ПӘннің ОҚУ-Әдістемелік кешені «Микробиология» пәнінен 5В080100 – «Агрономия» мамандығына арналған ОҚытушыларға арналғАН

«Микробиология» пәнінен

5В080100 – «Агрономия» мамандығына

арналған

Семей

Құрастырушылар: ___________ « ___ » ___________ 2013 ж. А.Н.Байғазанов в.ғ.к., профессор м.а.

___________ « ___ » ___________ 2013 ж. М.С.Жакиянова магистр, «Ветеринариялық санитария» кафедрасы

2.ТАЛҚЫЛАНДЫ:

0. 
   2.1. «Ветеринариялық санитария» кафедрасының отырысында
   

2.2. Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюро отырысында

Хаттама « ___ » ___________ 2013 ж. № ____
Төрайымы _____________________ А.Тлеубаева

3.БЕКІТТІ:

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында бекітіліп, баспаға ұсынылды
Хаттама «____» _________________ 2013 ж. №_____
ғаОӘК төрайымы _____________________ Г.Искакова

4. ЕҢГІЗІЛДІ 01.09.2010 ж баспа №2

1. 
   Пайдалану аймағы
   
2. 
   Нормативтік сілтемелер
   
3. 
   Жалпы ережелер
   

5. Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптарының тізімі

6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы

7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы

8. Әдебиеттер

1. ПАЙДАЛАНУ АЙМАҒЫ
«Микробиология» пәніне арналған оқу-әдістемелік кешені 5В080100 – «Агрономия» мамандығының студенттеріне арналған.

Ол студенттерді курс мазмұнымен, оның өзектілігімен және қажеттілігімен, курс талаптарымен (саясатымен), студенттердің оқу процесі кезінде ие болатын біліктілікпен таныстырады. Оқу-әдістемелік кешен пәнді оқу барысындағы негізгі басшылық болып табылады.

1. 
   НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
   

«Микробиология» пәнінің нағыз жұмыс оқу бағдарламасы дайындалды және осы пән бойынша келесі құжаттардың талаптары мен ұсыныстарына сәйкес ұйымның оқу процесінің тәртібін орнатады.

5В080100 – «Агрономия» мамандығының білімінің Мемлекеттік жалпы міндетті стандарты, ҚР БМЖС 3.08.359-2006 ж. мақұлданды және №779, 2005 жылдың 23 желтоқсанынан Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігінің Бұйрығымен іске енді;

- СТУ 042-ГУ-4-2013 Университеттің «Пәннің оқу-әдістемелік кешенін безендіру және дайындауға қойылатын жалпы талаптар» стандарты;

- ДП 042-1.01-2013 «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің мазмұны мен құрылымы» құжатталған процедурасы.

3 Жалпы ережелер
3.1. Пән мазмұнының қысқаша сипаттамасы

Пәннің мақсаты – жалпы өсімдік микробиологиясы (сапрофитті және патогенді микроорганизмдердің түрлі топтарын білу – ауыл шаруашылық өсімдіктерінің ауруларын қоздырушылар, олардың морфологиясы, жүйеленуі және физиологиясы); сыртқы қоршаған орта факторларының микроорганизмдердің тіршілігіне әсері және табиғаттағы зат айналымындағы микроорганизмдердің рөлі, өсімді жемдерді консервілеу және сақтау кезіндегі микроорганизмдерді қолдану; микробты синтез өнімін қолдану (ақуыз, амин қышқылы, дәрумендер, антибиотиктер, т.б.) бойынша студенттерге білім және практикалық біліктілік беру.

3.2. Пәнді зерделеудің негізгі міндеттері – студенттің микроорганизм түрлерін анықтауға мүмкіндік беретін микробиологиялық зерттеулердің қазіргі заманғы әдістерін және микроорганизмдердің пайдалы қасиетттерін өндірістің түрлі аумақтарында қолдануы білуі керек.

3.3. Пәнді зерделеу нәтижесінде студент міндетті:

- микроорганизмдердің функцияларын және олардың табиғаттағы рөлін білуі;

- микроорганизмдердің тұрақсыз элементтерін анықтауға мүмкіндік беретін; тинкториальды қасиеттерімен анықталатын препаратты дайындау және бояу әдістемесімен; микроорганизмдердің таза өсінділерін бөліп алу және олардың биохимиялық қасиеттерін қолдануды және пайдалануды білуі;

3.4 Оқу қортындысы

Пәнді оқу нәтижесінде әр студен білуге тиісті:

- микроорганизмдердің функцияларын және олардың табиғаттағы рөлін білуі;

- микроорганизмдердің тұрақсыз элементтерін анықтауға мүмкіндік беретін; тинкториальды қасиеттерімен анықталатын препаратты дайындау және бояу әдістемесімен; микроорганизмдердің таза өсінділерін бөліп алу және олардың биохимиялық қасиеттерін қолдануды және пайдалануды білуі;

- микроорганизм идентификациясының ерекшеліктерін меңгеруі;

- жем дайындауда, жеміс және көкөністі консервілеуде білімдерін қолдана білуі;

- микроб жасушасында болып жататын физиологиялық факторлардың маңызын түсінуі;

- инфекция және иммунитет, биотехнологиялық процестердегі микроорганизмдер рөлі және ауыл шаруашылық өсімдіктерінің инфекциялық аурулары жайлы түсінік қалыптастыруы;

- микроорганизмдердің морфологиясы және биологиясы, болашақ маманға ауыл шаруашылық өнімдерінің және жемнің сапасын арттыру мақсатымен микробиологиялық процестерді бағытты түрде реттеуге мүмкіндік беретін топырақты және санитарлы микробиологияның негізі жайлы білім алуы.
3.5 Курстың пререквизиті:

3.5.1 Биология

3.5.2 Бейораганикалық және аналитикалық химия
3.6. Курстың постреквизиті:

3.6.1 Өсімдіктану

3.6.2 Өсімдік өнімдерді өндіру және сақтау технологиясы
3.7. Жұмыс оқу жоспарының көшірмесі

1 кесте

Курс	Семестр	Кредит тер	ДС (сағ)	ПС (сағ)	ЗС (сағ)	СОӨЖ (сағ)	СӨЖ (сағ)	Барлығы (сағ)	Қоры-тындысы
2	3	3	15	15	15	22,5	67,5	135	Емтихан

4 ОҚУ ПӘНІНІҢ МАЗМҰНЫ (МОДУЛЬ БОЙЫНША)
2 кесте

Тақырыбы және мазмұны	Сағат саны
1	2
Дәріс сабақтары
Модуль 1. Микроорганизмдердің морфологиясы және физиологиясы
Микробиология пәні және оның мақсаты	1
Микроорганизм систематикасы	1
Микроскопиялық саңырауқұлақтар және оның классификациясы	1
Микроорганизм физиологиясы	1
Микроорганизм физиологиясы	1
Микроорганизм экологиясы	1
Микроорганизм генетикасы	1
Микроорганизм мен қоршаған орта	1
Модуль 2. Арнайы микробиология
Микроорганизм мен өсімдік арасындағы өзара қарым-қатынас	1
Көмірқышқыл, азот және т.б. химиялық элементтердің микроорганизмнің өзгеруінен бірігуі	1
Инфекция негізі	1
Иммунитет негізі	1
Топырақ микробиологиясы	1
Зертханалық сабақтар
Модуль 1. Микроорганизмдердің морфологиясы және физиологиясы
Микробиологиялық зертхана, оның міндеттері. Иммерсионды жүйе	1
Микроорганизмдердің негізгі формалары	1
Ашытқы саңырауқұлақтарының, дрожжы және актиномицеттердің морфологиясы	1
Бояулар,бояу ерітінділері. Бактериялық препарат дайындау техникасы. Бояудың қарапайым тәсілі	1
Бояудың күрделі тәсілі. Грам және Циль-Нильсен әдісі бойынша бояудың маңызы	1
Спораны және капсуланы анықтау әдістері. Бактериялардың қозғалысын анықтау	1
Коллоквиум	1
Зертханалық аппаратура. Залалсыздандыру әдістері. Қоректік ортаны дайындау	1
Микробтардың таза өсіндісі. Анықтау әдістері. Аэроб және анаэробты қалпына келтіру	1
Микроорганизмдердің культуральды қасиеттері	1
Микроорганизмдердің ферментативті қасиеттері. Микроорганизмдердің түрлерін анықтау	1
Модуль 2. Арнайы микробиология
Топырақ, су, ауа микрофлорасы	1
Жем микрофлорасы	1
Нан және ұнға санитарлы-микробиологиялық бағалау	1
Коллоквиум	1
Практикалық сабақтар
1 модуль. Микроорганизмдердің морфологиясы және физиологиясы
Микробиологиялық зертхананың жұмысы, мақсаты	1
Бояғыш заттар, ертінділер	1
Бактериялық жасушаның құрлысы	1
Бактериялық жасушаның құрлысы	1
Бактериялық жасушаның құрлысы	1
Эукариоттың құрылысы	1
Практикалық сабақтар бойынша аралық бақылау	1
Лабораториялық құралдар. Стерилизация әдістері	1
Аэробтар мен анаэробтарды өсіру	1
Бактериялардың өсуі және көбеюі	1
Микробтардың ферментативті қасиеттерін анықтау	1
2 модуль. Арнайы микробиология
Су, топырақ, ауаның микрофлорасы	1
Жем микрофлорасы	1
Көкөністер микрофлорасы	1

5. СТУДЕНТТІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫНА АРНАЛҒАН

ТАҚЫРЫПТАР ТІЗІМІ

3 кесте

№	Тақырып атауы	Мазмұны	Әдебиеттер
1	Прокариоттардың эукариоттардан айқын ерекшеліктері.	Шар тәрізді, таяқша тәрізді, ирек формалы микроорганизмдердің, ашытқы саңырауқұлағының (аспергил, пеницилл, мукор), дрожжының, актиномицеттің морфологиясы.	Азық-түлік өнімінің техникалық микробиологиясы/А.Я.Панкратованың ред. бойынша.-М., 1968 ж. 14-53 б. А.Ю.Жвирблянская, О.А.Бакушинская. Тағам өндірісінің микробиологиясы – М.,1975.-44-57 б. Т.П.Трушина. Жалпы тамақтану үшін микробиология, тамақтану физиологиясы және санитарияның негізі.-Ростов-на-Дону: «Феникс»,2000.-13-25 б.
2	Эпифитті және ризосфералы микрофлора.	Өсімдіктің жасыл бөліктерінің беткі қабатында өмір сүретін микробтар. Тамырлы топырақ микрофлорасы.	Н.А.Красильников. «Топырақ микроорганизмдері және жоғары сатыдағы өсімдіктер».Мәскеу, 1958ж.-319-418 б.
3	Дезинфекция. Дезинфекциялайтын заттардың негізгі топтарының мінездемесі.	Дезинфекция – ұғымы. Дезинфекциялайтын заттардың (сілті, қышқыл, формальдегид топтары, хлор құрамды препараттар, фенол,т.б.) әр түрлі топтарының мінездемесі.	А.Ю.Жвирблянская, О.А.Бакушинская. Азық-түлік өндірісіндегі микробиология.-М., 1975ж.-196-209 б.
4	Микроорганизмерге биологиялық факторлардың әсері.	Симбиоз, метабиоз, сателлизм, синергизм, вирогения, антагонизм.	Ветеринарлық және иммунологиялық микробиология / Н.А.Радчук редакциясымен.-М., 1991.-90-94 б. Т.П.Трушина. Жалпы тамақтану үшін микробиология, тамақтану физиологиясы және санитарияның негізі.-Ростов-на-Дону: «Феникс», 2000.-26-30 б. Егоров. Өндірістік микробиология.-М., 1989ж.-167-216 б.
5	Силостау әдістері.	Шикізат микрофлорасы.	О.Д.Сидоренко, Е.Г.Борисенко, А.А.Ванькова, Л.И.Войно. Микробиология: Агротехнологтарға арналған оқу құралы.-М.: ИНФА-М . 2005.-287б.
6	Картоп ауруының қоздырғыштары.	Паршаны тудырушы микроорганизмдер. Сақтау жағдайлары.	Азық-түлік өндірісіның техникалық микробиологиясы/ А.Я.Панкратова ред.-М.,1968.-467 б.
7	Консервіленген көкөністер микрофлорасы.	Консервілеудің микробиологиялық негізі. Көкөніс ауруы мен паршаны туғызушы микроорганизмдер. Қызанақ консервісінің микрофлорасы. Табиғи көкөніс консервісінің микрофлорасы.	Азық-түлік өндірісіның техникалық микробиологиясы/ А.Я.Панкратова ред.-М.,1968.-467 б.
8	Консервіленген жеміс микрофлорасы.	Консервілеудің микробиологиялық негізі.Жеміс ауруы мен паршаны туғызушы микроорганизмдер. Жидек микрофлорасы. Компот микрофлорасы.	Азық-түлік өндірісіның техникалық микробиологиясы/ А.Я.Панкратова ред.-М.,1968.-467 б.
9	Топырақ түзуші процесс және топырақтың микробты цианоздарын түрлендіру.	Гумусты түрлендіру процесі.Топырақ микроорганизмдерінің белсенділігіне әсер ететін факторлар.	Е.Н.Мишустин, В.Т.Емцев. Микробиология. «Колос» баспасы, 1978ж., 368 б.
10	Топырақ микроқоныстанушыларына топырақ өңдеуі мен мелиорациясы әсері.	Топырақты өңдеудің негізгі түрі. Микроорганизмдердің өсімдікке әсері.	Е.Н.Мишустин, В.Т.Емцев. Микробиология. «Колос» баспасы, 1978ж., 368 б.
11	Органикалық тыңайтқыштармен өңделген топырақ микрофлорасы.	Органикалық тыңайтқыштар және олардың топыраққа әсері.	Е.Н.Мишустин, В.Т.Емцев. Микробиология. «Колос» баспасы,1978ж.,368 б.
12	Пестицидтердің микроорганизмдерге әсері.	Химиялық заттар және олардың топырақ микро қоныстанушыларына әсері.	Е.Н.Мишустин, В.Т.Емцев. Микробиология. «Колос» баспасы, 1978ж., 368 б.
13	Көң микрофлорасы.	Көңді сақтау амалдары мен жағдайлары.	Ветеринарлық және иммунологиялық микробиология /Н.А.Радчук ред.-М., 1991.- 67 б.
14	Топырақты зиянсыздандырудың химиялық және термиялық әдістері.	Ауыл шаруашылық өсімдіктері зиянкестерімен күресте қолданылатын шаралар.	Е.Н.Мишустин, В.Т.Емцев. Микробиология. «Колос» баспасы, 1978ж., 368 б.
15	Жануар организмінің микрофлорасы.	Микроорганизмдер денені тұрақты мекен етушілер ретінде.	Ветеринарлық және иммунологиялық микробиология /Н.А.Радчук ред.-М.. 1991.-61 б.

4. 
   Оқу-әдістемелік әдебиеттермен
   

4 кесте

Оқу құралдары мен оқу-әдістемелік нұсқаулардың атаулары	Көшірмелер саны	Студенттер саны	Қамту пайызы
1	2	3	4
Негізгі әдебиеттер
Б.Т.Толыспаев, К.Б.Бияшев, Р.Ж.Мықтыбаев «Ветеринариялық санитарлық микробиология». Алматы - 2008	300	20	100
М.Радчук. «Ветеринарлық және иммунологиялық микробиология». Мәскеу,1991ж. 383 б.	341	20	100
А.Я.Панкратова. «Азық-түлік өндірісінің техникалық микробиологиясы». Мәскеу, 1968ж. 744 б.	150	20	100
А.С.Лабинская. «Микробиологиялық зерттеулер әдістері техникасы микробиологиясы». Мәскеу,1968ж.467 б.	2	20	1
Е.Н.Мишустин, В.Т.Емцев. Микробиология. – «Колос» баспасы, 1978ж., 368 б.	2	20	1
П.А.Емельяненко. «Ветеринарлық микробиология». «Колос» баспасы, 1982ж., 304 б.	99	20	100
О.Д.Сидоренко, Е.Г.Борисенко, А.А.Ванькова, Л.И.Войно. Микробиология: Агротехнологтарға арналған оқу құралы.-М.:ИНФА-М,2005.-287 б.	10	20	50
Т.П.Трушина. Жалпы тамақтану үшін микробиология, тамақтану физиологиясы және санитарияның негізі.-Ростов-на-Дону: «Феникс»,2000.-384 б.	10	20	50
А.Ю.Жвирблянская, О.А.Бакушинская. Азық-түлік өндірісіндегі микробиология.-М.,1975ж.-494 б.	50	20	100
С.В.Нецепляев. Жаратылысы жануар болатын азық-түлік өндірісі микробиологиясының зертханалық практикумы. – М.,1990 ж.	100	20	100
С.С.Гительсон, Т.С.Костенко, Е.И.Скаршевская. Ветеринарлық және иммунологиялық микробиология бойынша практикум. – М.,1989 ж.-272 б.	227	20	100
Т.Н.Блейм. Микробиология бойынша тест жинағы. Оқу нұсқаулықтары. – Семей:Шәкәрім ат. СМУ,2005 ж. – 112 б.	7	20	30
Қосымша әдебиеттер
Ауыл шаруашылығындағы микроорганизмдер. II Вузаралық ғылыми конференция еңбектері. Мәскеу университетінің баспасы. – 1970 ж. 3 б.	2	20	1
Н.А.Красников. «Топырақ микроорганизмдері және жоғары сатыдағы өсімдіктер». Баспа, КСРО Ғылым Академиясы. Мәскеу,1958 ж.	2	20	1
Ауыл шаруашылық жануарларының инфекциялық және протозойлық аурулардың диагностикасы (Альбом). –М.,1968. / 196 б.	2	20	1
Н.Р.Ассонов. Микробиология. – М.1989. – 351 .б.	331	20	100
В.Бетина. Микробтар әлеміне саяхат. – М.,1976.-272 б.	1	20	0,5
Т.С.Сайдулдин. Серология негіздері. – Алматы:Ғалым, 1992. – 272 б.	20	20	100
Б.Н.Хмелевский және т.б. Жануарлардың микотоксикозының профилактикасы. – М.: Агропромбаспа,1985.-271 б.	1	20	0,5
Я.Е.Коляков. Ветеринарлық иммунология. М.:Агропроибаспа. – 1986 ж.	10	20	50
В.Д.Тимаков және т.б. Микробиология. М.:Медицина. – 1983 ж.	7	20	50
В.Гусев, Л.А.Минеева. Микробиология. – Мәскеу университетінің баспасы,1978. – 384 б.	5	20	25
Р.В.Петров. Иммунология. – М.:Медицина, 1987 ж.	1	20	0,5
К.Д.Пяткин, Ю.С.Кривошеин. Микробиология. – М.,1980 ж. – 512 б.	1	20	25
В.Д.Тимаков, В.С.Левашев, Л.Б.Борисов. М., 1983. – 512 б.	5	20	25

8 ӘДЕБИЕТТЕР

8.1. Негізгі әдебиеттер

1. 
   Б.Т.Толыспаев, К.Б.Бияшев, Р.Ж.Мықтыбаев «Ветеринариялық санитарлық микробиология». Алматы - 2008
   
2. 
   Кіркімбаева Ж.С. Жекеше микробиология. Алматы, 2010 – 178 бет
   
3. 
   М.Радчук. «Ветеринариялық және иммунологиялық микробиология». Мәскеу,01991 ж. 383 б.
   

8.1.3 Е.Н.Мишустин, В.Т.Емцев. Микробиология. – «Колос» баспасы,1978ж., 368 б.

8.1. 4 П.А.Емельяненко. «Ветеринарлық микробиология». «Колос» баспасы, 1982ж., 304 б.

8.1.5А.Я.Панкратова. «Азық-түлік өндірісінің техникалық микробиологиясы». Мәскеу, 1968ж. 744 б.

8.1.6 О.Д.Сидоренко, Е.Г.Борисенко, А.А.Ванькова, Л.И.Войно. Микробиология: Агротехнологтарға арналған оқу құралы.-М.:ИНФА-М,2005.-287 б.

8.1.7 Т.П.Трушина. Жалпы тамақтану үшін микробиология, тамақтану физиологиясы және санитарияның негізі.-Ростов-на-Дону: «Феникс»,2000.-384

8.1.8 А.Ю.Жвирблянская, О.А.Бакушинская. Азық-түлік өндірісіндегі микробиология.-М.,1975ж.-196-209 б.

8.1.9 С.В.Нецепляев. Жаратылысы жануар болатын азық-түлік өндірісі микробиологиясының зертханалық практикумы. – М.,1990 ж.

8.1.10 С.С.Гительсон, Т.С.Костенко, Е.И.Скаршевская. Ветеринарлы және иммунологиялық микробиология бойынша практикум. – М.,1989 ж.-272 б.

8.1.11 Т.Н.Блейм. Микробиология бойынша тест жинағы. Оқу нұсқаулықтары. – Семей: Шәкәрім ат. СМУ, 2005 ж. – 112 б.

8.2. Қосымша әдебиеттер

8.2.1 Ауыл шаруашылығындағы микроорганизмдер. II Вузаралық ғылыми конференция еңбектері. Мәскеу университетінің баспасы. – 1970 ж.403 б.

8.2.2 Н.А.Красников. «Топырақ микроорганизмдері және жоғары сатыдағы өсімдіктер». Баспа, КСРО Ғылым Академиясы. Мәскеу,1958 ж.

8.2.3 Ауыл шаруашылық жануарларының инфекциялық және протозойлық аурулардың диагностикасы (Альбом). –М.,1968. / 196 б.

8.2.4 Н.Р.Ассонов. Микробиология. – М.1989. – 351 .б.

8.2.5 В.Бетина. Микробтар әлеміне саяхат. – М.,1976.-272 б.

6. 
   Я.Е.Коляков. Ветеринарлы иммунология. М.:Агропроибаспа. – 1986 ж.
   
7. 
   В.Д.Тимаков және т.б. Микробиология. М.:Медицина. – 1983 ж.
   
8. 
   Т.С.Сайдулдин. Серология негіздері. – Алматы:Ғалым, 1992. – 272 б.
   
9. 
   Б.Н.Хмелевский және т.б. Жануарлардың микотоксикозының профилактикасы. – М.: Агропромбаспа,1985.-271 б.
   
10. 
    Р.В.Петров. Иммунология. – М.:Медицина, 1987 ж.
    
11. 
    М.В.Гусев, Л.А.Минеева. Микробиология. – Мәскеу университетінің баспасы,1978. – 384 б.
    
12. 
    К.Д.Пяткин, Ю.С.Кривошеин. Микробиология. – М.,1980 ж. – 512 б.
    
13. 
    В.Д.Тимаков, В.С.Левашев, Л.Б.Борисов. М., 1983. – 512 б.