ПӘнінің ОҚУ-Әдістемелік кешені 6М072800– «Өңдеу өндірістерінің технологиясы»

Сыйымдылықты астықты 0,75 т/м.куб көлемдік массада сақтауға байланысты жүргізіледі. Әр түрлі дақылдарды сақтауға арналған силостардың сыйымдылығын анықтауға арналған мәліметтер № 1-кестеде көрсетіл

жүктеу/скачать 1.79 Mb.

бет	7/8
Дата	27.06.2016
өлшемі	1.79 Mb.
	#161153

1 2 3 4 5 6 7 8

№ 1-кесте Әр түрлі дақылдардың көлемдік массасы (орташа мәліметтер)
Дақыл түрі Көлемдік масса
Қарабидай 0,68
Сұлы 0,50
Тары 0,77

4. Сыйымдылықты астықты 0,75 т/м.куб көлемдік массада сақтауға байланысты жүргізіледі. Әр түрлі дақылдарды сақтауға арналған силостардың сыйымдылығын анықтауға арналған мәліметтер № 1-кестеде көрсетілген.

№ 1-кесте

Әр түрлі дақылдардың көлемдік массасы (орташа мәліметтер)

Дақыл түрі	Көлемдік масса, т/м.куб.	Дақыл түрі	Көлемдік масса, т/м.куб.
Бидай	0,75	Бұршақ	0,81
Қарабидай	0,68	Күнбағыс	0,38
Арпа	0,60	Күріш	0,60
Сұлы	0,50	Зығыр дәні	0,67
Қарақұмық	0,52	Масақты жүгері	0,50
Тары	0,77	Жүгері дәні	0,75

5. Әртүрлі астық сақтау қоймаларының, алдымен силостардың, бункерлардың, сыйымдылықтарын толық есептеу үшін көптеген көлемдік фигураларды ескеру керек. Толық есептеулер мен қарапайым формулалар арқылы табылған нәтижелерді салыстыра отырып олардың көп айырмашылықтары жоқтығы анықталған. Сондықтан, қойылған талаптар мен мақсаттарға байланысты сыйымдылықты есептеуде келеси формулаларды қолдануға болады.

6. Силостың сыйымдылығын жақындатылған формуламен де анықтауға болады:

Е_с = f х y х F_с х H_с ,
мұнда f - көлемнің пайдаланылу коэффициенті.
7. Аралық силостардың көлбеу қиылысу аудандарын мына жуық формуламен анықтауға болады:

Fзв = 0,2 х D
8. f көлем пайдаланылу ауданының мәндері:
Дөңгелек силостар үшін (диаметр 6, 7 м.)

Н_с, м f
25 0,90

30 0,91

35 0,92
Шаршы силостар үшін (3, 4 м)

0,90

0,92

0,93

0,95

Ескерту: астықты орнын ауыстырмай ұзақ уақыт (3 айдан артық) сақтағанда көлемді пайдалану коэффициентін 0,2-0,3 ке арттырған дұрыс, себебі астық тығыздығы сақталу мерзімінің ұзақтығымен жағдайларына байланысты болады.
9. Силостың сыйымдылығы Е_с (т) жоғарғы конустық бөліктің Е₁ (т), ортанғы цилиндрлік бөліктің Е₂ (т) және төменгі бөліктің Е₃ (т) қосындыларына тең:
Е_с = Е₁ + Е₂ + Е₃ , т
10. Силостың жоғарғы конустық бөлігінің сыйымдылығы Е₁:
п R H₁

Е₁ = y ------------, т

3
мұнда R - силостың ішкі радиусы, м;

Н₁ - силостың жоғарғы конустық бөлігінің биіктігі, м.
11. Биіктік Н₁ (м) :

Н₁ = R tg а₁,
мұнда а₁ - силосты толтыру кезіндегі астықтың көлбеулік бұрышы, а₁ = 26 град.
12. Силостың ортаңғы бөлігінің сыйымдылығы Е₂:

Е₂ = y п R Н₂, т
мұнда Н₂ - силостың цилиндрлік бөлігінің биіктігі, м.
13. Силостың төменгі конустық бөлігінің сыйымдылығы Е₃:

п R H₃

Е₃ = у -------------- , т

3
мұнда Н₃ - силостың төменгі конустық бөлігінің биіктігі, м.
14. Биіктік Н₃ (м):
Н₃ = R tg а₂ ,
мұнда а₂ - силос түбінің көлбеулік бұрышы; астық ылғалдылығы мен қоспаларына байланысты а₂ = 36 град. құрғақ астық үшін, а₂ = 45град ылғалды астық үшін.
15. Барлық элеваторлардың өздігінен шығару құбырлары ең аз көлбеулік бұрышқа ие 45 град.-қа тең.

Осылайша силостың сыйымдылығы (т) :

2 2

у п R H₁ ² y п R H₃

Е_с = ---------------- + y п R H₂ + --------------- 3 3
2

Е_с = у п R (1/3 Н₁ + Н₂ + 1/3 Н₃)

Расположение зерна в круглом Расположение зерна в

силосе. силосе-звёздочке.

16. Дөңгелек силостардың арасында арасында пайда болатын кеңістіктің Е_с.зв (силос-жұлдызша) сыйымдылығын былайша анықтайды.

Алдымен жұлдызшаның ортанғы бөлігінің қиылысының ауданын анықтайды:

2

2 п D 2 2 2

F_зв.= D - ------- = D - 0,785 D = 0,215 D (м.кв.)

4

Одан кейін эквиваленттік диаметр мен радиусты анықтаймыз:

2

0,215 D

D_э = ------------- = 0,524 D ; R_э = 0,262 D ;

0,785

2 2

Rэ = 0,0686 D .
17. Силос –жұлдызшаның жоғарғы бөлігінің биіктігі: H`₁ = R_э tg a₁ ,
Төменгі бөлігінікі: H`₃ = R_э tg a₂

Ортанғы бөлігінікі: Н`₂ = H_с - Rэ (tg a₁ + tg a₂).

18. Силос-жұлдызшаның жоғарғы, ортаңғы және төменгі бөліктерінің сыйымдылықтарын дөңгелек силостағы сияқты есептейді:
2 2

y пRэ Н`₁ 2 y пRэ H`₃

Е`₁= --------------- ; Е`₂ =у пRэ H`₂; Е`₃ = -------------

3 3
19. Силос-жұлдызшаның сыйымдылығы (т) Е`_зв_.:
2

Е`_зв. =у п Rэ (1/3 Н`₁ + Н`₂ + 1/3 Н`₃)
20. Шаршы силостың сыйымдылығын анықтағанда да алдымен эквиваленттік диаметр мен радиусты анықтаймыз:

2 2

а = п R_э ,

осыдан R_э = 0,564а, D_э = 1,128а.

21. Силостың жоғарғы бөлігінің биіктігі Н``₁ = Rэ tga₁,
Төменгі бөлігінікі Н``₃ =R tga₂

Ортанғы бөлігінікі Н``₂ = Н_с – R_э (tga₁ + tga₂).

₂

Е_с = у а (1/3 Н``₁ + Н``₂ + 1/3 H``₃)
22. Кейбір жағдайларда асытықты тиеу мен шығару орталық осьпен жобаланбаған. Мұндай жағдайларда ГИ «Промзенопроект» инженері Л.Н.Желоховцевтің таблицалары мен формулаларын пайдалануға болады. Олар тереңірек есептеулер нәтижесінде алынған.

23. Астықпен толтырылмаған көлем: дөңгелек силотың жоғарғы жағындағы а₁ = 26 град. Болғанда:

₃

V = K₁ D ; (19)

шаршы

₃

V` = K₃ a; (20)
дөңгелек силостың түбі а₂ = 36 град.
₃

V₃ = K₂ D – Q; (21)

шаршы ₃

V₃ = K₄ а – Q₁ , (22)
мұнда K₁ және K₃ - жоспардағы тиеу тесіктерінің орналасуына байланысты коэффициенттер, K₂ және K₄ - жоспардағы шығару тесіктерінің орналасуына байланысты коэффициенттер; D – силостың ішкі диаметрі; d – тиеу тесігінің диаметрі, м; а – шаршы силостың ішкі өлшемі; Q – шығару тесігінің нақты өлшеміне байланысты түзету:

Q = АD – B ( A=0,28535d и В=0,0951d ) (23)
Q₁ – шаршы силостың шығару тесігінің нақты өлшемдеріне байланысты түзету:

₂ ₃

Q₁ = 0,36327da – 0,951d (24)

24. K₁ и K₂ коэффициенттерінің мәндері 2-кестеде көрсетілген, дөңгелек силостар үшін

№ 2 кесте

K₁ и K₂ коэффициенттерінің мәндері

у

y/D

K₁(а₁=26 град болғанда)

K₂ (а₂=26 град болғанда)

0,00

0,1278

0,1902

0,05

0,1288

0,1917

0,10

0,1315

0,1959

0,15

0,1364

0,2031

0,20

0,1429

0,2125

0,25

0,1512

0,2253

0,30

0,1614

0,2404

0,35

0,1731

0,2579

0,40

0,1864

0,2776

0,45

0,2010

0,2993

0,50

0,2167

0,3229

Ескерту: а₁ – силостың жоғарғы жағындағы көлбеулік бұрышы, град;

а₂ – силос түбінің көлбеулік бұрышы, град.

25. K₃ и K₄ коэффициенттерінің мәндері, шаршы силостар үшін

№ 3 кесте

K₃ коэффициентінің мәндері (а₁ = 26 град. болғанда)

Z

Значение величины y

0,01,0

0,10,9

0,20,8

0,30,7

0,40,6

0,5

0,01,0

0,373

0,344

0,321

0,303

0,293

0,289

0,10,9

0,344

0,313

0,287

0,269

0,258

0,254

0,20,8

0,321

0,287

0,260

0,241

0,229

0,225

0,30,7

0,303

0,269

0,241

0,220

0,208

0,203

0,40,6

0,293

0,258

0,229

0,208

0,195

0,191

0,5

0,289

0,254

0,225

0,203

0,191

0,187

№ 4 кесте

K₄ коэффициентінің мәндері (а₂ = 36 град. болғанда)

Z	Значение величины y
Z	0,01,0	0,10,9	0,20,8	0,30,7	0,40,6	0,5
0,01,0	0,556	0,613	0,478	0,452	0,436	0,430
0,10,9	0,513	0,466	0,428	0,400	0,384	0,378
0,20,8	0,478	0,428	0,388	0,359	0,341	0,335
0,30,7	0,452	0,400	0,359	0,328	0,310	0,302
0,40,6	0,436	0,384	0,341	0,310	0,292	0,285
0,5	0,430	0,378	0,355	0,302	0,285	0,276

26. Силос-жұлдызшаның қиылысу аудандарын мына формула бойынша анықтайды:

П (D + 2b₁)

F_зв = (D + C) - ----------------, (25)

4

мұндағы С – силос осьі бойынша, м; b₁ – силос қабырғасының қалыңдығы, м.

Бақылау сұрақтары:

Силостардың қандай ттүрлерін білесіз.
Силостардың сыйымдылықтары қалай есептелінеді.
Силостың жоғарғы конустық бөлігінің сыйымдылығы қалай есептелінеді.

Зертханалық жұмыс № 2

Бункерлердің сыйымдылығын анықтау

1. Пішініне қарай бункерлерді домалақ, тіктөртбұрыш және астаутәріздес болып бөлуге болады. Тіктөртбұрыш және домалақ бункерлер астықты сақтауға арналған, кептіруге дейінгі және кейінгі сақтауға, қалдықтарды сақтауға арналған ыдыстар ретінде пайдаланады, ал астау тәріздес бункерлер автомобиль және теміржол транспорттарына арналған.

2. Бункердің жоғарғы жиектері арқылы өтетін жазықтыққа дейінгі ішкі көлемі геометриялық көлем деп аталады.

3. Тіктөртбұрышты бункердің геометриялық көлемін мына формуламен табады:

Н_б

V = ------ [(АВ + аb + (A + a) (В + b)],

6
мұнда Н_б – бункер биіктігі;

а,b – шығару тесіктерінің биіктігі;

А,В – бункердің жоғарғы жиектерінің өлшемдері.
4. Егер бункер шаршы болса, онда А = В и Ав = Вв, сонда

Н ₂ ₂

V = ------ ( A + A_б + A_в )

3

5. Құрама бункерлер, пирамидалық және параллелепипедтік бөліктерден тұратын бункерлердің ауданын былай табады:

Н_н

V = H_в A В + ----- [А В +а b + ( А + а ) ( В + b) ], (28)

6
Мұнда Н_в - параллелепиедтің биіктігі;

Н_н – пирамидалық бөліктің биіктігі.
6. Сусымалы жүктер үшін бункердің нақты сыйымдылығы бункерге материал төгілгенде түзілетін бұрыштарға а₁ да байланысты болады.

7. Ыдысқа сиятын астық мөлшері мына формуламен анықталады:

А = V y , т. (29)

Бақылау сұрақтары:

Бункерлер неге арналған.
Бункерлердің қандай түрлерін білесің.
Шаршы букердің көлемі қалай есептелінеді.

Зертханалық жұмыс № 3

Астық қоймаларының сыйымдылығын анықтау
Жұмыс мақсаты: Астық сақтау қоймаларының сыйымдылығын есептеу методикасымен танысу
1. Көлемдік массасы 0,75 т/м.куб, ылғалдылығы 14,0...15,5%, қойма қабырғасы бойынша 2,5 м және табиғи астықтың көлбеулік бұрышы 25 градус боалтын жағдайда паспорттық сыйымдылық деп саналады.

Қойма өлшемдері 60х20 м болғанда оның пайдалы көлемі 3000 тоннаны құрайды, қойма өлшемдері 63х20 мболғанда 3200 тонна, ал 90х24 м болғанда 5500 тонна болады.

2. Жұмысшы сыйымдылық деп белгілі бір дақылдың нақты ылғалдылығына байланысты нақты мөлшері сыйатын сыйымдылықты айтады. Қоймаларда үйінділердің биіктігі оның ылғалдылығына байланысты болады. Астық үйіндісінің биіктігі 2,5 метрден аспауы керек. Бұл үшін қабырғаларда қызыл сызық жүргізіледі.

3. Қоймаға салынатын астық массасы::

Е_ск = V_ск y , т
(Vск) қойма көлемі мына формуламен табылады:
А + а В + в

V_ск = АВh + ---------- х ---------- (H – h) , м.куб

2 2
мұндағы А және В - қойманың ішкі ені мен ұзындығы , м;

h – қабырға жанындағы үйінді биіктгі, м;

а – астық үйіндісінің беттік ұзындығы, м;

b – астық үйіндісінің беттік ені, м;

Н – қойма ортасындағы астық үйіндісінің биіктігі, м.
а және b өлшемдерін былайша табуға болады:

а = А - 2(Н-h) ctg a;

b = B – 2(H –h) ctg a;
мұндағы а – астық үйіндісінің көлбеулік бұрышы; а = 25 град.
4. Астық қабылдау мекемелерінің технологиялық нормаларына сәйкес әр түрлі дақылдар үшін қойманың паспорттық сыйымдылығын 20%-ға төмендеткен дұрыс.

5. Кейінгі жылдары көлбеу еденді, астықтың өздігінен ағып шығуына арналған механизацияланған қоймалар кеңінен пайдаланылуда. Мұндай қоймалардың ең төменгі бөліктерінің биіктігі Н_н = 6,36 м, төменгі транспорттық галереяның биіктігін есептемегенде. Көлбеу еденді қойманың сыйымдылығы горизантальді еденді қойманың сыйымдылығы мен терңдетілген бөліктердің сыйымдылығығының қосындысына тең болады:

А В Н_н

Е_нак = Е_ск + ----------- y ,т

2
6. Астық сақтау қоймаларындағы астық көлемін есептеу үшін элеваторлардың, силостардың, бункерлардың, қоймалардың өлшемдері туралы мәліметтерге негізделеді, сонымен қатар бұларда сақталатын астық сапасын байланысты.

Бақылау сұрақтар:

Астық қоймасы не үшін қажет.
Астық сақтау қоймасының көлемін қалай анықтайды.
Астық сақтау қоймасының паспорттық сыйымдылығы дегеніміз не.

жүктеу/скачать 1.79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8

ПӘнінің ОҚУ-Әдістемелік кешені 6М072800– «Өңдеу өндірістерінің технологиясы»

№ 1-кесте

Әр түрлі дақылдардың көлемдік массасы (орташа мәліметтер)

Дақыл түрі

Көлемдік масса,

Дақыл түрі

Көлемдік масса,

Бидай

0,75

Бұршақ

0,81

Қарабидай

0,68

Күнбағыс

0,38

Арпа

0,60

Күріш

0,60

Сұлы

0,50

Зығыр дәні

0,67

Қарақұмық

0,52

Масақты жүгері

0,50

Тары

0,77

Жүгері дәні

0,75

Z

Z

Н 2 2

Нн

Н ₂ ₂

Н_н