Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетінің
Математика факультетінің 6N0602 – «Информатика» мамандығының
2 курс магистранты А.Атаеваның «Қазақша сөздіктің электрондық
түсіндірмесі»атты магистрлік диссертациялық жұмысына
РЕФЕРАТ
Диссертацияның көлемі мен құрылымы: Диссертациялық жұмыстың мазмұны 60 беттен құрайды. Диссертациялық жұмыс кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, әдебиеттер тізімінен және қосымшадан тұрады.
Суреттер, кестелер, пайдаланылған әдебиет көздерінің саны: кестелер саны – 2, суреттер саны – 9, әдебиеттер тізімі – 15 атау.
Негізгі сөздер: сөздік, құрылым, компьютер, технология, деректер қоры, электрондық оқулық, түсіндірме, сөз мағынасы, Delphi программалау тілі, бағдарлама.
Зерттеудің маңыздылығы: Көптеген тарихи кезеңдерді басынан кешірген қазақ халқының тіл мәдениетінде, оның сөз байлығында терең сырлар бар, қызықты-қызықты құбылыстар бар. Халықтың ежелгі тарихымен құрдас тілінен сол халықтың өмір-тіршілігі, әдет-ғүрпы, шаруашылық жағдайы, өзге елдермен карым-қатысы, саяси, мәдени дәрежесі аңғарылатыны жұртқа мәлім. Қоғам өміріндегі түрлі кұбылыстар, тарихи кезеңдер белгілі бір лексикалық үғыммен ұласып жатады. Ал, лексикалық ұғым сөзбен, сөз мағынасымен тығыз қарым-қатыста болады.
Сөз – қоғам мен табиғат құбылыстарын, адамның рухани өмірін білдіретін маңызды тілдік бірлік. Сөз қандай күрделі құбылыс болса, оның мағынасы да сондай күрделі категория.
Осы орайда информациялық технологияның ХХІ ғасырда білім беру жүйесіне енгізген жаңалығы электрондық сөздік болып табылады. Электрондық сөздік кітаптың мазмұнын толық сақтап қалуымен қатар, қазіргі замандағы жаңа компьютерлік технологияларды, мультимедияны ауқымды қолданып, бәсекеге қабілетті мамандар дайындалуына үлкен үлес қосады.
Зерттеу нысаны: Электронды оқулық балалардың, ізденушілердің білім алуына өте үлкен пайдасын тигізуде. Ана тілімізде электронды оқулықтардың тапшы болуы әрине, әлі шешімі табылмаған мәселе екені анық.
Зерттеудің мақсаты: Қазіргі таңда мекемелерде, оқу орындарында, кәсіпорындарда құжаттардың қазақ тілінде болуы ана тілімізде сөйлеуді дамытудың алғашқы қадамдарының бірі. Әйтсе де, отандастарымыздың сөз мағынасын түсінгенімен, сөз мәдениетін, сөзді дұрыс қолдана алмайтынын байқалады. Міне, осы өзекті мәселенің бірден бір шешімі қазақ тілінің түсіндірме сөздігі болып табылады.
Алынған нәтижелер, олардың жаңалығы, ғылыми және тәжірибелік маңызы Тілді үйрену тікелей сөздікпен байланысты болғандықтан жұмыста қазақ тілінің электрондық түсіндірме сөздігін құру мәселесі қаралды. Сөздік қазақ тілінде сөйлей білмейтіндер ғана емес, тілді меңгерген адамдарға да арналған. Сөздікте кейбір қолданыста жоқ сөздер де қамтылып, олардың мағынасы мысал арқылы толық түсіндірілді.
Сөздік қоры жиырма бес мыңға жуық. Сөздік қоры профессор С.К. Кеңеспаевтың басқаруымен басылған екі томдық «Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі» толықтырылып қолдандылды.
Зерттеу әдістері: Қолданушының жалықпай, тез әрі қызығушылықпен жұмыс істеуі үшін сөздік Delphi7 программалау тілінде құрылды. Программаның алғашқы беті сөздіктің жүктелуіне арналған. Негізгі бетте сөздікке қатысты қосымша мәліметтер жазылған. Бұл операция сәйкес батырманы шерту арқылы жүзеге асады.
Диссертациялық жұмыста келесі бөлімдер бар:
-
Delphi программалау тілі ортасы;
-
Жергілікті және қашық деректер базасы;
-
Электрондық түсіндірме сөздік құру.
Жұмыстың бірінші бөлімінде Delphi программалау тілінің ортасы туралы жалпы түсініктеме берілді. Мұнда Delphiдің қосымша мүмкікдіктері, қысқаша баяндалған.
Жұмыстың екінші бөлімінде деректер қорымен жұмыс істеу әдістері баяндалған.
Тақырыптың түсіндірілуі, құрылған программаны шолу, талдау соңғы бөлімде баяндалған. Мұнда бағдарламаны түсіндіруімен қатар, орнату дискісін құру туралы ақпарат бар.
Басылымдар туралы мәліметтер: Сөздікті құру барысында келесі мақалалар жарық көрді:
-
Егембердиева М.М., «Қазақ тілінің электрондық сөздігінің мәселелері», «Жаңа ақпараттық коммуникациялық ортада қазіргі заман оқулығын және оқу кітабын басып шығарудың өзекті мәселелері» Халықаралық ғылыми-практикалық конференцияның материалдары. – Алматы, 2010 – 400б.,
-
Егембердиева М.М., «Қазақ тіліндегі электрондық сөздің маңызы», «2020 стратегиялық жоспар: көшбасшылыққа қазақстандық жол» атты жас ғалымдар, студенттер мен мектеп оқушыларының Х Сәтпаев оқулары халықаралық ғылыми конференцияның материалдары. «Жас ғалымдар» сериясы, 20 Том. – Павлодар: С. Торайғыров атындағы ПМУ, 2010. - 421 б.
Диссертант
РЕФЕРАТ
Диссетационной работы на тему «Қазақша сөздіктің электрондық
түсіндірмесі» магистранта 2 курса специальности 6N0602 – «Информатика» математического факультета Карагандинского государственного университета имени Е.А. Букетова
Объем и структура диссертации: Диссертационная работа состоит из 60 страниц. Диссертационная работа состоит из: введение, заключение, список использованной литературы и основной текст состоит из трех частей.
Количество иллюстраций, таблиц, использованных литературных источников: В работе были использованы 9 рисунков, 2 таблиц и 15 источников литературы.
Перечень ключевых слов: словарь, структура, компьютер, технология, база данных, электронный учебник, толковый, слова, язык программирование Delphi, программа.
Актуальность исследования: С тем временем электронный учебник это новизна внедренная в систему образования технологией ХХІ века. Электронный учебник сохраняя полное содержание книги, так же вносит огромный вклад в развиттии и подготовке конкурентноспособных специалистов широко используя современные технологии и мультимедию.
Цель исследования: Электронные учебники приносят большую пользу при обучении студентов, исследователей. Конечно, нехватка электронных учебников на родном языке является нерешенной проблемой. Введение документации на родном казахском языке в учреждениях, учебных заведениях, в промышленностях является одним из первичных шагов для развития устной речи казахского языка. Хотя и соотечественники понимают смысл слов, наблюдаются не правильное использование некоторых слов и культуры речи. Электронный толковый словарь на казахском языке является решением ключевой проблемы
Полученные результаты, их новизна, научная и практическая значимость: Так как изучение языка в прямом связана со словарем, в работе было рассмотрено создания электронного толкового словаря на казахском языке. Словарь предназначен не только для новичков начавших изучать казахский язык, но и тем кто свободно им владеют. В словарь добавлено некоторые неиспользуемые слова и архаизмы с примерами.
Объект исследования: Словарный запас состоит из двадцати пяти тысяч слов. В словаре был использован словарь «Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі» в двух томах выпущенный под руководством профессора С.К. Кенеспаева. Для того чтобы пользователю не было скучно и чтоб он работал быстро и с интересом электронный словарь был составлен на языке программирования Delphi7. Первая форма проекта предназначена для загрузки. В главной странице словаря есть дополнительные данные. Эта операция осуществляется с нажатием соответствующей кнопки.
Методы исследования: Данная диссертационная работа состоит из следующих частей: среда языка программирование, локальная и глобальная база данных, создание электронного толкового словаря.
Во второй главе работы описывается методы работы с базой данных.
Анализ и исследование созданной программы, обьяснение темы рассматривается в последней главе. В том числе обьясняется создание загрузочного диска словаря.
Сведения о публикациях: По созданному электронному словарю вышли следующие статьи:
-
Егембердиева М.М., «Қазақ тілінің электрондық сөздігінің мәселелері», «Жаңа ақпараттық коммуникациялық ортада қазіргі заман оқулығын және оқу кітабын басып шығарудың өзекті мәселелері» Международная научно – практическая конференция. – Алматы, 2010 – 400б.,
-
Егембердиева М.М., «Қазақ тіліндегі электрондық сөздің маңызы», «2020 стратегиялық жоспар: көшбасшылыққа қазақстандық жол» материалы международной научной конференции молодых ученых, студентов и школьников. Серия «Молодые ученые», 20 Том. – Павлодар: ПГУ им. С.Торайгырова, 2010. - 421 с.
Диссертант
THE ABSTRACT
Of dissertational work on a theme «Қазақша сөздіктің электрондық
түсіндірмесі » master’s of 2nd course of a speciality 6N0602 – "Computer science" of mathematical faculty of the Karaganda state university of a name of E.A.Buketov
The volume and structure: The given dissertation work contents 60 sheets. The dissertation work contains: an introduction, conclusion, used references, definitions, appendices and the main text divides into three part.
Quantity{Amount} of illustrations, the tables, the used references: The structure: the amount of illustrations 9, the number of tables is 2, the list of used references is 15.
The list of key words: the dictionary, structure, computer, technology, database, the electronic textbook, explanatory, words, Delphi programming language, the program.
Urgency of research: In 21 century the electronic books are new information technology in an education system. The electronic dictionary keeps in itself not only the full contents of the book, but also brings the huge contribution, widely using modern technologies, multimedia by preparation of competitive experts.
Aim of research: Electronic books brought the big advantage at training students, researchers. Certainly, shortage of electronic books on the native language is a unresolved problem. Introduction of the documentation in native Kazakh language in establishments, educational institutions, in the industries is one of primary steps for development of oral speech of the Kazakh language. Though also compatriots understand sense of words, but we can sometimes observe uncorrect use of some words and standards of speech. This work of an electronic explanatory dictionary in the Kazakh language is the decision of the problem.
Object of research: As the lerning of language in direct connected to the dictionary, in this work was considered creations of an electronic explanatory dictionary in the Kazakh language.
The received results, their novelty, the scientific and practical importance: The dictionary is intended not only studying the Kazakh language, but also to the people which know language. it some unused words and archaisms with examples were added to the dictionary. The lexicon consist of twenty five thousand words. In the dictionary was used " Explanatory dictionary of the Kazakh language " in two books released under the direction of professor S.K.Kenespaeva. The program of the dictionary has been made in programming language Delphi7 in order that the user was not bored, could work quickly and with interest.
Methods of research: The first form of the project is intended for loading. In the main page of the dictionary there are additional datas. This operation is carried out with pressing the corresponding button.
The given dissertational work consist of the following parts:
-
the environment of language programming,
-
a local and global database,
-
creation of an electronic explanatory dictionary.
In the second chapter of work there is described methods of work with a database.
The analysis and research of the created program, explanation of a theme is considered in last chapter. Including creation of a loading disk of the dictionary was explained.
Data about publications: On the created applied software package have left the following of articles:
-
Yegemberdiyeva M.М., «Қазақ тілінің электрондық сөздігінің мәселелері», «Жаңа ақпараттық коммуникациялық ортада қазіргі заман оқулығын және оқу кітабын басып шығарудың өзекті мәселелері» International scientifically - practical conference. – Almaty, 2010 – 400s.,
-
Yegemberdiyeva M.М., «Қазақ тіліндегі электрондық сөздің маңызы», «2020 стратегиялық жоспар: көшбасшылыққа қазақстандық жол» Materials of the international scientific conference of young scientists, students and .pupils.Series «Young scientists», 20 Том. – Pavlodar: PSU named S.Toraigyrova, 2010. - 421 s.
Достарыңызбен бөлісу: |