Реферат Биологиялық мембраналардың өткізгіштік механизмі Орындаған: Қырықбай Аймерей Курс: 1 Факультет: Жалпы медицина Тексерген: Уразықынов Дарын 2022-2023 Жоспар
жүктеу/скачать 55.16 Kb.
|
|
Реферат Биологиялық мембраналардың өткізгіштік механизмі Орындаған: Қырықбай Аймерей Курс:1 Факультет: Жалпы медицина Тексерген:Уразықынов Дарын 2022-2023 Жоспар: I. Кіріспе. II. Негізгі бөлім. 1. Биологиялық мембраналар. 2. Биологиялық мембрананың қызметі. 3.Биологиялық мембрана түрлері 4. Биологиялық мембраналардың өткізгіштік механизімі 5.Иондық каналдар 6.Биологиялық мембрананы зерттеу әдістері: оптикалық микроскопия және электрондық микроскопия. III. Қорытынды. Табиғат көптеген ағзалар мен жасушаларды құрды, бірақ қарамастан, биологиялық мембраналардың құрылымы мен функцияларының көпшілігі бірдей, бұл олардың құрылымын қарастырып, олардың негізгі қасиеттерін жасушалардың белгілі бір түріне қоспай зерттеуге мүмкіндік береді. Мембраналар - тірі ағзаның жасушасының ажырамас бөлігі болып табылатын қорғаныш элементі. Ғаламшардағы барлық тірі организмдердің құрылымдық-функционалдық бірлігі - бұл жасуша. Оның өмірлік белсенділігі энергиямен, ақпаратпен, затпен алмасатын қоршаған ортамен тығыз байланысты. Осылайша, ұяшықтың жұмыс істеуі үшін қажет қоректік энергия сыртқыдан келеді және оның әртүрлі функцияларына жұмсалады. Тірі ағзаның құрылымының ең қарапайым құрылымы: жасуша мембранасы , ядро, органеллалар, түрлі қосындылар. Ол мембранамен қоршалған, оның ішіндегі ядро және барлық органеллалар. Бұл митохондриялар, лизосомалар, рибосомалар, гольджи аппараты, эндоплазмалық тор. Әр құрылымдық элементтің өз мембранасы бар. Биологиялық мембрана қарапайым тіршілік жүйесінің құрылымы мен жұмысында ең маңызды рөл атқарады. Қорғаныс қабығымен қоршалған жасуша тек организм деп аталуы мүмкін. Метаболизм сияқты мұндай процесс мембрананың болуына байланысты жүзеге асырылады. Егер оның құрылымдық тұтастығы бұзылса, бұл тұтастай ағзаның функционалдық күйінің өзгеруіне әкеледі. Барлық жасушалар плазмалы (жасушалық) мембранамен қоршалған цитоплазмадан тұрады. Кез-келген мембрана құрылымының негізін липидтердің екі моноқабатынан тұратын екі липидтік қабат құрайды. Екі қабаттың да гидрофобты “құйрықтары” ішке қарап жатады. Бұл кезде молекуланың гидрофобты бөлігінің сумен жанасуы азырақ болады. Келесі гипотеза шындыққа жанасады: мембрана сұйықтық-мозаикалық түрде болады, яғни фосфолипидті негіз–ақуыздар жүзіп жүретін екі өлшемді еріткіштер түрінде болады.Сараптамаларға сүйене отырып Даниэль мен Давсон 1935 ж. мембрана құрылымын ұсынды. Бұл моделде бір-біріне перпендикуляр орналасқан фосфолипидтер молекуласының екі қабаты бар. Липидтер молекулаларының гидрофилды жағы сыртқа, гидрофобты –мембрананың ортасына қарай бағытталған. Гидрофобты жағы – бұл полярлы топтар құрамында жоқ, су молекулаларымен қосыла алмайтын бөлігі. Әдетте молекуланың гидрофобты жағы органикалық қышқылдардың қаныққан көмірсуларының тізбегі түрінде болады. Мембрана өз құрылымына қарай жазық конденсаторға ұқсайды, онда астарлары ретінде ақуыздардың беті алынса, ал диэлектриктің ролін липидті қабат орындайды. Жазық конденсатордың формуласын пайдалана отырып, мембрананың гидрофобты және гидрофилді бөліктеріндегі диэлектрик өтімділігін мембрана қалыңдығының шамасының өзгеру шегін біле отырып, бағалауға болады.Қазіргі кезде пайдаланатын 1971 жылы Николсон мен Сингер ұсынған құрылысы екі қабатты липидтерден тұратын биологиялық мембрананың сұйық – мозаикалы моделі болып табылады. Мембрананың липидтері мен ақуыздары жылулық қозғалыстың әсерінен үлкен қозғалғыштыққа ие. Липидтер мен ақуыздар (белоктар) орын алмастырып отырады және олардың мембрана жазықтығының бойымен орын алмастыруын латеральды диффузия, ал көлденең орын ауыстыруын флип – флоп деп атайды. Латеральды диффузияға липидтердің жоғарғы бөлігінің қозғалысы, ал «флип-флопқа» төменгі бөлігінің қозғалысы сәйкес келеді, яғни мембрананың екі жағындағы липидтердің орын ауыстыруы сирек процесс болып табылады. Мембраналар жоғары меншікті электр кедергісі (жуықтағанда 107Ом*м) мен жоғары сыйымдылыққа ( Ф/м2 мөлшерінде) ие болады. Мембраналық липидтердің диэлектрлік өтімділігі 2-ге тең. Мембраналар саны көп әртүрлі ақуыздардан тұрады. Олардың саны көп болғаны соншалық мембрананың беттік керілуі «липид-су» ( ) бөлігіне қарағанда «ақуыз-су» ( ) бөлігінің шекарасындағы беттік керілудің шамасына жақын. Мембраналық ақуыздарының концентрациясы жасушаның түріне байланысты.Липосомалар фосфолипидтерді полярлы ерітіндіге қосқанда пайда болады. Сонда өздігінен биқабатты тұйықталған құрылымдар түзіліп, ол минималды энергия күйге жауап береді. Липосомаларды табиғи мембраналарға бұзатын факторлар (ультрадыбыс, механикалық әсерлер) әсер еткенде де түзіледі. Липосомалар көмегімен емдік препарат үшін мембрананың өтімділігі анықталады. Сол үшін липосомаларды оқылатын препараттан тұратын ерітіндіден алады. Липосомалар тек ғылыми зерттеулерде ғана емес практикада да пайдалануға болады. Ішке емдік препараттың липосомасын ендіргенде оның жеткізілуі және ұлпаға немесе мүшеге өтуі жеңілдейді. Температура төмендегенде мембрана сұйық кристалл күйден қатты кристалл күйге (гель-жағдайға) өтеді. Осындай ауысуда мембрананың жалпы құрылымы сақталады: липидтер сол қалпында екі қабат түзейді, бірақ жүйедегі тәртіп өзгереді: липидтердің «құйрықтары» бір-біріне параллель орналасып, тербелістері шектеледі. жүктеу/скачать 55.16 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|