Презентациялар (дәріс) Тақырып: «Атом-молекулалық ілімнің негізгі стехиометриялық заңдары» «7М01504- химия»

жүктеу/скачать 1.41 Mb.

Дата	18.11.2023
өлшемі	1.41 Mb.
	#483601
түрі	Презентация

тема 1

Қазақстан Республикасы ғылым және жоғары білім министрлігі Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды университеті Химия факультеті Бейорганикалық және техникалық химия кафедрасы

«Жалпы және бейорганикалық химияны оқытудың заманауи әдіснамасының негіздері» пәні бойынша

Мультимедиялық презентациялар (дәріс)

1. Тақырып:«Атом-молекулалық ілімнің негізгі стехиометриялық заңдары»

«7М01504- Химия» мамандықтары бойынша дайындалатын магистранттарға

Автор: Кокибасова Г.Т. Х.ғ.к., Бейорганикалық және техникалық химия кафедрасың

профессоры

Қарағанды 2023

Жоспар:

1. Химия пәні
2. Бейорганикалық химия
3. Атом-молекулалық ілім
4. Химияның негізгі стехиометриялық заңдары

Әдебиеттер тізімі

Бірімжанов Б.А. Жалпы химия. – Алматы: ҚазҰУ, 2001. – 744 б.
Омаров Т.Т, Танашева М.Р. Бейорганикалық химия. – Алматы: Дәуір, 2008.-544 б.
Угай Я.А. Общая и неорганическая химия. – М.: Высшая школа, 2004. – 527 с.
Неорганическая химия: В 3 Т. /Под ред. Ю.Д. Третьякова. Т.1.: Физико-химические основы неорганической химии. – М.: Изд. Центр «Академия», 2004. – 240 с.

Химия – материяны зерттейтін жаратылыстану ғылымдарының бірі.

Материяның объективтік шындық ретінде өмір сүру формалары – зат және өріс. E = mc2
Бейорганикалық химия – периодтық система элементтері мен олардың құрайтын жай және күрделі заттарын зерттейтін химияның саласы.
Химияның негізгі зерттеу әдістері: бақылау, гипотеза, тәжірибе, теориялық талдау.
Химия дамуының негізгі кезеңдері. Ғылыми химияның қалыптасуындағы М.В. Ломоносов, Д.И. Менделеев, А.М. Бутлеров т.б. ғалымдардың еңбегі.
Химияның маңызы, негізгі міндеттері

«құрам-құрылыс-қасиет» үшбұрышының өзара байланысын зерттейтін ғылым

Химияның негізгі ұғымдары:

Атом.
Молекула.
Химиялық элемент.
Жай және күрделі зат.
Салыстырмалы атомдық және молекулалық масса.
Моль – зат мөлшерінің өлшем бірлігі.

Атом – молекулалық ілім

Зат мөлшері

Газдар үшін:
M
m
n
=
m
V
V
n
=
Vm=22,4 л/моль (қ.ж. - 00C; 101,3 кПа)

1791-1798 жылдары неміс химигі Иеремия Вениамин Рихтер “Стехиометрия” ұғымын енгізген.
Стехиометриялық заңдардың ашылуы атомдар мен молекулалар үшін белгілі бір масса тағайындауға мүмкіндік береді.
Стехиометрия түсінігі көбінесе химиялық реакцияға қатысты болады.
Егер химиялық реакцияда бастапқы заттар қатаң белгілі қатынаста әрекеттесетін болса, реакция нәтижесінде сол өлшемге дәл сәйкес келетін өнім түзіледі. Ондай реакциялар стехиометриялық реакциялар деп аталады.
Стехиометрия

Стехиометриялық заңдар

Зат массасының сақталу заңы
Құрам тұрақтылық заңы
Авогадро заңы
Көлемдік қатынастар заңы
Еселік қатынастар заңы
Эквиваленттер заңы

Заттар массасының сақталу заңы. (1748ж.)

Михайл Василиевич Ломоносов орыс химигі

Реакцияға қатысқан заттардың массасы реакция нәтижесінде түзілген заттардың массасына тең болады.

Құрам тұрақтылық заңы (1808 ж)

Алыну тәсілдеріне қарамастан әрбір химиялық молекулалық қосылыстың сапалық және сандық құрамы тұрақты болады.
An Bm = const

Жозеф - Луи ПРУСТ

1754-1826

француз химигі

Еселі қатынас заңы (Д. Дальтон, 1803 ж.):
Егер екі элемент бір-бірімен бірнеше молекулалық қосылыс түзетін болса, онда бір элементтің белгілі бір тұрақты массасына келетін екінші элементтің массаларының өзара қатынасы кіші бүтін сандардың қатынасындай болады
Көлемдік қатынас заңы (Гей-Люссак, 1805 ж.): Реакцияға қатысқан газдар көлемдерінің өзара қатынасы және олардың реакция нәтижесінде түзілген газдардың көлемдеріне қатынасы кіші бүтін сандардың қатынасындай болады.

Авогадро заңы.

Моль-заттың мөлшері. Көміртектің С12 изотопының 6,02*1023 атомдары бар.
Мына сан 6,02*1023 Авогадро тұрақтылығы деп аталады.
Яғни, моль-заттың мөлшері, ол құрылыстық бірлікке 6,02*1023 дискретті.

А. Авогадро

Эквиваленттер заңы

)

Мамандығы ойынша инженер-құрылысшы; Кёнигсберг университетінде математика мен философияны оқып, ұлы философ Иммануил Канттың дәрістерін тыңдаған.

Университетке дейін Рихтер химия және физикаға қызығушылық танытып, химияны «Химиялық сөздік» бойынша өзі оқып - үйренген. 1791-1798 жылдары неміс химигі эквиваленттер заңын ашып, “Стехиометрия” ұғымын енгізген.

Иеремия Вениамин Рихтер
(1762-1807

Газ заңдары

Түйіні

Тест сұрақтары

Массасы 6 г магний жанғанда 9,945 г оксид түзіледі. Магнийдің эквиваленттік массасы нешеге тең:

A) 6

B) 4

C) 12

D) 24

E) 8

Азот (V) оксидінің молінің массасын көрсетіңіз:

A) 27г

B) 28г

C) 30г

D) 42г

E) 76г

жүктеу/скачать 1.41 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: