Табліца 3 – Спектральнае альбеда (%) розных тыпаў падсцільнай паверхні

21 
 
Снег свежы 
Снег вільготны 
85 
62 
90 
67 
90 
69 
90 
67 
89 
62 
86 
51 
78 
42 
 
Вясной,  калі  сельскагападарчыя  палеткі  вольныя  ад  расліннага  покрыва, 
цѐмная  паверхня  тарфяна-балотнай  почвы  валодае  нязначнай  адбівальнай 
здольнасцю;  на  працягу  дня  яна  змяняецца  ў  межах  6–13  %.  Аднак  па  меры 
росту і развіцця бульбы альбеда павялічваецца; пры пакрыцці бульбоўнікам 50 
%  плошчы  яно  складае  11–25  %,  а  пры  пакрыцці  90–100  %  плошчы  ў  фазу 
клубнеўтварэння – 17–30 %. 
Змяненні  альбеда  сельскагаспадарчых  культур  на  працягу  вегетацыйнага 
перыяду  вызначаюцца  змяненнямі  біяметрычных  і  аптычных  характарыстык 
расліннага покрыва. У перыяд ад сяўбы да ўсходаў адбітая радыяцыя залежыць 
ад  тыпу  глебы,  яе  колеру  і  ўвільгатнення.  Па  меры  разрастання  травастою  і 
зацянення паверхні  глебы  ўсѐ  большую  ролю  адыгравае ў  адбіванні  радыяцыі 
надземная частка фітацэнозу. Так, у фазу кушчэння альбеда збожжавых культур 
складае  10–12  %,  у  перыяд  калашэнне  –  красаванне  –  15–20  %,  а  ў  перыяд 
малочнай і васковай спеласці – каля 25 %. 
Калі  (Ssinh
o 
+  D)  –  агульны  паток  сумарнай  радыяцыі,  а  А  –  альбеда 
паверхні,  то  (Ssinh
o 
+  D)А  –  адбітая,  а  (Ssinh
o
+D)(1–А)  –  паглынутая  зямной 
паверхняй  радыяцыя.  Паглынутая  радыяцыя  пераўтвараецца  ў  цяпло,  якое 
расходуецца нерадыяцыйным шляхам на выпарэнне, награванне паветра, глебы 
і вады, а таксама на фотасінтэз. Адбітая радыяцыя, якая паступіла ў атмасферу, 
дадаткова рассейваецца і павялічвае інтэгральную рассеяную радыяцыю. 
 
1.3.2. Доўгахвалевая радыяцыя зямной паверхні  
Зямная  паверхня,  як  усякае  цела,  нагрэтае  да  тэмпературы,  вышэйшай  за 
абсалютны  нуль,  выпраменьвае  даўгахвалевую  электра-магнітную  радыяцыю, 
якую называюць уласным выпраменьваннем зямной паверхні. Адпаведна закону 
Стэфана  –  Больцмана,  выпрамень-ванне  абсалютна  чорнага  цела  Е 
прапарцыянальна чацвѐртай ступені абсалютнай тэмпературы Т: 
 
Е
 
= σТ 
4
, 
 
дзе σ – пастаянная Стэфана – Больцмана; σ = 5,7·10
–8 
Вт/(м
2 
· К
4
). 
Аднак  Зямля  не  з’яўляецца  абсалютна  чорным  целам,  таму  выпра-
меньванне  Зямлі  крыху  меншае  за  выпраменьванне  абсалютна  чорнага  цела 
пры  той  жа  тэмпературы.  Каэфіцыент  выпраменьвання  δ  для  розных  тыпаў 
падсцільнай паверхні адносна абсалютна чорнага цела вагаецца ад 0,85 да 0,99. 
Найбольшую  выпраменьвальную  здольнасць  мае  снег  (δ  =  0,986).  У 
сярэднім  для  Зямлі  δ  =  0,95.  Уласнае  выпраменьванне  Зямлі  E
з
  з  улікам  δ 
вызначаецца па формуле 
 
E
з 
= δσТ 
4
. 
 

22 
 
Пры  сярэдняй  тэмпературы  зямной  паверхні  288  К  (15 
о
С)  інтэнсіўнасць 
зямнога выпраменьвання складае 373 Вт/м
2
. 
Абсалютныя  тэмпературы  на  зямным  шары  мяняюцца  ад  190  да  350  К. 
Адпаведна  гэтым  тэмпературам  уласнае  выпраменьванне  Зямлі  адносіцца  да 
даўгахвалевага  інфрачырвонага  выпраменьвання  з  даўжынямі  хваляў  4–100 
мкм;  99  %  цеплавой  энергіі  гэтага  спектра  прыходзіцца  на  інтэрвал  даўжынь 
хваляў ад 4 да 40 мкм, а максімум энергіі на інтэрвал 10–15 мкм. 
На  аснове  тэмпературных  кантрастаў  падсцільнай  паверхні  праводзіцца 
дыстанцыйнае зандзіраванне сельскагаспадарчых пасеваў з дапамогай штучных 
спадарожнікаў.  Розная  ступень  нагрэву  паверхні  і  энергетычная  яркасць  у 
інфрачырвоным  дыяпазоне  дазваляе  выяўляць  розныя  элементы  ландшафту, 
складаць  тэматычныя  карты  глебы,  расліннасці,  рэльефу,  увільгатнення, 
распаўсюджвання хваробаў і шкоднікаў на сельскагаспадарчых палях. 
Атмасфера,  паглынуўшы  частку  сонечнай  радыяцыі  (23  %)  і  ўласнае 
выпраменьванне  зямной  паверхні,  атрымаўшы  цяпло  шляхам  турбулентнай 
цеплаправоднасці  і  пры  кандэнсацыі  вадзяной  пары,  награецца  вышэй  за 
абсалютны  нуль.  У  гэтым  выпадку  атмасфера  сама  выпраменьвае  нябачную 
інфрачырвоную  даўгахвалевую  радыяцыю,  якую  называюць  сустрэчным 

жүктеу/скачать 1.94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: