Сабақ соңында студент қабілетті болады: Дəрілердің өнеркəсіптік өндірісін ұйымдастырудың негізгі қағидаларын зерттеу. ҚТ

Тақырыб: Суспензиялық жақпа майлар мен линименттердің дайындалуы. Сапасын бағалау.
Курс: 3
Пəн: Дəрілердін өндірістік технологиясы
САБАҚ №7
Суспензиялық жақпа майлар мен линименттердің дайындалуы. Сапасын бағалау.
Тезистер
Жұмсақ дəрілік нысандар теріге, жараларға жəне белгілі бір шырышты қабаттарға
жергілікті емдік, жұмсартатын немесе қорғайтын əсер ету үшін қолдануға арналған. Олар белгілі
бір құрылымдық-механикалық (реологиялық) қасиеттерімен, ағымның ньютондық емес түрімен,
белгілі бір құрылымдық тұтқырлығымен, псевдопластикалық немесе пластикалық жəне
тиксотропты қасиеттерімен сипатталады. Гетерогенділік препараттың тəн ерекшелігі болған
жағдайларды қоспағанда, олар біртекті болуы керек.
Жұмсақ дəрілік формалар жіктеледі:
суға жақындығы: гидрофильді жəне гидрофобты (липофильді);
суды сіңіру қабілеті жəне сіңіру механизмі;
дисперсті жүйелердің типі бойынша: бір фазалы (ерітінділер, қорытпалар), екі фазалы
(май/су (м/в) жəне су/май (в/м) типті эмульсиялар, суспензиялар, гидрофильді беттік-белсенді
заттармен тұрақтандырылған жоғары майлы спирттердің немесе қышқылдардың коллоидтық
дисперсиялары) жəне көп фазалы жүйелер (м/в эмульсиялары/м жəне в/м / в, сондай-ақ аралас
жүйелер);
белгіленген сақтау температурасындағы құрылымдық-механикалық қасиеттері бойынша;
көмекші жəне/немесе əсер етуші заттардың концентрациясы мен дисперсті жай-күйі
бойынша ерітінді.
Осы белгілердің жиынтығы бойынша жергілікті қолдануға арналған жұмсақ дəрілік
формалар (unguenta) келесідей жіктелуі мүмкін: крем жақпа; крем кремі; крем гельдері; крем
пастасы; Варис линименттер.
Жақпа-бұл жергілікті қолдануға арналған жұмсақ дəрілік формалар, олардың дисперсиялық
ортасы белгіленген сақтау температурасында ағымның ньютондық емес түріне жəне
реологиялық параметрлердің жоғары мəндеріне ие.
Кремдер-бұл жергілікті қолдануға арналған жұмсақ дəрілік формалар, бір, екі немесе көп
фазалы дисперсті жүйелер, олардың дисперсиялық ортасы белгіленген сақтау температурасында

əдетте ньютондық ағым түріне жəне реологиялық параметрлердің төмен мəндеріне ие.
Гельдер - бұл жергілікті қолдануға арналған жұмсақ дəрілік формалар, реологиялық
қасиеттері салыстырмалы түрде аз концентрацияда гель түзгіштердің болуына байланысты
сұйық дисперсиялық ортасы бар бір, екі немесе көп фазалы дисперсті жүйелер. Бұл дəрілік
формаларда гель жасаушылар дисперсті жүйелердің тұрақтандырғыштары – суспензиялар
немесе эмульсиялар рөлін атқара алады; мұндай гельдерді сəйкесінше суспензия гельдері немесе
эмульгельдер деп атауға болады.
Пасталар-бұл жергілікті қолдануға арналған жұмсақ дəрілік формалар, олар суспензия
болып табылады жəне айтарлықтай мөлшерде болады (массаның 20% - дан астамы.) негізде
біркелкі бөлінген қатты дисперсті фаза. Паста негізі ретінде жақпа, Крем жəне гель негіздерін
қолдануға болады.
Линименттер-бұл дене температурасында еритін жұмсақ, жергілікті дəрілік формалар.
Линименттерге осы белгімен сипатталатын жақпа, кремдер мен гельдер кіруі мүмкін.
Жақпа негізі-оның консистенциясын қамтамасыз ететін жақпа құрамдас бөлігі. Жақпа
негізі-оның массасын (кейде 90% немесе одан да көп), физикалық-химиялық жəне
тұтынушылық қасиеттерін (консистенциясы, сақтау тұрақтылығы, рН, сыртқы түрі, түсі, иісі
жəне т. б.), терапевтік əсердің күші мен сипатын (белсенді заттардың шығарылу жылдамдығы
мен толықтығы, жалпы немесе беттік əрекет), оның түрі мен тұрақтылығы.
Классификация мазевых основ:
гидрофобты негіздерге айқын гидрофобты қасиеттері бар жеке заттар (вазелин, петролатум,
жануарлар мен өсімдік майлары, өсімдік жəне минералды майлар)жатады;
в/м типті эмульсиялар (ланолин, гидролин)түзе отырып, судың немесе белсенді заттардың
сулы ерітінділерінің 50% - на дейін инкорпорациялауға қабілетті абсорбциялық негіздер;
құрамында беттік белсенді, жоғары гидрофильді Бейорганикалық (бентониттер) жəне
органикалық (суда еритін целлюлоза эфирлері) заттар бар м/в типті су шайылатын негіздер;
суда еритін-синтетикалық немесе табиғи шыққан суда еритін жоғары молекулалық
қосылыстардан түзілген гидрофильді негіздердің үлкен тобы. Жақпа негіздеріне қойылатын
талаптар жақпа негіздері:
оңтайлы құрылымдық-механикалық қасиеттерге ие болу, яғни жайылу; теріге немесе
шырышты қабаттарға жағылған кезде белсенді заттарды шығару жақсы; сыртқы орта
жағдайларының əсерінен өзгермейді жəне белсенді заттармен əрекеттеспейді, яғни химиялық
төзімділікке ие;
фармакологиялық тұрғыдан индифферентті болуы керек (тітіркендіргіш жəне
сенсибилизациялық əсер көрсетпеуі керек, терінің немесе шырышты қабықтың РН бастапқы
мəнін сақтауға ықпал етпеуі керек), жақпаның емдік əсерінің көрінуіне ықпал етуі керек; жақпа
микробтық ластануға ұшырамауы керек; негіздің қасиеттері жақпа тағайындау мақсатына сəйкес
келуі керек. Жұмсақ дəрілік формаларда белсенді жəне көмекші заттар бар, олар негізде біркелкі
бөлінуі керек. Көмекші заттар қарапайым немесе күрделі негізді құрайды, ол жалғыз өндіріледі
немесе дəрілік препаратты дайындау процесіне кіреді.
Жұмсақ дəрілік формалар мен олардың негіздері бір, екі немесе көп фазалы жүйелер болуы
мүмкін. Олар табиғи жəне / немесе синтетикалық заттардан тұруы мүмкін. Функционалды
мақсаты бойынша жұмсақ дəрілік формалардың құрамына кіретін көмекші заттар бөлінеді:
жұмсақ негіздер-тасымалдаушылар (вазелин, ланолин жəне т. б.);
балқу температурасы мен негіздердің тұтқырлығын арттыратын заттар (парафин,
спермацет, гидрленген өсімдік майлары, балауыз, жоғары молекулалық салмағы бар
полиэтиленгликольдер жəне т. б.);
гидрофобты еріткіштер (минералды жəне өсімдік майлары, изопропил пальмитаты,
изопропил миристаты, бензилбензоат жəне т. б.);
су жəне гидрофильді еріткіштер (этил жəне изопропил спирттері, пропиленгликоль,
пропилен карбонаты, глицерин, димексид жəне т. б.);
м/в типті эмульгаторлар (натрий лаурил сульфаты, № 1 эмульгатор, егіздер, жоғары майлы
спирттердің полиоксиэтиленгликоль эфирлері, жоғары май қышқылдарының тұздары,
оксиэтилденген май, кастор майы, стеарин қышқылының полиоксиэтиленгликоль эфирлері жəне
т. б.);
в/м типті эмульгаторлар (жоғары майлы спирттер, холестерин, спендер, глицерил
монолеаты, глицерил моностеараты жəне т. б.);
гель түзгіштер (карбомерлер, альгин қышқылы жəне оның тұздары, целлюлоза
туындылары, полиэтилен, проксанолдар, полиэтиленгликольдер 1500-8000, бентонит, каолин,
кремний диоксиді, Араб сағызы, трагакант, желатин жəне т. б.);
микробқа қарсы консерванттар (бензалконий хлориді, Мирамистин, цетримид,
цетилпиридиний хлориді, хлоргексидин, бензой жəне сор - 276 БИН қышқылы жəне олардың
тұздары, бензил спирті, крезол, хлоркрезол, парагидроксибензой қышқылының эфирлері
(нипагин, нипазол) жəне т. б.);
антиоксиданттар (а-токоферол, аскорбин қышқылы жəне оның туындылары,
бутилгидроксианизол жəне бутилгидрокситолуол, этилендиаминтетрацет қышқылы жəне оның
тұздары, лимон қышқылы, натрий метабисульфиті жəне т. б.);
еріткіштер (в-циклодекстрин, гидрофильді беттік белсенді заттар жəне т. б.);
хош иістендіргіштер мен дезодоранттар (ментол, эфир майлары, фенилэтил спирті жəне т.
б.);

РН реттегіштері (лимон қышқылы, натрий фосфор қышқылы тұздары жəне т.б.).

жүктеу/скачать 4.65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: