Құрастырушы: аға оқытушысы, магистр Искакова Д. А

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Металлургия, машина жасау және көлік факультеті
Машина жасау және стандарттау кафедрасы

5В071200 Машина жасау мамандығының студенттеріне арналған

Павлодар

Пәні бойынша оқыту бағдарламасын (Syllabus) бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/38

БЕКІТЕМІН ММЖжК факультетінің деканы ___________ Тоқтағанов Т.Т. (қолы) 20__ж. «___»____________

Құрастырушы: аға оқытушысы, магистр ________________ Искакова Д.А.

Машина жасау және стандарттау кафедрасы

5В071200 Машина жасау мамандығының

Кафедра меңгерушісі ______________ Ықсан Ж. М. 20__ж. «____» ________

(қолы)
Факультет оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған металлургия, машина жасау және көлік 20__ж. «_____»____________№____ хаттама
ОӘК төрағасы ________________ Сембаев Н. С. 20__ж. «_____»___________

(қолы)

А.Ж.Т. Искакова Динара Алтынбековна

Ғылыми дәрежесі, атағы, қызметі аға оқытушысы, магистр

Машина жасау және стандарттау кафедрасы Б корпусында (Ак.Шөкин көш. 139 үй), 214 аудиторияда орналасқан. Байланысу телефоны 673633.

өндіріс процестерін автоматтандыру теорияларын оқып меңгеру;

- автоматты білдек жүйелерді орнату тәжірибені талдап қорыту;

-автоматтар мен автоматтандырылған тізбектердің мақсатты механизмдерімен танысып оқу;

- құрастыру процестерін автоматтаныру ерекшеліктерімен танысу.
5 Білімге, икемділікке және машықтарға қойылатын талаптар:

- автоматтандырылған білдек жүйлерін орнату принциптерін және өндіріріс процестерін автаматтандыру дың негізгі теорияларын;

- құрастыру процестерінің автоматтаныру ерекшеліктерін түсінігі болуы керек;

- автоматтармен автоматтандырылған тізбектердің мақсатты механизмдерін жобалау;

- автоматтандырыпған білдек жүйелерін жобалау білуі керек;

- автоматтандырылған жабдықтардың өнімділігін және сенімділігін есептеуін қолдана білуі керек;

− автоматтандырылған тізбектердің өнімділігін, сенімділігін және экономикалық тиімділігін саралау дағдыларын игеруі керек;

− автоматты жүйелердің өнімділігі, сенімділігі және оларды қолдану тиімділігін арттыру жолдарына қатысты статистикалық мәліметтерді талдап, өңдеп, саралау құзыретті болуы керек.
6 Пререквизиттер

«Өндірістік процестерді автоматтандыру негіздері» пәнін зерделеу алдында оқытылатын пәндерінің тізімі: машина тетіктері және құрылымдау негіздері, машинажасау технологиясының негіздері, метал кесу құралдарды жобалау және жасау. Қажет бөлімдер: кесу құралдардың түрлері және оларды технологиялық процестердің көрсеткіштеріне қатысты таңдау, метал кескіш білдектер. Қажет бөлімдер: білдектер жүйелерінің негізгі бөлшектері және механизмдері, білдектерді басқару жөнінде түсінік, білдектер жүйелерін тексеретін, диагностика жүргізітін және бейімдеп басқаратын жабдықтар, машиналарды жасап шығару технологиясы. Қажет бөлімдер: бүйымның құрылым технологиялылығын бағалау, машиналардың түрлі тектіктерінің технологиялық үрдістерін жобалау.

Тәртіптің, келесі зерттеу жанында қайсылардың тәртіп білімдері қажетті: өндіріс тәжірибенің материалдарын игеруге, дипломдық жобаны жасауға және болашақта мамандық бойынша өндірісте жұмыс атқаруға қажет.

8.1 Пәнінің тақырыптық жоспары

Қазіргі кезде машинажасау өндірісінің әр саласында автоматтандырылған технологиялық жабдықтардың жүйелері қолданылады және жаңадан жобаланып жұмысқа қосылады.

Яғни мүнда автоматтандырылған технологиялық жүйе күрделі болса, онда оны тұтастыру және қолдану жолдарының варианттары көп болады. Сондықтан машинажасау саласының мамандарына ерекше талаптар қойылады. Олар автоматтандырылған технологиялық жабдықтар жүйелерін жобалау қабілеттілігімен қатар көп варианттар ішінен тиімді варианты таңдап алу және механикаландыру мен автоматтандырудың тиімді дәрежесін таңдау.Мүнда жүйелік үстанымды қолдану қажет. Қазіргі нарық экономика кезінде өндіріс тез арада нарық сұранысына бейімделуі керек, сондықтан қайта бапталып реттелетін автоматтандырылған технологиялық жабдықтардың жүйелерін жобалап жұмысқа қосу абзал.
10 Курс компоненттері

10.1 Пәннің тақырыптары мазмұны

Автоматтандырудың тарихы. Қол енбекті механизациялау және автоматтандыру. Еңбек өнімділігін көтеру мәселесі.

Қолданылатын әдебиет: [1].
Тақырып 2 Өндіріс процестерінің автоматандыруллуларының негізгі сатылары.

Бірінші саты – автоматтарды және жартылайавтоматтарды жасау. Екінші саты – автоматтандырылған тізбектерді жасау, үшінші саты – кешенді автоматтандыру, автоматтандырылған цехтар және зауыттар құру.

Қолданылатын әдебиет: [3].
Тақырып 3 Өндіріс процестерін автоматандыру негізгі теориялары

Машиналардың және еңбек өнімділіктерінің теориялық негіздері. Еңбек өнімділігін көтеру жолдары. Еңбек өнімділігі жаңа техниканы бағалайтын шарт. Жаңа техниканың озықтығы.

Қолданылатын әдебиет: [3].
Тақырып 4 Автоматтандырылған жабдықтардың сенімділік теориясы

Жабдықтың циклдік және технологиялық өнімділіктері. Нақты өнімділік. Өнімділік балансы. Жұмыс машиналарының пайдалы әсер коэффициенті. Жұмыс машиналардың сенімділіг және ұзақ тұрақтылықтары. Тоқырау түрлері және үлгілері. Автоматтандырылған жабдықтардың тоқырау және жөнделу уақыттарының ықтималды үлестірім заңдары.

Қолданылатын әдебиет: [6], [5].
Тақырып 5 Автоматтандырылған білдектер жүйелерінің түрлері.

Автоматтандырылған білдектер жүйелерінің тұтастыруына әсер көрсететін шарттар. Технологиялық процесс автоматтандырудың негізі. Технологиялық әрекеттерді және операцияларды бірізділік, параллельді, бірізділік-параллельді реттермен орындау. Технологиялық процестерді саралап жіктеу және операцияларды шоғырлау. Қатаң және икемді автоматтандырылған білдектер жүйелері. Технологиялық машиналарды агрегаттау заңдары.

Қолданылатын әдебиет: [10], [15], [13].
Тақырып 6 Автоматтандырылған тізбектер. Автоматтандырылған тізбектерді сұрыптау. Автоматтандырылған тізбектерді тұтастыру.

Қатаң, икемді, қайтабапталмалы, қайтабапталмайтын автоматтандырылған тізбектер. Серік айлабұйымдары бар және серік айлабұйымдары жоқ автоматтандырылған тізбектер. Күрделі құрылымды автоматтандырылған тізбектер. Көп учаскелі және көп ағынды тізбектер. Күрделі құрылымды автоматтандырылған тізбектердің өнімділігін және сенімділігін есептеу.

Қолданылатын әдебиет: [2], [3]. [9], [12], [7], [8].
Тақырып 7 Топтық әдіспен өңделетін тетіктерге арналған және көп атаутізімді қайта реттелетін автоматтандырылған тізбектер. Біліктер тобын, тұрқы тетіктер тобын, тиісті доңғалақтар тобын, иінтіректер тобын өндейтін қайтабапталмалы автоматтандырылған тізбектер. Қайтабапталмалылы және көп атаутізімді автоматтандырылған тізбектердің құрылымдарының ерекшеліктері.

Қолданылатын әдебиет: [2], [9].

Икемді автоматтандырылған тізбектердің тасымалдауыш-жинақтаушы жүйелері. Құрылым ерекшеліктері. Пайдалану салалары.

Қолданылатын әдебиет: [2], [9], (20).
Тақырып 9 Икемді өндіріс жүйелері.

Икемді өндіріс уяшықтар. Икемді тасымалдауыш-жинақтаушы жүйелер. Аспаптар магазиндері және олардың құрылым ерекшеліктері. Көп операциялылы білдектер және өндеу орталықтар.

Қолданылатын әдебиет: [7], [8]. [15], (20).
Тақырып 10 Машинажасау өндірісінде бүйымдарды тексеру жұмыстарын автоматтандыру.

Автоматты тексеру түрлері және қолданылатын өзгерткіш түрлері. Күштерді, деформацияларды, температураны өлшейтін бергіштер. Индуктивті және фотобергіштер, термоқосақтар және термореттегіштер. Автоматтарды басқаратын құрылғылар. Түйіспе және түйіспесіз жолдағы ажратқыштар. Басқару аппараттары.

Қолданылатын әдебиет: [11], [14].
Тақырып 11 Құрастыру процестерін автоматтандыру.

Автоматтандырылған технологиялық құрастыру процестерінің ерекшеліктері. Құрастыру жұмыстарды механизациялау және автоматтандыру. Механизацияланған құрастыру аспаптары. Автоматтандырылған құрастыру тізбектерді сәйкес орналастыру. Аударғыштар және қайтатиегіштер. Автоматтандырылған құрастыру тізбектеріне арналған синхронды және синхронсыз тасымалдаушы жүйелер.

Қолданылатын әдебиет: [15].
Тақырып 12. Өндіріс роботтары және оларды машинажасау саласында қолдану.

Роботтарды қолданатын автоматтандырылған технологиялық процестердің ерекшеліктері. Машина жасау өндірісінде қолданылатын өндіріс роботтардың координаттық жүйелері және сәйкес орналасулары. Өндіріс роботтардың ұстағыштардың түрлері және құрылымдары. Роботталған кешеңдердің негізгі орналасу сұлбалары. Робокаралар және палеталар.

Қолданылатын әдебиет [19].
Тақырып 13 Автоматтандырылған білдектер жүйелерін жобалау.

Көп учаскелі және көп ағынды автоматтандырылған білдектер жүйелері. Күрделі құрылымды автоматтандырылған тізбектердің өнімділігін және сенімділігін есептеу. Күрделі құрылымды автоматтандырылған тізбектерді бір ағынды екі учаскелі автоматтандырылған тізбекке келтіру әдістері. Жинақтауыштардың санымен көлемдерінің автоматтандырылған тізбектердің өнімділігіне жасайтын әсерлері. Жинақтаушылардың оптималды көлемдерін анықтау. Өндірісте қолданылатын автоматтандырылған тізбектерді зерттеу әдістемесі.

Қолданылатын әдебиет: [2].

Тақырып 14 Білдектер жүйелерін тиімді қолдану негіздері.

Автоматтандырылған тізбектерде кесу құралдары индивидуалды немесе топтық аустыру стратегиялары. Кесу құралды білдектен тыс баптау. Баптаушының жұмыс орны. Автоматтандырылған білдектер жүйелеріне жөндеу және басқа техникалы қызметтер көрсету стратегиялары.

Қолданылатын әдебиет: [1], [2].
Тақырып 15. Автоматты басқару теориясының негіздері.

Білдектерді автоматты түрде басқаратын жүйелер. Статикалы, динамикалы баптау өлшемдерін автоматты түрде басқаратын және құрамдастырылған жүйелер. Жону білдек динамикалы тербелетін жүйе және оның дифференциалды тепетеңдігін шығару. Статикалы және астатикалы жүйелер. Орныққан және өтпелі процестер. Автоматты басқару жүйелердің орнықтылықтарын бағалайтын әдістер.

Қолданылатын әдебиет: [21].
10.2 Тәжірибелік сабақтардың тізімі мен тақырыптары

№1 жұмыс (6 дәріс) − Автоматтандырылған тізбектің тоқырау моделі.

Мазмұны – автоматтандырылған тізбектерде, өнімділік және сенімділік теорияларына негізделіп, кесу құралдарды оптималды ретпен ауыстыру есептерін шығару.

№2 жұмыс (14 дәріс) – Автоматтандырылған білдектер мен автоматтандырылған тізбектердің циклограммаларын тұтастыру

Мазмұны – студенттер технологиялық процесті негізге үстап, тиісті есептерді есептеп автоматтандырылған тізбектің жұмыс атқару ретін көрсететін циклограмманы жасайды. Мүнда автоматтандырылған тізбектің циклдан тыс тоқталуын еске алып, студенттер циклдан тыс кеткен жұмыс уақытты есептейді және уақыттар тізбегін жасайды.
10.3 Студенттерінің өзара жұмысының мазмұны

СӨЖ түрлерінің тізімі

1) Өндіріс процестерің автоматтандыру негізгі теориялары Основополагающие теории автоматизации производственных процессов.

Қолданатын әдебиеттер: (20, с. 195 – 210), [3].

2) Автоматтандырылған жабдықтардың сенімділік теориясы.

Қолданатын әдебиеттер: [6], [5].

3) Автоматтандырылған тізбектер.. Автоматтандырылған тізбектерді сұрыптау және тұтастыру.

Қолданатын әдебиеттер: [2], [3]. [9], [12], [7], [8].

4) Топтық әдіспен тетіктерді өңдеуге арналған және көп атаутізімді қайта реттелетін автоматтандырылған тізбектер

Қолданатын әдебиеттер: [2], [9].

5) Икемді автоматтандырылған тізбектер.

Қолданатын әдебиеттер: (20, с. 98 – 106), (2], [9].

6) Икемді өндіріс жүйелері.

Қолданатын әдебиеттер: (20, с. 98 – 106),[7], [8], (15).

7) Машинажасау өндірісінде бүйымдарды тексеру жұмыстарын автоматтандыру.Автоматты тексеру және қолданылатын түрлендіргіш түрлері.

Қолданатын әдебиеттер: [11], [14].

8) Құрастыру процестерін автоматтандыру. Автоматтандырылған құрастыру технологиялық процестің ерекшеліктері.

Қолданатын әдебиеттер: (20, с. 106 – 109),[15].

9) Өндіріс роботтары және оларды машинажасау саласында қолдану. машиностроении. Роботтарды қолданып өтетін автоматтандырылған технологиялық процестердің ерекшеліктері

Қолданатын әдебиеттер: (20, с.65 –76, 109 – 114), (19).

10) Автоматтандырылған білдектер жүйелерін жобалау.

Қолданатын әдебиеттер: (20, с. 279 – 305),[2

11) Білдектер жүйелерін тиімді қолдану негіздері.

Қолданатын әдебиеттер: (20, с. 51 – 76),(1], [2].

12) Автоматты басқару теориясының негіздері

Қолданатын әдебиеттер (21, с. 3 - 57)

13) Автоматтандырылған білдектер жүйелерін жобалау

Қолданылатын әдебиет: (21, с. 3 - 65)

14) Білдектер жүйелерін тиімді қолдану негіздері

Қолданылатын әдебиет: (11, с. 14 - 65)

15) Автоматты басқару теориясының негіздері

Қолданылатын әдебиет: (19, с. 10 - 60)
Әдебиеттер тізімі

Негізгі

2 Проскуряков А.Ф. Математические модели надежности автоматических линий. – Павлодар : ПГУ им. С. Торайгырова, 2003. – 96с.

3 Проскуряков А.Ф Наладка многоцелевых станков. Учебно-методическое пособие по дисциплине «Системы программного управления». – Павлодар, 2003. – 156 с.

4 Технологические основы управления качеством машин/ А. C.Васильев [и др.]. – М. : Машиностроение, 2003. – 255 с.

5 Соломенцев Ю.М. и др. Теория автоматического управления. Учебник для вузов. – М. : Высшая школа, 2001. – 268 с.