Құрастырушылар: профессор Р. О

x=1,0

x=0,9

y=0,5

n=-0,15

n=-0,3

1.2 Түзету коэффицентінің сандарын анықтаймыз



_ [2],



_ [3],



_ [2],

Кескіштің геометриясының есепке алу түзету коэффиценті [2],









2. Кесу қуаты



Жұмыс орындау тәртібі:

1. 
   [1,2] әдебиетті және нұсқауды қолданып, тапсырма бойынша әдістемемен танысып есепті орындау.
   
2. 
   1 форма бойынша есеп жасау.
   

1. 
   Жұмыстың атауы.
   
2. 
   Жұмыстың мақсаты.
   
3. 
   Тапсырма.
   
4. 
   Кесуге жұмсалған кесу қуатты және кесу үшін есептеу.
   

Курстық жоба жұмысқа тапсырма варианттары

Вариант нөмірі	Дайындаманың материалы	Кесу режимі
		t, мм	S, мм	V,м/мин					r, мм	Алдыңғы беттің пішіні
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11
	болат 20, =550МПа	4	0,7	140	45	8	10	5	1	Радиусты қиықжиекпен
2	Сұр шойын СЧ10, НВ160	5	0,78	60	60	8	5	10	1	Жазық
3	Болат 12Х18Н9Т; НВ180	1	0,21	265	90	12	10	0	2	Радиусты қиықжиекпен
4	Болат 14Х17Н2; НВ200	1,5	0,195	250	90	12	10	0	2
5	Сұр шойын СЧ30, НВ220	1,5	0,26	150	45	10	5	-5	2	Жазық
6	Сұр шойын СЧ20, НВ210	2	0,35	155	45	10	12	0	1	Радиусты қиықжиекпен
7	Болат 38ХА, =680МПа	3	0,61	120	60	8	10	5
8	Болат 35, =560МПа	1,5	0,2	390	60	12	15	0
9	Сұр шойын СЧ15, НВ170	4,5	0,7	65	90	8	5	0		Жазық
10	Сұр шойын СЧ10, НВ160	3,5	0,6	65	45	10	10	5	1	Жазық
11	Болат 40ХН, =700МПа	1,5	0,3	240	60	12	10	-5	2	Радиусты қиықжиекпен
12	Болат Ст3, =600МПа	5	0,8	240	60	10	5	0
13	Болат 40Х, =750МПа	1,0	0,15	240	90	12	10	-5
14	Болат Ст5, =600МПа	3,5	0,52	130	45	8	10	-5	1	Жазық
15	Сұр шойын СЧ20, НВ180	4,0	0,87	75	60	8	5	10
16	Сұр шойын СЧ20, НВ200	2,5	0,25	100	45	10	5	0
17	Болат 20Х, =580МПа	1,0	0,125	180	45	12	15	0	2	Радиусты қиықжиекпен
18	Болат 50, =750МПа	2,0	0,25	150	60	10	12	5
19	Қола Бр АЖН 10-4,НВ170	1,5	0,15	130	60	6	20	10	1	Жазық фаскамен
20	Жез ЛМцЖ 52-4-1,НВ100	2,5	0,3	80	90	8	25	-5
21	Сұр шойын СЧ30, НВ220	1,5	0,1	130	45	10	8	0	15	жазық
22	Сұр шойын СЧ20, НВ200	3	0,4	90	90	8	10	-5
23	Болат 30ХН3А, =800МПа	5	0,8	110	60	12	12	-5	2	Радиусты қиықжиекпен
24	Болат 30ХМ, =780МПа	2,5	0,2	100	45	10	10	2
25	Болат 45, =650МПа	4	1,2	90	60	8	15	0
26	Болат 15Х, =687МПа	2,0	0,35	100	45	6	8	5	1,5
27	Сұр шойын СЧ30, НВ163	3,0	0,5	120	90	8	10	0	1	Жазық
28	Болат 20ХНР, =700МПа	4,5	0,06	80	60	12	5	-5
29	Болат 30Г, =550МПа	1,5	0,35	120	45	10	12	10	2
30	Болат 35ХГСА, =700МПа	2,5	0,05	140	90	8	5	0

Дайындаманы кесумен өндеуі екі қозғалыспен іске асырылады кесу қозғалысы (немесе бас қозғалыс) және тетіктің осы бойлық немесе көлденең бойынша кескішің тең ілгерлемелі қозғалыс – беріс қозғалысы. Кесу режим элементтеріне жатады: кесу тереңдігі t, беріс S, кесу жылдамдығы V.

Кесу тереңдігі –бір өту кезіндегі кесенді қабаттың мөлшері, перпендикулярлық өнделген беттке қарсы өлшеу мерзімінде, т.е перпендикулярлы беріс бағытында. Қара өндеуде, кесу тереңдігің әдіпке тең болып алынады, т.е бір өту кезінде әдіп кесіледі

t = h= _ ,мм

мұнда h –әдіп , мм;

D –дайындаманың диаметрі, мм;

d –тетіктің диаметры, мм.

Таза өндеу кезінде әдіп дәлдіктен және беттің кедір бұдырлығынан байланысты.

Беріс S деп өнделетін дайындама бір айналғанда кесу аспабының орын ауыстыру мөлшерін айтады. Ол аспап пен дайындаманың бір айналым немесе қос жүріс жасауына қарай мм –айналым немесе мм/қос жұрыс болып өлшенеді. Беріліс қозғалысының бағытына қарай ол бойлық, көлденең, қия, вертикалды, тангенциалды, дөңгелек және т.б. болып бөлінеді.

Кесу жылдамдығы деп негізгі қозғалыс жылдамдығын айтады. Ол өңделетін дайындама нүктесінің кесу аспабы жүзінің бір айналғандағы өтетін жолы болып табылады. Оны өңдеудің барлық түрінде м/мин, тек тым жоғары жылдамдықпен өнделетін ажарлау процессінде ғана м/с пен өлшенеді. Кесу жылдамдығы кескіш құралдын кесу қасиеттерінен байланыс және оны кесуде [4] нормативтегі кестелермен анықтаймыз немесе эмпериалық формуламен

V = _,

мұнда _ –өңдеу шартың есептеуіш коэффициенті;

m,x,y –дәреже көрсеткіші;

T –құралдың тұрақтылық периоды;

t –кесу тереңдігі, мм;

S –беріс, мм/об;

_ -жалпы түзету коэффициенті, өңдеу шарттың кестеге қарағандағы өзгерісті есептеуіш

_ = _

мұнда _ –дайындама материалының әсерін есептеу коэффициенті:









Білдекті күйіне келтіргенде, айналдырықтын айналыс жиілігін орнату керек, ол есепті кесу жылдамдығын қамтамасыз етеді .

n = _, айн/мин (2.3)

Негізгі технологиялық ( машиналы ) уақыт -жоңқа алу процессінде жұмсалған уақыт, жұмыскерлердің қатысусіз



мұнда L –жұмыс беріс бағытындағы, құралдын жолы, мм;

i –өту саны

L=1+y+∆, мм

мұнда l –беріс бағытындағы өңдеу беттің өлшемі;

y –кірекесу мөлшері, мм;

∆ -асыпкеткіштік мөлшері, мм, ∆ =1_ мм.

y=t·ctgφ,

мұнда t –кесу терендігі;

φ –кескіштің пландағы негізгі бұрышы.

16K20 токарлы винт кескіш білдекте білікті қарадай жону жүргізіледі. D=68 мм d мм дейін. Өнделетін беттің ұзындығы 280 м; біліктің ұзындығы _=430 мм. Дайындама -40X болаттан жасалған соғылма, беріктік шегі _=700 МПа. Дайындаманы қысу әдісі –центрде және жетектеме қысқыда. СПИД жүйесі қатаңдығы жетіспейтін. Беттің кедір бұдырлыығы _=12,5 мкм. Тапсырма: кескіш құралдары, кесу режимді, негізгі уақытты таңдау.

1. 
   Өңдеудің эскизін жасау.
   

40X болаттан жасаған, білікті өңдеуге T5K10 қатты қорытпа тілімшелі бар өтпелі он кескішті тандаймыз [2] немесе [3]. Алдыңғы беттің пішіні радиуысты қиықжиекті [3]; кескіштін кесу бөлімінің геометриялық параметрлері:

γ =15_; α =12; λ =0 [3],

φ =60_; _=15_; [3],

r =1 мм; f =1 мм; [3].

3. Кесу режимін тағайындау

3.1. Кесу тереңдігі. Қара өңдеуде әдепті бір өтпеде аламыз, сонда

t = h = _ = _ =3 мм.

3.2. Беріс тағайындау. Дайындаманы қара өңдеуде, дайындама конструкционды болаттан жасалған, диаметрі 100 мм дейін кескіштін қимасы 16_25 (16K20 білдеке) кесу тереңдігі 3 мм дейін:

S =0,6_1,2 мм/айн [2], [3].

Біліктің паспорты бойынша S=0,8 мм/айн деп аламыз (осы әдістемелік нұсқаудын 1 приложениясын қара).

3.3. Кескіштің материалы шықтама беру бойынша кесу жылдамдығы

мұнда _; х=0,15; у=0,45, m=0,2, Т=60 [2],[3]

Қатты тілімшілі бар кескішпен өңдеуде түзету коэффициенті

Мұнда _

онда

3.4 Табылған кесу жылдамдыққа сәйкес айналыс жиілігі

Білдектің паспорты бойынша айналдырдықтың айналыс жиілігін түзетеміз

3.5 Нақты кесу жылдамдығы

4. Негізгі уақыт

Кескіштің жолы L=1+y+∆, мм

Кескіштің кірекесуі y=t·ctg��=3·ctg_=3·0,58=1,7 мм

Кескіштің азып кетуі ∆=1,3 мм

Онда L=280+1,7+1,3=383 мм



№2 практикалық жұмысқа тапсырма

16K20 токарлы винт кескіш білдекте берілген вариант бойынша өңдеуге аналитикалық әдіспен (эмпириалдық формулалармен) кесу режимдерінің есебін орындау.

2 кестеге тапсырма көрсеткіштері берілген.

Жұмыс орындау тәртібі

1 Қосымша әдебиеттермен және инструкцияны қолданып кесу режимін табу әдісін үйрену. [2] немесе [3] анықтағыштармен танысу. Тапсырманың шартымен танысу.

1. Өңдеудің эскизін жасау.

2. Кескіш құралды таңдау.

3. Кесу тереңдігін табу.

4. Берісті табу.

5. Кесу жылдамдығын есептеу.

6. Айналыс жиілігін табу және оны біліктің паспорты бойынша түзету.

7. Нақты кесу жылдамдығын табу

8. Негізгі технологиялық уақытты есептеу

9. 2 форма бойынша есеп жасау.

Вариант саны		Дайындама, оның материалы және қасиеті	Өңдеу түрі және кедір бұдырлығының параметрі	D, мм	d, мм	l, мм
1		2	3	4	5	6
1		Илем.(прокат) Болат 20, =500Мпа	Өтпелеу жону Ra=12,5 мкм	90	82h12	260
2		Құйма кебіртек қабыршықпен, (отливка с коркой) Сұр шойын СЧ 20, НВ160	Өтпелеу жону Ra=12,5 мкм	120	110h12	310
3		Соғылма. (поковка) Болат 12Х18H9T, HB180	Таянышқа жону Ra=1,6 мкм	52	50e9	400
4		Илем. Болат 14Х17Н2, НВ200	Таянышқа кеулейжону Ra=3,2 мкм	90	93H11	30
5		Құйма кебіртек қабыршықсыз (Отливка без корки) Сұр шойын СЧ 30, НВ220	Өтпеле кеулейжону Ra=3,2 мкм	80	83H11	50
6		Құйма кебіртек қабыршықпен (Отливка с коркой.) Сұр шойын СЧ 20, НВ210	Өтпеле кеулейжону Ra=12,5 мкм	120	124H12	100
7		Илем. (прокат)Болат 38ХА,=680 МПа	Өтпелеу жону Ra=12,5 мкм	76	70h12	315
8		Өңделген. Болат 35, =560 Мпа	Өтпеле кеулейжону Ra=3,2 мкм	97	100H11	75
9		Құйма кебіртек қабыршықпен (Отливка с коркой.) Сұр шойын СЧ 15, НВ170	Таянышқа жону Ra=12,5 мкм	129	120h12	340
10		Өңделген. Сұр шойын СЧ 10,НВ 160	Бір тұсты шетжақты тілітеу Ra=12,5 мкм	80	0	3,5
11		Соғылма. (поковка) Болат 40XH, =700 МПа	Өтпеле кеулейжону Ra=3,2 мкм	77	80H11	45
12		Өңделген. Болат Ст3, =600 Мпа	Бір тұсты шетжақты тілітеу Ra=12,5 мкм	90	0	5
13		Илем. (прокат) Болат 40Х, =750 МПа	Таянышқа жону Ra=0,8 мкм	68	62e9	250
14		Өңделген. Болат Ст5, =600 Мпа	Өтпеле кеулейжону Ra=12,5 мкм	73	80H12	35
15		Құйма кебіртек қабыршықпен (Отливка с коркой) Сұр шойын СЧ 20, НВ180	Өтпелеу жону Ra=12,5 мкм	62	58h12	210
16		Құйма кебіртек қабыршықпен (Отливка с коркой) Сұр шойын СЧ 20, НВ200	Төлкенің шетжағын тіліктеу Ra=3,2 мкм	80	40	2,5
17		Соғылма. (поковка) Болат 20X, =580 МПа	Тура кеулейжону Ra=1,6 мкм	48	50H9	50
18		Өңделген. Болат 50, =750 Мпа	Төлкенің шетжағын тіліктеу Ra=3,2 мкм	60	20	2
19		Құйма кебіртек қабыршықпен (Отливка с коркой) Қола Бр АЖН 10-4, НВ170	Өтпелеу жону Ra=1,6	88	85e12	140
20		Прокат. Жез ЛМцЖ 52-4-1, НВ220	Таянышқа кеулейжону Ra=3,2 мкм	48	53H11	65
21		Өңделген. Сұр шойын СЧ 30,НВ220	Шетжағын тіліктеу Ra=1,6мкм	65	0	1,5
22		Өңделген. Сұр шойын СЧ 20,НВ220	Таянышқа жону Ra=3,2 мкм	74	80H11	220
23		Соғылма. (поковка) Болат 30XH3А, =800 МПа	Өтпелеу жону Ra=12,5 мкм	105	115H12	260
24		Илем. (прокат)Болат 30ХМ,=780 МПа	Шетжағын тіліктеу Ra=1,6мкм	80	0	2,5
25		Өңделген. Болат 45, =650 Мпа	Өтпелеу жону Ra=1,6 мкм	72	80H9	100
26		Илем. (прокат)Болат ШХ15,=700 МПа	Тура кеулейжону Ra=3,2 мкм	90	95H11	60
27		Соғылма. (поковка) Соғылмалы шойын КЧ30, НВ163	Өтпелеу жону Ra=12,5 мкм	115	110h7	150
28	Құйма кебіртек қабыршықпен (Отливка с коркой) Сұр шойын СЧ15, НВ163		Таянышқа жону Ra=6,3 мкм	150	142h8	70
29	Илем. (прокат)Қола Бр АЖ 9-4,=500 МПа		Таянышқа кеулейжону Ra=12,5 мкм	60	69H11	50
30	Илем. (прокат)Болат 32Г2,=618 МПа		Төлкенің шетжағын тіліктеу Ra=6,3мкм	100	80	3

1 Н.С. Колев и др. Металлорежущие станки М. : Машиностроение, 1980.- 500с.

2 А.С.Проников, ред. Проектирование металлорежущих станков и станочных систем. Справочник-учебник в трех томах. Том 1 Проектирование станков. М. : изд. МГТУ им. Н.Э.Баумана, 1994. - 445с.

3 В.Э. Пуш, ред. Металлорежущие танки. М.: Машиностроение, 1986 - 256с.

4 А.А. Федотенок. Кинематическая структура металлорежущих станков. М. : Машиностроение, 1970. -407с.

Қосымша әдебиет

5 А.М. Кучер и др. Металлорежущие станки. Альбом общих видов, кинематических схем и узлов. Л. : Машиностроение, 1972.-306с.

6 Б.Н. Сильвестров, И.Д. Захаров Конструирование и наладка зуборезных и резьбофрезерных станков М. : Высшая школа, 1979.-255с.

7 Г.А. Тарзиманов Проектирование металлорежущих станков. М. : Машиностроение, 1980. -210с.