Ресурс 3 Эмпирикалық әдістер

Ресурс 3 Эмпирикалық әдістер 
Зерттеудің эмпирикалық әдістері, әдетте, мыналарды қамтиды: әдебиеттерді, 
құжаттарды және қызмет нәтижелерін зерттеу, бақылау, сауал-сұрақ әдістері (әңгімелесу, 
сұқбат, сауалнама), бағалау (сарапшылар немесе құзыретті судьялардың әдісі), 
педагогикалық тәжірибені тексеру, зерделеу және жалпылау, тәжірибелік педагогикалық 
жұмыс, эксперимент. 
Соңғы үшеуі, мәні бойынша, күрделі әдістер болып табылады, оның ішінде белгілі бір 
дәрежеде корреляцияланған нақты әдістер. 
1. Кез келген зерттеу әдебиеттерді, құжаттарды және іс-әрекет нәтижелерін зерттеуден 
басталуы керек. Әдебиетті зерттеу белгілі нәрсені белгісізден бөлуге, жинақталған тәжірибені 
қолдануға, зерттелген мәселені нақты көрсетуге көмектеседі. 
Әдебиеттермен танысу келесі схема бойынша жүзеге асырылады: аннотациямен, 
кіріспемен, мазмұнымен таныстыру, қорытынды, мазмұнына курстық шолу. Осыдан кейін 
басылымды пысықтау тәсілі анықталады: конспектілеумен мұқият зерттеу, үзінділермен 
бірге іріктеп зерттеу, аннотациялаумен жалпы танысу. 
Әр мәселе бойынша әдебиеттерді зерделеу нәтижелері тақырыптық шолулар, эсселер, 
шолулар түрінде ұсынылуы керек, олар ең маңызды ережелерді белгілейді, негізгі 
көзқарастарды анықтайды, нашар дамыған, түсініксіз және пікірталас тудырған ережелерді 
көрсетеді. Әр шығарманың авторы жаңа, ерекше туындысын енгізіп, автордың 
ұстанымдары мен алынған тұжырымдарға өз көзқарасын білдіретінін атап өткен жөн. 
2. Бақылау дегеніміз - объектілер мен құбылыстарды мақсатты түрде зерттеу, 
ақпаратты іріктеп таңдау, сезім органдарының көргенді өабылдауы және бұл ақпаратты 
ақылмен өңдеуі: зерттелетін объектінің сыртқы жақтары, қасиеттері мен белгілері туралы 
білім алу. 
Дидактикада статистикалық бақылау жиі қолданылады, яғни зерттелетін 
құбылыстар мен процестерге тән белгілерді тіркеу арқылы құбылыстар мен процестер 
туралы қажетті мәліметтерді жүйелі, ұйымдасқан түрде жинау. 
Бақылау оны іске асыру үшін нақты жоспар болуы тиіс, онда бақылау тағайындалған 
нысан, мақсаттар, міндеттер, бақылау уақыты, күтілетін нәтижелер, оқыту және білім беру 
саласындағы күтілетін өзгерістер белгіленуі тиіс. Бақылау жоспары сұрақтарға жауап 
береді: нені бақылау керек, не үшін бақылау керек, қашан және қанша уақыт бақылау керек 
және жүргізілген бақылаулардан не күтуге болады? 
Бақылаудың объективтілігін арттыратын құралдардың қатарына дыбыстық жазбаның 
немесе сабақтың бейне жазбасының, мектептен тыс тәрбие жұмыстарының арнайы 
техникалық құралдары жатады.