Республикасы
жүктеу/скачать 2.37 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ∆U = U 2 – U 1
- ИЗОБАРАЛЫҚ ҮРДІ С
- U = Q – A
- Экзотермиялық
- Заттардың
- Изохоралық процесс
- Изотермиялық процесс
- Изобаралық
| Ішкі энергия
Ішкі энергия U деп сол денені толық сипаттайтын және оның орналасуы мен қозғалысына тәуелсіз шама. Ішкі энергияның өзгеруі ∆U жүйенің соңғы және бастапқы күйіне тәуелді. ∆U = U2 – U1 Параметрлерге мысал, температурасы әр түрлі екі ыдыстағы суды араластырсақ, олардың температуралары теңеліп, массалары қосылады. Бұл мысалдардан жүйе параметрлерінің екі қасиетін байқаймыз. Үрдіс кезінде жүйенің кейбір параметрлері (Р,Т) теңелетін болса, кейбіреулері (V, m) қосылатын болады. Жүйелер өзара қосылған кезде теңесуге ұмтылатын параметрлер интенсивтік параметрлер деп аталады. Жүйелер өзара қосылған кезде немесе мөлшері артқан кезде қосылатын параметрлерді экстенсивтік параметрлер деп атайды. Келесі шамалардың экстенсивтік немесе интенсивтік қатарға жататындығын анықтаңыз: концентрация, энтальпия, жылу, заттың түсі, тығыздық, электр мөлшері, ішкі энергия, Жүйелер сондай-ақ гетерогенді және гомогенді болып бөлінеді. Гетерогенді жүйелер бір-бірінен шектеліп бөлініп тұратын қасиеттері бірдей емес бірнеше бөліктерден тұрады. Әрбір бөлік фаза деп аталады. Гомогенді жүйе бір фазадан тұрады. Фаза дегеніміз барлық нүктелеріндегі физикалық және химиялық қасиеттері бірдей болатын жүйенің бір бөлігі. Әртүрлі фазалар арасында фазалық шекара болады. Фаза ұғымы агрегаттық күй ұғымынан кеңірек. Жүйе күйінің қандай болса да бір параметрінің өзгеруі процесс деп аталады. Газ заңдары
ТЕРМОДИНАМИКАЛЫҚ ҮРДІСТЕР Изоүрдіс: Газдың белгілі бір мөлшерінде күй параметрлерінің біреуінің тұрақты мәнінде жүретін үрдіс. ИЗОТЕРМИЯЛЫҚ ИЗОХОРАЛЫҚ ИЗОБАРАЛЫҚ АДИАБАТТЫҚ P=const ИЗОБАРАЛЫҚ ҮРДІС X T=const ИЗОТЕРМИЯЛЫҚ ҮРДІС X АДИАБАТТЫҚ ҮРДІС Сыртқы ортамен жылу алмаспай жүретін үрдіс. Жылу алмаспау үрдіс жылдамдығынан бPолады, яғни жылу алмасып үлгермейді. Q=0 U=-A* 0 V 1 V 2 V V=const A=0 Q= U Термодинаика энергияның сақталу заңына сүйенеді. Энергия өздігінен пайда болмайды және жойылмайды, тек бір түрден екінші түрге қатаң эквивалентті түрде ауысады. Қозғалыс материяның негізгі қасиеті. Қозғалыс та материя сияқты еш уақытта жойылмайды әр түрлі формалары болады. Энергия материя қозғалысының өлшемі. Қозғалыстың әрбір формасына сәйкес энергия жоғарыда айтылған интенсивтік және экстенсивтік параметрлердің көбейтіндісіне тең. Мысалы, ілгерілемелі қозғалыстың энергиясы ½m𝝊2, бұл көбейтіндіде m экстенсивтік, ал 𝝊 интенсивтік параметр; немесе электр энергиясында q∙ΔE, бұл жерде q – электр мөлшері экстенсивтік, ал ΔE потенциалдар айырымы интенсивтік параметр. Сапа жағынан энергия материя қозғалысының белгілі бір формасын көрсететін болса, сандық жағынан ол материяның түрлі формаларының бірлігін, олардың бір-біріне айналуын, жойылмайтындығын көрсетеді. ТД. I-ші заңы – бұл оқшауланған жүйенің энергиясын сақтайтын заң: энергияның әр түрлі формалары бір-біріне тек эквивалентті мөлшерде ауысады. Жүйеге берілген жылу сол жүйенің ішкі энергиясын ұлғайтуға және сыртқы күштерге әсер ету үшін жұмысқа жұмсалады: Q U A Ішкі энергияға жүйені құрайтын бөлшектердің (атом, электрон, ядро, молекулалар) қозғалысы мен өзара әрекеттесу энергияларының барлық түрі енеді де, жүйенің кинетикалық энергиясы мен сыртқы күштердің потенциалдық энергиясы кірмейді. Ішкі энергияның абсолюттік мәні анықталынбайды, бірақ оның өзерісін табу болады: Q Q2 Q1 Энергия бір жүйеден екінші жүйеге жұмыс (А) пен жылу (Q) түрінде беріледі. Жүйе (1)ші жағдайдан (2)ші жағдайға ауысқандағы жүйенің ішкі энергиясының өзгеруі жүйеге берілген жылудан, істелінген жұмысты алып тастағанға тең. ∆U = Q – A Термохимия. Жылу эффектісі. Энтальпия Процесc жылу шығара да, сіңіре де жүреді. Экзотермиялық -жылу шығара жүретін процесс; Эндотермиялық- жылу сіңіре жүретін– процесс. Заттардың түзілу жылуы - 1 моль зат түзілгенде бөлінетін немесе сіңірілетін жылу мөлшері. Жай заттардың түзілу жылуы (қ.ж.) Н0298(Н2) = 0 кДж, T=273 K+250C Заттардың жану жылуы – 1 моль зат жанғанда бөлінетін жылу мөлшері. Үдерістің жұмысы – бұл өзара әрекеттесу нәтижесінде бір денеден екінші денеге берілетін энергия. Химиялық ТД газдың ұлғаю жұмысы қарастырылады: A p V => Q U A U p V Изохоралық процесс : V=const, V 0 сонда QV U Изотермиялық процесс : Т=const және U=const, dU=0 сонда: Q A Адиабаттық (сыртқы ортамен жылу арқылы алмасуы жоқ) процесс : Q=0 сонда: A U Изобаралық процесс : р=const, dp=0 H – энтальпия деп аталатын күй функциясы қолданылады, ол: H=U+A=U+pV Qp dU p dV (U 2 U1 ) p(V2 V1 ) Qp (U 2 pV2 ) (U1 pV1 ) Qp H 2 H1 H P=const. Химиялық реакцияның жылу эффектісі жүйенің энтальпия өзгерісіне кері таңбамен тең болады: Q Hх. р. жүктеу/скачать 2.37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|