Құрастырушы: т.ғ. к., доцент Г. Т

Әдістемелік ұсыныстарға және нұсқауларға, әдістемелік ұсыныстарға, әдістемелік нұсқауларға арналған титул парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/40

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

050724 – «Технологиялық машиналар мен жабдықтар» мамандығының студенттеріне арналған

Машина жасау технологиясы пәнін оқу үшін арналған

ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР

Павлодар

Әдістемелік ұсыныстарды және нұсқауларды, әдістемелік ұсыныстарды, әдістемелік нұсқауларды бекіту парағы			Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/41
		БЕКІТЕМІН ОІ жөніндегі проректор _________ Пфейфер Н.Э. 2011 ж. «___»________

Құрастырушы: __________т.ғ.к., доцент Г.Т. Итыбаева

Машина жасау технологиясы пәнін оқу үшін арналған

2011 ж. «___»______ кафедра отырысында ұсынылған № _______ хаттама

Кафедра меңгерушісі ______________ Ықсан Ж.М.

(қолы)
Металлургия, машинажасау және көлік факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған __________________ 2011 ж. «__» __________ № ____ хаттама

ОӘК төрағасы ____________ Ахметов Ж.Е. «___»________2011ж.

(қолы) (күні)

ЖжӘҚБ бастығы _________ Варакута А.А. «___»__________ 2011ж.

(қолы) (күні)

Университет оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған

«___» ______________ 2011ж. № _____ хаттама.
Пәннің тақырыптары мазмұны

1 тақырып. Кіріспе. Машина жасау технологиясы пәнінің мақсаты. Әр түрлі тағайындалған машиналарды жасаудың технологиялық процестерін әзірлеу әдісінің ортақтығы. Технологияны әзірлеушінің алдында тұрған басты міндеттер: бұйымдардың талап етелетін сапасын; олардың минимум өзіндік құнын және еңбек өнімділігінің ең жоғары деңгейін қамтамасыз ету. Жаппай, сериялы және дара өндіріс жағдайларында бір типті бұйымдарды жасау технологияларының айырмашылығы. Қазіргі техникалық құралдардың мүмкіндіктері және осы мүмкіндіктерді қоғамның пайдасына жарату. Еңбек және материал жинақтаушы технологиясының мағынасы. Машинажасаудағы өндірістік процестерді автоматтандырудың қазіргі деңгейі және перспективалары. [1, 3-12б].

2 тақырып. Машиналарды құрастырудың технологиялық процесі

2.1 Машинаның қызметтік тағайындалуы және техникалық талаптар. Машинаның қызметтік тағайындалуын зерделеу. Машинаның сапасына қойылатын талаптарды айқындау, жұмыс сызбаларын зерделеу, кызметтік тағайындалуына оның дәлдік нормаларының сәйкестігін талдау. Машинаны құрастыру процесін ұйымдастыру түрін тандауды негіздеу. Осы міндеттердің шешуін қамтамасыз ететін, конструкторлық өлшем тізбелерінің және машинаның талап етілетін дәлдігіне қол жеткізу бойынша міндеттерді айқындау. [1, 62-100б; 2, 154-275б].

2.2 Машинаны құрастыру жүйелілігін әзірлеу.

Машинаны құрастыру бірліктеріне бөлу. Машинаны құрастыру жүйелілігін әзірлеу. Құрастыру сұлбасын салу. Құрастыру бірліктерінің технологиялылығы. Жалпы және түзілімдік құрастыру технологиясын әзірлеу. Құрастырудың операциялық технологиясын әзірлеу. Құрастыру операцияларын нормалау.

2.3 Тетіктер мен берілістердің типтік қосылыстарын құрастыру әдістері мен технологиялық құралдары.

Сырғанау подшипниктері бар түзілімдерді құрастыру. Жылжымалы цилиндрлік қосылыстары бар түзілімдерді құрастыру. Тісті және бұрамдықты берілістерді құрастыру.

2.4 Ажырамалы қосылыстарды құрастыруды орындау технологиясы.

Бұрандалы қосылыстар. Бұрандалы қосылыстардың негізгі типтері. Бұрандалы қосылыстарды механикаландыру және автоматтандыру құралдары. Сыналы (конустық) қосылыстар. Кілтекті қосылыстар. Сұққышты қосылыстар. Пішінді қосылыстар. Серпімді элементтері бар қосылыстар.

2.5 Ажыратылмайтын қосылыстарды құрастыруды орындау технологиясы.

Кепілдендірілген қынағы бар қосылыстар. Жылулық әсерлі құрастыру. Шырқ айналдыру және көмкеру арқылы орындалатын қосылыстар. Пісіру. Дәнекерлеу. Тойтарылған қосылыстарды орындау. Желімдеу.

2.6 Құрама операцияларды автоматтандыру.

Бұйымдағы тетіктерді автоматтық орнату шарттары. Базаларды тандау және қосылатын тетіктерді базалау дәлдігін есептеу. Тетіктерді автоматтық қосу режимдері. Қосылатын тетіктерді орнату дәлдігі және олардың салыстырмалы орнының қажетті дәлдігі. Автоматтық құрастыру жүйесінің оңтайлы құрылымын және ұтымды құрастыруды таңдау. [1, 21-30б; 3, 183-192б; 4, 260-276б].

3 тақырып. Айналу денелері типті (біліктердің, ернемектердің) тетіктерді дайындау

3.1 Дайындамалардың қызметтік тағайындалуы, техникалық талаптары, материалы мен оны алу әдістері.

Біліктердің қызметтік тағайындалуы. Құрылымдық ерекшеліктері. Материал. Біліктердің дайындамаларын алу әдістері.

3.2 Сатылы біліктерді механикалық өңдеудің технологиялық процестері. Біліктерді базалау. Маршруттар. Біліктердің сыртқы беттерін алдын ала өңдеу технологиясы.

3.3 Біліктердегі ойма кілтекті, кілтекті, бұрандалы беттерді өңдеу технологиясы. Ойма кілтекпен жоңғылау. Ойма кілтекпен сүргілеу. Ойма кілтектерді тартажону. Ойма кілтектерді бүрлеу. Кілтекті ойықтарды өңдеу. Кілтекті ойықтарды өңдеу сұлбалары. Біліктердегі бұранданы кесу.

3.4 Айналудың сыртқы беттерін тазалап өңдеу технологиясы. Центрлердегі біліктерді ажарлау, центрсіз ажарлау, жануыштау, аса ажарлау, бабына жеткізу, жылтырату, ППД әдістерімен өңдеу. Біліктерді бақылау.

3.5 Айналдырықтарды және жүрістік бұрамаларды жасау. Қызметтік тағайындалуы. Техникалық талаптары. Материалы. Дайындамаларды алу әдістері. Айналдырықтарды және жүрістік бұрамаларды жасау ерекшіліктері. Айналдырықтарды және жүрістік бұрамаларды жасаудың типтік технологиялық процестері.

3.6 Ернемектерді жасау. Ернемектердің қызметтік тағайындалуы және оларға қойылатын техникалық талаптар. Ернемектердің дайындамалары. Ернемектерді өндеудің технологиялық процесі. Ернемектер типті тетіктерді өңдеудің типтік технологиялық процесі. [1, 21-30б; 3, 65-87; 4, 211-270б].

4 тақырып. Корпустық тетіктерді жасау

4.1 Конструкцияларының ерекшеліктері, техникалық талаптары және корпустық тетіктерге арналған материалдар.

Корпустық тетіктердің қызметтік тағайындалуы. Корпустық тетіктердің түрлері. Корпустық тетіктерге қойылатын техникалық талаптар. Корпустық тетіктерге арналған материал. Дайындамаларға қойылатын талаптар және оларды алу әдістері.

4.2 Корпустық тетіктердің базаларын таңдау және олардың беттерін өңдеудің жүйелілігін тандау ерекшеліктері.

Технологиялық базаларды тандау және өңдеудің жүйелілігі. Технологиялық базалардың түрлері. Корпустық тетіктерді белгілеу.

4.3 Корпустық тетіктердің сыртқы жазықтарын өңдеу. Жазықтықтарды жонғылау, сүргілеу, ажарлау, тартажону.

4.4 Корпустық тетіктердің бас тесіктерін өңдеу. Кеулей жону әдістері. Тесіктерді қима үлгі бойынша кеулей жону, сынама өтпелер әдісі, кілтектер пайдаланылған әдіс, координаталық әдіс. Тесіктерді үңгілеу және ұңғылау. Агрегаттық станоктарда тесіктерді өңдеу.

4.5 Корпустық тетіктердің бас тесіктерін таза өңдеу әдістері. Алмастық кеулей жону. Жануыштау. Беттік пластикалық деформациялап өңдеу. Қыртыс жазу. Ысқылау. Планетарлық ажарлау. Бекітпе және басқа да тесіктерді өңдеу. [1, 193-259б; 3,94-107б; 242-249б].

5 тақырып. Тұғырларды, негіздерді, рамаларды өңдеу

5.1 Тұғырлар мен рамалар конструкцияларының ерекшеліктері, техникалық талаптары, дайындамалары мен материалдары.

Қызметтік тағайындалуы. Конструкциялық ерекшеліктері. Техникалық талаптары. Материалы. Дайындамалары. Тұғырлардың шалыстығын азайту: табиғи ескіру, статикалық асқын жүктеу, дірілмен өңдеу, төмен температуралық босандату, термосоққы.

5.2 Тұғырларды дайындаудың технологиялық процесі.

Технологиялық базаларды таңдау. Тұғырларды өңдеудің технологиялық маршруты. Тесіктері бар табандарды, тесіктерді, жазықтықтарды, кілтекті өйықтарды, бағыттауыштарды, пішімбілік төсемі астына саңылауды өңдеу. [1, 193-259б; 3,132-138б; 4, 254-256б].

6 тақырып. Тісті берілістердің тетіктерін жасау.

6.1 Цилиндрлік тісті доңғалақтарды жасау. Тісті доңғалақтардың қызметтік тағайындалуы және типтік конструкциялары. Тісті доңғалақтарға және тістерді кесуге дейінгі дайындамаларға қойылатын техникалық талаптар. Тісті доңғалақтардың материалы және оны термиялық өңдеу.

6.2 Тісті доңғалақтарды жасау технологиясы.

Цилиндрлік тісті доңғалақтарды өңдеудің базаларын және технологиялық процесін тандау. Дәлдіктің әр түрлі дәрежелерінің тісті доңғалақтарын жасау технологиясы. Жазық тісті доңғалақтарды өңдеу. Тісті доңғалақ-біліктерді өңдеу. Жабдықтарды таңдау. Цилиндрлік тісті доңғалақтарды бақылау.

6.3 Конустық тісті доңғалақтарды дайындау.

Қызметтік тағайындалуы, техникалық талаптары және конструкциялық орындалуы. Конустық доңғалақтарды өңдеудің технологиялық процесі. Конустық тісті доңғалақтарды кесу әдістері. Конустық тісті доңғалақтарды бақылау.

6.4 Бұрамдықты берілістерді жасау.

Қызметтік тағайындалуы және техникалық талаптары. Конструкциялық түрлері және материалдары. Бұрамдықтарды және бұрамдықты доңғалақтарды дайындау технологиясы. Бұрамдықты және бұрамдықты доңғалақтарды кесу әдістері. Бұрамдықты жұптарды бақылау. [1, 62-100б; 3, 111-12-б; 4, 270-276б].

7 тақырып. Процестерді автоматтандыру

7.1 Жаппай, сериялы және шағын сериялы өндірістерде пайдаланылатын білдектерде жұмыс циклін автоматтандыру тәсілдері.

Сандық бағдарламалық басқарылатын білдектерді пайдалану кезінде технологиялық әзірлеу және ресімдеу: операция жоспарын әзірлеу, беттерді өңдеудің жүйелілігін таңдау, дайындама қондырғысының сұлбасын әзірлеу және жарақты анықтау, басқарушы бағдарламаны әзірлеу, баптау картасын құрастыру. Дайындама және кесуші құрал-сайман қондырғысы процестерін автоматтандыру. Автоматтандыру құралдары.

7.2 Жабдықтардың жағдайын, кұрал-сайманды және нақты дайындаманың ерекшеліктерін есепке алумен тікелей жұмыс орнында өңдеудің оңтайлы режимін таңдау.

Өңдеу процесін бейімделіп басқару. Мұқалған құрал-сайманды ауыстыру қажеттілігі сәтін анықтау. Өңдеу процесінің барысын автоматтық бақылау. Олардың көмегімен аталған міндеттер шешілетін техникалық құралдар. Тетікті жасаудың дәлдігін автоматтық жолмен бағалау. Бағалау әдістері мен құралдары. Жабдықтардың күйін анықтау және операцияны орындаудың сенімділігін қамтамасыз ету. [1, 275-308б; 3, 183-192б].

Әдебиет тізімі

Негізгі

1) Мендебаев Т.М. 1 Машина жасау технологиясының негiздерi.2005. - 321 б.

2) Технология машиностроения: в 2 кн.:учеб. пособие для вузов/[Э. Л. Жуков, И. И. Козарь, С. Л. Мурашкин и др.]; под ред. С. Л. Мурашкина.-Изд. 2-е, доп.-М.:Высш. шк. Кн. 1:Основы технологии машиностроения.-2005.-278 с.

3) Технология машиностроения: в 2 кн.:учеб. пособие для вузов/[Э. Л. Жуков, И. И. Козарь, С. Л. Мурашкин и др.]; под ред. С. Л. Мурашкина.-Изд. 2-е, доп.-М.:Высш. шк. Кн. 2:Производство деталей машин.-2005.-295 с.

4) Суслов А. Г. Технология машиностроения:учебник для студ.вузов/А. Г. Суслов.-М.:Машиностроение, 2007.-429 с.

Қосымша

5) Анурьев В. И. Справочник конструктура-машиностроителя: в 3 т./В.И.Анурьев; под ред. И.Н.Жестковой.-Изд. 8-е, перераб. и доп.-М.:Машиностроение.-2001

6) Обработка металлов резанием: справочник технолога/А.А.Панова.-2-еизд., перераб. и доп.-М.:Машиностроение, 2004

7) Кисиленко Л. Е. Основы технологии машиностроения:практикум/Л. Е. Кисиленко, А. Н. Граблев, Д. П. Михайлов.-М.:МГИУ,2007.-84 с.

8) Орысша-қазақша түсіндірме сөздік. Машинажасау, Павлодар, 2007

жүктеу/скачать 81.91 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: