. Қазақстанның экологиялық шөлдену мәселелері

Оқу бағдарламасының аса қиын сұрақтары

1.Cұрақтарды дайындау:

1) Гидрохимикалық көрсеткіш бойынша құрғақ жерлердің үстіндегі су сапасының сипаттамасы.

2) Суармалы жерлерді қалпына келтіру

Творчестволық тапсырма

2. Презинтация жасау

5 тақырып. Топырақ тіршілік ету ортасының маңызды қасиеттер ретінде

Оқу бағдарламасының аса қиын сұрақтары

1. Сұрақтарды дайындау:

1. Зиянды қалдықтарды тасымалдауға қойылатын экологиялық талаптар.

2. Қалдықтардың сақталу орындары мен жою орындары.

3. Қалықтармен жұмысты қадағалау шаралары.

4. Тұрғылықты орындардың тұрмыстық қалдықтарды жою іс-шаралары қандай?

Творчестволық тапсырма

2. Реферат жазу

3. Презинтация жасау
6 тақырып. Гидросфера биосфера құрамында

Оқу бағдарламасының аса қиын сұрақтары

1) Су ресурстары жағдайының мониторингі

2) Жер үсті және жер асты суларының ластануы

Творчестволық тапсырма

2. Кетсе құру

3. Презинтация жасау
7 тақырып. Әлемдік мұхиттың ластануы.

Оқу бағдарламасының аса қиын сұрақтары

1.Сұрақтарды дайындау:

1) Теңіз және мұхит гидрологиясы

2) Әлемдік мұхиттың мониторингінің арнайы түрлері.

Творчестволық тапсырма

2. Реферат жазу

3. Презинтация жасау
8 тақырып. Экологиялық аудандар және мұхиттағы ағзалардың жиынтығы

Оқу бағдарламасының аса қиын сұрақтары

1.Сұрақтарды дайындау:

1) Радиациялық мониторинг

2) Фондық мониторинг

Творчестволық тапсырма

2. Слайд жасау.

3. Реферат жазу
9 тақырып. Атмосфералық ауаның ластануы.

Оқу бағдарламасының аса қиын сұрақтары

1. 
   Сұрақтарды дайындау
   

1) Атмосфералық ауа жағдайының мониторингі

2) Атмосфералық жауын-шашын мониторингі

3) Метеорологиялық мониторинг

Творчестволық тапсырма

2. Реферат жазу

3. Презинтация жасау
10. СОӨЖ консультациялар графигі (СОӨЖ СӨЖ- тың 25% құрайды)

№	Сабақ түрлері	дүйсенбі	сейсенбі	сәрсенбі	бейсенбі	жұма	сенбі
1	Дәріс сұрақтары бойынша кеңес	13.00-15.00
2	Семинар сұрақтар бойынша кеңес		12.00-14.00
3	СӨЖ сұрақтары бойынша кеңес			10.00-12.00	12.00-14.00
4	Курстық жұмыстары тақырыптары бойынша кеңес
5	Тесттік тапсырмалар бойынша кеңес					12.00-14.00

11. Студенттың білімін тексеру кестесі

Дәрістер мен практикалық сабақтарда қатысуы (семинарлық, зертханалық, жеке, студиялық) 0-100 баллға бағаланады

Пән бойынша тапсырмаларды тапсыру графигі

№	Жұмыс түрлері	Тақырыбы, мақсаты тапсырма мазмұны	Ұсынылатын әдебиет	Орындалу уақыты	Бақылау формасы	Тапсыру мерзімі
1	2	3	4	5	6	7
1	Реферат	Тақырып: 1, 2		3 апта		4-ші апта
2	Реферат	Тақырып: 3, 4, 5		2 апта		6-ші апта
3	Рубежный контроль	Модуль 1,2			коллоквиум	8- ші апта
4	Реферат	Тақырып: 6, 7		2 апта		9- ші апта
5	Реферат	Тақырып: 8, 9аюю		2 апта		10-11- ші апта
6	Рубежный контроль	Модуль 3,4			коллоквиум	15- ші апта

Ескерту:

1. Реферат СӨЖ сәйкес келетін тақырып бойынша жазылу керек және міндетті түрде оқытушымен мақұлдану керек.

2. Сыртқы бөлімде оқитын ҚОТ қолдануымен студенттерге 6,7,8 пунктерінің орнына 6*,7*, 8* қолдану керек.

12. Студенттердің білімдерін анықтаудағы критерийлері

Сабақты жалпы қорытындылауы тест түрінде аяқталады, бұл барлық өтілген материалдарды қамтиды. Емтиханға жіберілуді алу үшін студент келесідей пән бойынша қамтылатын міндеттерді атқаруы қажет:

Әрбір тапсырма 0-100 баллмен бағаланады.

Жіберілу рейтингі орташа арифметикалық барлық тапсырмаларды ағымдағы сабақтардағы орындалған түрі бойынша есептеледі (дәрістерге қатысу, үй тапсырмалары, СӨЖ тапсырмалары, тәжірибе және т.б. тапсырмалары, межелік бақылау).

Жұмыс оқу бағдарламасындағы барлық орындалған тапсырмалары бойынша (барлық зертханалық жұмыстарды орындау және тапсыру, СӨЖ бойынша тапсырмаларды орындау мен тапсыру), курстық жобаны қорғаудан оң баға алуынан және жіберілу рейтингі 50 баллдан кем болмаған студент қорытынды бақылауға (ҚБ) жіберіледі.

Студенттердің оқу жетістіктерінің деңгейі әр бір пән бойынша, соның ішінде МЕ қорытынды бақылауынан, қорытынды бағамен анықталады, ол ЖР мен ҚБ есебімен есептеледі.

Қ = ЖР*0,6 + ҚБ*0,4

Салмақтық үлесімі әр жыл сайын университеттің ғылыми кеңесімен бекітіледі және ЖР 0,6-дан, ал ҚБ 0,3-тен кем болмауы керек.

КЖ/КЖ комиссия алдында қорғалады. Бағасы көрсетілген жұмысы бойынша және жетекшісінің пікіімен қаралып есептеледі.

Қорытынды бақылау пән бойынша студенттің оң бағасымен және жіберілу рейтингісімен есептеледі.

1. 
   Тұрмыстық құрал-жабдықтардың экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі экологиялық талаптар.
   
2. 
   Қалдықтарды жоюдың және тасымалдаудың зиянсыз әдіс-тәсілдері.
   
3. 
   Қазақстанның өнеркәсіп орындары және оларға қойылатын экологиялық талаптар.
   

Егер де қорытынды бақылауға себепсіз жағдайлармен келмеген болса, онда ол «қанағаттанарлықсыз» бағасымен сәйкескеледі.

Емтихан қорытындысы сол күні белгілі болады немесе келесі күні, себебі, егер емтиханның екінші кезеңі сол күні түстен кейін жазбаша түрде өтілген болса.

ЖБ, ҚБ және ЕҚ 0 ден 100 пайыздық мөлшермен есептелінеді.

Межелік бақылаудың бағасы ағымдағы бағамен және межелік бақылау бағасымен есептеледі.

Оқу жетістіктері, яғни студенттік білімдері біліммен, дағды-машықтармен, пән бойынша келесі әріптік жүйе және дәстүрлі баға шкаласымен бағаланады:

Әріптік жүйе бойынша бағасы	Балдардың сандық эквмваленті	Пайыздық мөлшері	Дәстүрлі баға шкаласымен
A	4,0	95-100	Өте жақсы
A-	3,67	90-94
B+	3,33	85-89	Жақсы
B	3,0	80-84
B-	2,67	75-79
C+	2,33	70-74	Қанағаттанарлық
C	2,0	65-69
C-	1,67	60-64
D+	1,33	55-59
D	1,0	50-54
F	0	0-49	Қанағаттанарлықсыз

13. Оқытушының талаптары, саясаты және рәсімдері

Студент дәріс сабақтарына міндетті түрде қатысуы тиіс. Сабаққа қатысу әр бір сабақта белгіленеді (сабақтың басында немесе аяғында). Егер белгілеу кезінде студент болмаса, бұл деканаттың қарастыруымен қаралып түсініктеме қағазымен беріледі. Сабақта 2 рет қана жоқ болуы жіберіледі. Сабаққа екі рет қалып келу, бұл бір рет жоқ деп есептелінеді. Егер де екі реттен жоқ болса, бұл әкімшілдік шешім сұрағымен қарастырылады. Дәрісте басқа топтың студенттеріне отыруға тыйым салынады.

Тапсырмаларды дәл уақытында тапсыру қажет. Ең соңғы кезі емтиханға дейін 3 күн қалғанда қабылданады. Осы аталған тапсырмалардың барлығы егер тапсырылмаса, студент емтиханға жіберілмейді.

Тақырыптарды қайталау және өткен материалдарды қамтуы әр кезде қаралып отыруы керек. Оқу материалдарын меңгеруі тестпен немесе коллоквиуммен қаралып бағаланады. Тестілеу кезі студенттерге айтылмай қабылдануы мүмкін.

Студенттердің өздік жұмыстарын (СӨЖМ) мұғаліммен орындау кезіндегі төрт негізгі қызметтері қарастырылып отырады. Бұлар:

Бірінші - оқу пәні бойынша бастапқы сессия кезеңіндегі мұғалімдерден алынған мәліметтер бойынша студенттердің белсенді қабылдауының негізін іске асыру

Екінші - курстық және бақылау жұмыстарды, үй тапсырмаларын орындауы, әдеби кітап тізімдерін, оқу-әдістемелік нұсқауларын оқып тануының барлығы мұғалімнің айтуы бойынша студенттің өздік жұмысымен істелінетін қызметі болып табылады. Осы деңгейде студенттің өзінің білімін, жұмыс істеу әдістерін байқап, іске асыруы қажет. Өз-өзін ұйымдастыра білуі керек.

Үшінші – өздерінің қиын жағдайларындағы оқу материалдарын талдау және жүйелеу. Өздерінің түсінбеген тақырыптарын мұғаліммен келіп сұраулары қажет. Өздерінің берілген тапсырмаларын реттеп оқуы керек.

Төртінші – студент мұғалімге келіп кеңес, түсіну үшін қосалқы материалдар алуы керек.
Сіздерге сәттілік тілейміз!!!
14 Әдебиеттер тізімі

Негізгі:

1. 
   Будынко М.И. Глобальная экология. – М.: Мысль, 2007.
   
2. 
   Говиков В.И., Передельский Л.В. Экология для студентов вузов. – Ростов –на-Дону: Феникс, 2004.
   
3. 
   Петров К.М. Общая экология. Учебное пособие. – С-Пб.: Химия, 2008.
   

Қосымша

4. 
   Алксеев С.В., Груздева Н.В., Муравьев А.Г. и др. Практикум по экологии. Учебное пособие. – М.: АО МДС, 2007.
   
5. 
   Бейсенова А.С., Шильдебаев Ж.Б., Саутбаева Г.З. Экология. – Алматы: Галым, 2005.
   
6. 
   Закон об особо охраняемых территориях РК от 15.07.97.
   
7. 
   Закон РК об охране окружающей среде. «Каз. правда» от 05.08.97
   
8. 
   Киселев В.Н. Основы экологии. – Минск, 2010.
   
9. 
   Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек. Учебное пособие. – М. 2008.
   
10. 
    Постановление Правительства РК «Об утверждении положения о государственном мониторинге недр РК» от 27.01.97.
    

15. Мультимедия тізімі

Программдық жүру

1. 
   Microsoft Power Point.
   
2. 
   Adobe Reader.
   

Мультимедиялық жүру

3. CD диск «Природные ресурсы Средней Азии».

жүктеу/скачать 304.83 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: