Реферат Тақырыбы: Кіші разряд, жоғары разряд. Орындаған: Бүркітбай Шыңғыс Топ: Ақпараттық жүйелер 37
жүктеу/скачать 37.97 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Екілік санау жүйесі
- Жоғарғы разряд
- Жоғары жиілікті разряд
|
ҚР білім және ғылым министрлігі Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Реферат Тақырыбы: Кіші разряд, жоғары разряд. Орындаған:Бүркітбай Шыңғыс Топ:Ақпараттық жүйелер 37 Тексерген: Тохметов А.Т Нұр-Сұлтан 2021 Екі натурал санның жазылуында қайсысының разряды үлкен болса, сол сан үлкен және қайсысының разряды кіші болса сол сан кіші болады. Мысалы, 101 > 99, өйткені 101 санның жазылуында үш разряд, ал 99 санның жазылуында екі разряд бар, яғни 101 санның разрядтар саны 99 санның разрядтар санынан көп. Разрядтары бірдей екі натурал санның қайсысының (солдан оңға қарай) бірдей разрядтағы цифры үлкен болса, сол сан үлкен болады. «Ондық» аты былайша түсіндіріледі: бұл жүйенің түп төркінінде он негізі жатыр. Бұл жүйеде санды жазу үшін он цифр қолданылады: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. Ондық жүйе позициялық болып табылады, өйткені ондық санды жазуда цифрдың мәні оның позициясына немесе санда орналасқан орнына байланысты. Санның цифрына бөлінетін позицияны разряд деп атайды. Сандарды өзге санау жүйесінде түсіну үшін алдымен өзімізге үйреншікті, таныс ондық санау жүйесінде сандардың қалай қүрылатынын қарастырайық. Ондық санау жүйесінде санау 9-ға жеткен кезде жаңа разряд (ондық) енгізіледі де бірліктер нөлге айналып, санау қайтадан басталады. 19-дан кейін ондық разряды 1-ге артады, ал бірліктер қайтадан нөлге айналады. Осылай жалғаса береді. Ондық 9-ға жеткеннен кейін үшінші разряд - жүздіктер пайда болады. Мысалы, 935 жазуы 9 жүздіктен, 3 ондықтан және 5 бірліктен тұратын сан екенін білдіреді. 5 цифры-бірліктер разрядында, 3-ондықтар разрядында, 9-жүздіктер разрядында тұрады. Егер осы санды қосынды түрінде жазатын болсақ: 935=9*102+3*101+5*100 Қарапайым тілде түсіндірсек, осы қосындыдағы 9, 3, 5 сандары сәйкес 935 санындағы цифрлар. Бұл жазбадағы 10 саны санау жүйесінің негізі болып табылады. Санның әрбір цифры үшін 10 негізі цифрдың орнына байланысты дәрежеленеді және осы цифрға көбейтіледі. Бірліктер үшін негіз дәрежесі - нөлге, ондықтар үшін - бірге, жүздіктер үшін- екіге тең және т.с.с. Мысалы, 555,55 ондық саны мынандай қосындымен белгіленеді: 555,5510 = 5*102 + 5*101 + 5*100+ 5*10-1+5*10-2 Осылайша, ондық санның кез келген цифрының салмағы - оның белгілі бір бүтін дәрежесі, ал дәреженің мәні сәйкес цифрдың позициясын бекітеді. Екілік санау жүйесі Алфавиті: 0, 1. (S=2). Компьютерлік технологияда екілік санау жүйесі жиі қолданылады. Ол есептеу техникасының тілі болып табылады. Мұндай жүйені электроникада (жартылай өткізгіш транзисторлар мен микросұлбалар) жүзеге асыру өте оңай, себебі ол үшін бар жоғы екі орнықты жағдай талап етіледі (0 және 1). Егер бұл ондық санау жүйесі болса, онда он жағдайдан тұратын құрылғыны құру қажет болар еді. Бұл өте күрделі және екілік санау жүйесіне ерекше көңіл бөлінуінің бірден-бір себебі болып табылады. Екілік санау жүйесінде 0 және 1 цифрлары пайдаланылады. Нақты құрылғыда бұл қандай да бір физикалық құбылыстың бар болуын немесе оның жоқ болуын сипаттайды. Мысалы, электр заряды 2 бар немесе жоқ, кернеу бар немесе жоқ және т.б. Екі саны екілік санау жүйесінің негізі болып табылады. Екілік санау жүйесіндегі амалдар ондық санау жүйесінде орындалатын амалдарға ұқсас, айырмашылығы бұл жерде тек қана екі - 0 және 1 цифрлары қолданылады. Разряд шегіне жеткен кезде, жаңа разряд пайда болады да алдыңғысы нөлге айналады. Тек қана 0 және 1 цифрларынан тұратын екілік саннан ондық санды ажырату үшін екілік санды жазуда екілік (кез келген) санау жүйесінің индексіне белгі (санау жүйесінің негізі) қосылады, Жоғарғы разряд (биттер немесе байттар тобында) (Старший разряд (в группе битов или байтов); high order) — байт тобында жоғарғы разряд арнайы тәртіп бойынша анықталады, ал бит тобында сол жақ шеткі разряд жоғарғы разряд болып саналады. Жоғары жиілікті разряд - жоғары жиілікті электр өрісінің әсерінен болатын электр разряды. Қосылу ең кіші разрядтан басталады. Бірінші сумматордың кірісіне бастапқы сандардың кіші биттері және уг беріледі, ал үшінші кіріске – 0 (алдыңғы разрядтардан алмастыру жоқ). Бірінші S сумматордың шығысы – бұл нәтиженің кіші биті, zх, ал оның шығысы Р (алмастыру) екінші сумматорлың кірісіне жіберіледі және т.б. Соңғы сумматордың Р шығысы қосымша қосынды разрядынан тұрады, яғни z4. Сумматор тек қана сандарды қосқан уақытта ғана емес, басқа арифметикалық тәсілдерді пайдаланған уақытта да маңызды роль атқарады. Негізінде сумматор жүктеу/скачать 37.97 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|