Келісілді
«Физика» ӘБ жетекшісі
Кадыров К.К. ________
|
|
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Толқындық оптика
|
Мектеп: Ақтау қаласындағы химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебі
|
Күні:
|
Мұғалімнің аты-жөні:
|
Сынып: 11
|
Қатысқандар саны:
|
Қатыспағандар саны:
|
Сабақ тақырыбы
| Жарық поляризациясы |
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
|
11.6.1.7 - жарықтың электромагниттік табиғатын интерференция, дифракция және поляризация құбылыстарын талдай отырып тәжірибе жүзінде дәлелдеу
|
Сабақ мақсаттары
|
- толқындар, жарық, электромагниттік толқындардың поляризациясы «табиғи және полярлы жарық» ұғымдар қалыптастыру;
- жарықтың поляризациясы туралы түсінік қалыптастыру;
- полярлық жарықтың қасиеттерін зерттеу;
- механикалық, электромагниттік және жарық толқындарының поляризациясының ұқсастығын көрсету;
|
Бағалау критерийлері
|
- толқындар, жарық, электромагниттік толқындардың поляризациясы «табиғи және полярлы жарық» ұғымдарын біледі;
- жарықтың кедергі, дифракция және поляризация құбылыстарын талдай отырып, жарықтың электромагниттік табиғатын тәжірибелік түрде дәлелдейді.
|
Тілдік мақсаттар
|
Пәнге тән лексика мен терминология:
жарық
|
свет
|
light
|
Толқын
|
волны
|
the waves
|
Бойлық толқын
|
продольные волны
|
longitudinal waves
|
Көлденең толқын
|
поперечные волны
|
Transversal waves
|
Жарық поляризациясы
|
поляризация света
|
light polarization
|
|
Құндылықтарды дарыту
|
өзін-өзі бағалау, академиялық адалдық
|
Пәнаралық байланыстар
|
математика
|
АКТ қолдану дағдылары
|
Компьютер, интербелсенді тақта
|
Бастапқы білім
|
Оқушылар 9 сынып материалынан толқындар, олардың түрлері және қасиеттері туралы біледі
|
Сабақ барысы
|
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
|
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет
|
Ресурстар
|
Сабақтың басы
5 мин
|
Сабақ басында:
- оқушылардың зейінін шоғырландыруға
- оқушылармен бірге сабақ мақсаттарын/ОМ анықтап алуға
- оқушылардың «жақын даму аймағын», сабақ соңында күтілетін нәтижелерді анықтауға
көңіл бөлу қажет
(W) Мұғалім фронтальды зерттеу жүргізеді, келесі сұрақтарды қояды:
1. Барлық толқындар қандай екі түрге бөлінеді?
2. Қандай толқындар бойлық толқындар деп аталады?
3. Қандай толқындар көлденең деп аталады?
4. Көлденең механикалық толқын қандай өзгереді?
5. Дыбыс толқыны қандай типке жатады?
6. Электромагниттік толқын қандай типке жатады? Неліктен?
|
презентация
|
Сабақтың ортасы
8 мин
12 мин
10 мин
|
(W) 1865 жылы Максвелл жарық - электромагниттік толқын деген тұжырым жасады. Осы тұжырымға келтірілген дәлелдердің бірі - бұл Максвеллдің теориялық түрде есептеген электромагниттік толқындардың жылдамдығының эксперименттік түрде анықталған жарық жылдамдығымен (Ромер мен Фуко тәжірибелерінде) сәйкес келуі.
(W) Малюстың тәжірибесі және оның түсіндірмесі туралы мұғалім студенттерге хабарлайдыы (алдын ала дайындайды).
Қорытындылар:
біріншіден, жарық көзінен шығатын жарық толқыны таралу бағытына қатысты толығымен симметриялы болады
Екіншіден, бірінші кристалдан пайда болған толқынның осьтік симметриясы болмайды
Жарық - бұл көлденең толқын. Қарапайым көзден алынған толқын сәулесінің инцидентінде толқынның таралу бағытына перпендикуляр әртүрлі бағытта тербелістер болады.
Таралу бағытына перпендикуляр барлық бағыттағы тербелістер бар жарық толқыны табиғи деп аталады
Полярланған жарық
Турмалиндік кристалл белгілі бір жазықтықта орналасқан тербелістермен жарық толқындарын өткізе алады.
Мұндай жарық поляризацияланған немесе дәлірек айтқанда, табиғи жарықтан айырмашылығы жазықтық полярланған деп аталады, оны да поляризацияланбаған деп атауға болады.
Полароид
• Бұл целлулоид немесе шыны тәрелкеге сақталған гепататит кристалдарының жұқа (0,1 мм) қабықшасы.
• мөлдір үлдірлер (полимер, жалғыз кристалл және т.б.) полярлық емес сәулені сызықты полярлыққа айналдырады, өйткені поляризацияның бір бағыты ғана беріледі.
• Полароидтарды 1932 жылы американдық ғалым Э.Ланд ойлап тапқан.
(Е) Эксперимент жүзінде әртүрлі көздерден бөлінетін жарықтың поляризациясын сынау
• Сұйық кристалды монитор полярлық жарық береді. Поляризатор айналғанда ол әлсірейді, 900 айналдырғанда ол толығымен сөнеді.
• Калькулятор дисплейіндегі сәуле де полярланған.
• Ұялы телефонның поляризацияланған дисплей жарығы.
• Шыныдан шағылған жарық полярланған. Полароид арқылы стаканға қараңыз. Полароидты айналдыра отырып, жарқыраудың жоғалуына қол жеткіземіз.
|
