- Сыртқы мотивация - бұл қандай-да бір іс-әрекеттің мазмұнымен байланысты емес, бірақ адам үшін сыртқы жағдайларға байланысты (сыйақы алу үшін жарыстарға қатысу және т.б.)
- Ішкі мотивация – бұл іс-әрекеттің мазмұнымен байланысты мотивация (спортпен шұғылдану, өйткені ол жағымды эмоциялар береді және т.б.)
- Оң мотивация - бұл оң ынталандыруға негізделген мотивация (егер мен байсалды болмасам, онда ата-анам маған компьютерлік ойын ойнауға мүмкіндік береді және т.б.)
- Теріс мотивация - бұл теріс ынталандыруларға негізделген мотивация (егер мен байсалды болмасам, онда ата-анам мені ұрыспайды)
- Тұрақты мотивация - бұл адамның табиғи қажеттіліктеріне негізделген мотивация (шөлді басу, аштықты басу және т.б.)
- Тұрақсыз мотивация - бұл үнемі сыртқы қолдауды қажет ететін мотивация (темекіні тастау, салмақ жоғалту және т.б.)
- Өзін-өзі реттеуді сақтауға бағытталған жеке мотивация (шөлдеу, аштық, ауырсынуды болдырмау, температураны қолдау және т. б.), топтық мотивация (ұрпақтарға қамқорлық жасау, қоғамда өз орнын іздеу, қоғам құрылымын қолдау және т. б.), танымдық мотивация (ойын әрекеті, зерттеу әрекеті).
Мотивация құрамына: - Мотивация құрамына:
- Қажеттіліктер
- Мотивтер
- Мақсаттар
Қажеттіліктер - Қажеттілік - адамның қалыпты өмір сүруі үшін жетіспейтін белгілі бір жағдайларда немесе объектілерге қажеттілік жағдайы.
- Ағзаның эволюциялық дамуы неғұрлым жоғары болса, соғұрлым оның қажеттіліктері көп болады. Адамда физикалық қажеттіліктерден басқа бірқатар материалдық, рухани және әлеуметтік қажеттіліктер бар.
- Көбінесе қажеттіліктер екі негізгі түрге бөлінеді:
- Биологиялық (өмірлік) - организмнің тіршілік әрекетін қамтамасыз етеді
- Ақпараттық - танымдық және әлеуметтік қажеттіліктер болып табылады
Мотивтер - Мотив – кез-келген қажеттілікті қанағаттандыру үшін іс-әрекетті бастауға себеп.
- Мотивтердің кеңдігі мен икемділігі бар, ол адамның мотивациясының алуан түрлілігінде көрінеді: күн сайын адамда көптеген қажеттіліктер – аштықтан бастап күрделі ақыл-ой жұмысын орындау ниетіне дейін.
- Икемділік қажеттілікті әр түрлі жолмен қанағаттандыру мүмкіндігі ретінде ашылады: егер біз бірқатар тағамдардан белгілі бір тағамды жесе, аштық жоғалуы мүмкін; күрделі тапсырманы әртүрлі жолмен шеше аламыз
- Мақсаттар
- Мақсат - адамның өз қызметінің нәтижелері бойынша алғысы келетін және оның белсенділігі бағытталған нәтиже
- Мотивацияның көптеген теорияларының негізі - адамның қажеттіліктері туралы түсінік (бір нәрсенің жетіспеушілігін сезіну, онсыз адам ыңғайсыздықты, ішкі және сыртқы тепе-теңсіздікті сезінеді, ол оны жеңгісі келеді).
- Қажеттіліктер:
- туа біткен, бастапқы (табиғи) болуы мүмкін – мысалы, тамақ, су, жылу қажеттілігі;
- алынған (әлеуметтік) - қарым-қатынас, білім алу, өзін-өзі тану қажеттілігі.
- Адамның қажеттіліктерінің күрделілігін және олардың мотивацияға әсерін сипаттайтын алғашқы ғалымдардың бірі Абрахам Маслоу болды.
Достарыңызбен бөлісу: |
