Сабақ Такырыбы: Химиялық лабораторияда жұмыс жасау ережесі. Химиялық термодинамика элементтері. Зертханалық жұмыс «Тұздың интегралды еру жылуын анықтау»


А) 4,1; В) 12,4; С) 6,9; D)3,54; Е) 2,8



бет3/5
Дата11.07.2016
өлшемі0.56 Mb.
#190781
1   2   3   4   5

А) 4,1; В) 12,4; С) 6,9; D)3,54; Е) 2,8.

11. Буферлік әсер сақталатын рН мәндерінің интервалы анықталады:

А) рН=рК±1; Д)

В) рН=-lg[H+] C) E)
7 сабақ

Тақырыбы: Электрохимия. Зертханалық жұмыс. «Ерітіндінің рН мәнін потенциометрия әдісімен өлшеу»
Мақсаты: Белгісіз концентрацияны потенциометриялық әдіспен аныктауды үйрету.

Оқыту мақсаты: Потенциометриялық титрлеу үлкен көлемдерді анықтау үшін қолданылады. Кәдімгі титрлеуге қарағандағы ерекшеліктері:

1. Боялған ерітінділерді титрлеуге, түсті индикаторлар қолданылмағанда, ерітіндінің рН-н анықтауға болады.

  1. Алдында қоспадағы бірнеше заттарды ажыратпай, оңай анықтауға болады.

  2. Потенциометриялық әдістің көмегімен биологиялық сұйықтыктардың рН-н (асқазан сөлінің рН-н) анықтауға болады.

  3. Потенциометриялық анализ аналитикалық химияда және фармацевтикалық химияда қолданылады.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

  1. Гальваникалық элемент дегеніміз не?

  2. Қандай электролидтерді бірінші және екінші реттік электродтар деп атайды?

  3. Жеке электродтың потенциалын қалай анықтаймыз?

  4. Сутектік, каломельді, хлоркүмісті, әйнекті электродтары.

  5. Электродтық потенциалдардың өлшемі.

  1. Қандай электродтарды салыстырмалы электродтар түрінде колдануға болады?

  2. Қандай электродтарды потенциалдық титрлеуде электродтық индикатор түрінде колдануға болады?

  3. Шыны, хингидрондык, каломельдік электрод потенциалдардың шығу механизмі.

9. Потенциометрлік титрлеудің мағынасы фармациялық практикада қолданылуы.
Білім берудің және оқыту әдістері: ҰОӘ, семинар, зертханалық жұмыс, такырыпқа байланысты тестілеу.
Зертханалық жұмыс

Тапсырма 1. Қышқыл мен негіздің потенциометриялық конңентраңиясын анықтау

Бір ыдысқа 10 мл анализді ерітіндіні құю.



  1. Сол ыдысқа электродтарды түсіру.

  2. Сол ыдыстың үстіне NaOH (0,1н) титрантын бюреткаға құю. Жиналған элементті тізбекке қосу.

  3. Бюреткадан анализді ерітіндіге 2 мл титрант араластырып тұрып, косу қажет.


  4. Титрантты құюды тоқтату керек, алдында аз ажыратылатын ЭҚК мәнін анықтаған соң, оның тез көтерілуінен.

Жұмыс нәтижесі

  1. Алынған нәтижелер бойынша қисық потенциометрлік титрлеуді құрыңдар : pH=f(VNa0H)

  2. Қисық бойынша титрлеуге кеткен NaOH көлемін табу.

  3. Кышқылдың берілген теңдеуі бойынша концентрациясын тап:



Тапсырма 2. Потенциометрлік титрлеу әдісі бойынша калий йодиді ерітіндісінің концентрациясын анықтау, титрант ретінде қышқыл ортада КМп04 колданамыз.

  1. Бір ыдысқа 20 мл анализдік ерітіндіні алып, 10 мл күкірт қышқылының ерітіндісін қосып ақырын араластыру.

  2. Сол ыдысқа электродтарды түсіру.

  3. Сол ыдыстың үстіне КМn04 (0,1н) титрантын бюреткаға құю.

  4. Жиналған элементті тізбекке қосу.

5. Алдында аз ажыратылатын ЭҚК мәнін анықтаған соң, оның тез
көтерілуінен титрантты құюды тоқтату керек.

Жұмыс нәтижесі

1. Реакцияның теңдеуін жазу:



2. Кестені толтыру:

VKMn04 (мл)

Е,мв

ΔE/ΔV, мв/мл



















  1. Алынған нәтижелер бойынша қисық потенциометрлік титрлеуді құрыңдар:

a) E=f(V КМn04); б) ΔE/ΔV= f(V KMn04);

  1. Қисық бойынша әквиваленттік нүктені анықтау.

  2. Концентрацияны теңдеу бойынша анықтау:


Әдебиеттер:

  1. Патсаев Ә.Қ., Шитыбаев С.А., Төребекова Г.А. «Физикалық және коллоидттық химия». Шымкент -2010.

  2. Евстратова К.И. Физическая и коллоидная химия. М., ВШ. 1990, с.85-93.

  3. Киреев В.А. Краткий курс физической химии. М., Химия, 1978, 323-327

  4. Патсаев А.К., Шитыбаев С.А., Нарманов М.М. Руководство к лабораторно-практическим занятиям по физколлоидной химии 1-часть. Шымкент, 2002г., с.23-27

5.Тесттер тапсырмалары.
Бақылау:

1. ЕҚК тізбегін өлшеу бойынша заттың концентрациясын анықтау әдісі:

  1. электрохимиялық

  2. кондуктометрлік

  3. титриметриялық

  4. потенциометрлік

2. Потенциометрлік титрлеу кезіндегі әквиваленттік нүктені анықтау:

  1. индикатор түсінің өзгеруінен

  2. ерітінді түсінің өзгеруінен

  3. индикаторлық электродтың потенциалының бірден өзгеруінен

3.Потенциометрлік титрлеу бойынша берілген концентрацияны анықтауға қажет:

  1. эквиваленттілік заңын қолдану

  2. титранттың эквиваленттілік факторын табу

  3. әрекеттесетін массалардың заңын қолдану

4.Гальваникалық элементте электр ток пайда болады:

  1. иондардың қозғалыс нәтижесінде

  2. электрохимиялық реакциялардыц жүру нәтижесінде

  3. өзгергіштік тоқ өткізу нәтижесінде

5.Гальваникалық элементте Zn/ZnS04// CuS04/Cu болатын электрохимиялық реакция:

  1. Zn° + Cu+2 → Cu° + Zn+2;

  2. Zn+2 + Cu° → Cu+2 + Zn°;

  3. Zn° + 2e → Zn'2;

6.Қайтымдылығына байланысты электродтар қалай бөлінеді:

  1. газдық және металдық;

  2. бірінші және екінші топтық;

  3. анион мен катион бойынша қайтымдылығы.

7.Нормальды электродтық потенциал дегеніміз:

A)Активті концентрациясы кезінде өлшенген потенциал, ион анықтайтын потенциал бірге тең



  1. Қалыпты жағдайларда өлшенген электродтың потенциалы

  2. Кез-келген электродтың бірге тең потенциалы

8.Потенциометрлік титрлеу табиғаты бойынша қалай бөлінеді:

  1. ионселективті;

  2. қайтымды;

  3. тотығу-тотықсыздану;

9.Потенциометрлік титрлеуде ортаның қышқылдығы:

  1. электродтың потенциалдық индикаторының өлшемімен;

  2. қисық титрлеуде табылған эквиваленттік нүкте;

  3. индикатор түсінің өзгеруімен;

10. Қышқылдың және негіздің потенциометриялық титрлеуде индикаторлық электрод болып не табылады?

  1. Hg/Hg2Cl2 КС1;

  2. Ag/AgCl, HC1 (шыны);

  3. Ag/AgCl, KC1


II кредит

8 сабақ



Тақырыбы: Химиялық реакцияның кииетикасы және катализ. Зертханалық жұмыс «Ацетонды иодтау реакцияның жылдамдық константасын анықтау»
Мақсаты: Ацетонды иодтау реакцияның жылдамдық константасын тәжірибеде анықтауын үйрену.

Оқыту мақсаты: Химиялық реакциялардың кинетикасы - бұл химиялық реакциялардың жылдамдығын, механизмін зерттейтін ғылым. Химиялық реакциялардың жылдамдығының өлшеміне көптеген факторлар әсер етеді, олар: әрекеттесуші заттардың концентрациясы, олардың табиғаты, температура, катализатор, қысым. Сондықтан бұл тақырыптың түпкі мағынасын түсініп, білу кез-келген келешек фармацевтке маңызы зор. Себебі, көптеген дәрі-дәрмектер химиялық жолмен жасалады.
Тақырыптың негізгі сұрақтары:

  1. Химиялық кинетика ғылымы және оның фармациядағы маңызы.

  2. Химиялық реакция жылдамдығына қандай факторлар әсер етеді? Реакциялардың жылдамдығына әрекеттесуші массалардың заңы. Қалай және қандай әдістермен химиялық реакциялардың жылдамдығы өлшенеді?

  3. Молекулярлық және реакциялардың реттілігі.

  4. Кинетикалық теңдеу 1,2,3 реттік. Аррениус теңдеуі әкспоненциалды, дифференциалды интегралды түрде.

  5. Каталитикалық реакциялар. Каталитикалық реакциялардың активтік әнергиясы. Қышкыл-негіздік катализ.


Білім берудің және оқытудың әдістері: семинар, зертханалық жұмыс, тақырыпқа байланысты тестілеу.
Зертханалық жұмыс

«Ацетонды иодтау реакциясының жылдамдығының константасын аныктау»

Мақсаты: Тәжірибе негізіне сүйене отырып реакция жылдамдығын анықтау.

Құралдар мен реактивтер:

Өлшеуіш колба (250 мл)- 1 дана.

Пипетка (25 мл)- 1 дана.

Титрлеуге арналған колба (100 мл)-2 дана.

Титрлеу үшін бюретка- 1 дана.

Йод ерітіндісі (0,1 н КJ-ерітіндісіндегі).

1 н.тұз қышқылының ерітіндісі.

Сулы ацетон-1 н.

NaHCO3 ерітіндісі-0,1 н.

Na2S2O3 ерітіндісі-0,1 н.

Крахмал ерітіндісі.

Ацетон иодтау реакциясы мына теңдеумен жүреді:

-

Процесс автокаталитті болып өтеді, себебі реакцияның бір өнімімен жылдамдатылады (сутегі ионы). Н+ жоқ болғанда (бейтарапты сұйытылған сулы ерітіндіде) ол өте баяу жүреді. Ацетонды иодтау реакциясы 2 сатыдан тұрады:

Ацетонды енолдаудың қайтымды реакциясы:

CH3 – C – CH3 CH3 – C = CH2

|| |


O OH
Иодтың енолды түрдегі ацетонмен өзара әрекеттесуі:
CH3 – C = CH2 + I2 CH3 – C – CH2I + HI

| ||


OH O

Бірінші реакция баяу өтеді, екіншісі тез және соңына дейін жүреді, сондықтан реакцияның жылдамдығы ацетонның енолдану жылдамдығымен анықталады. Ол иод концентрациясына тәуелді.

Яғни,

- ацетонның бастапқы концентрациясы;

-сутегі ионының бастапқы концентрациясы;

- уақыт бойынша өзгерген ацетон концентрациясы;

Тәжірибелік бөлім

250 мл өлшеуіш колбаға 25 мл 0,1 н иодтың 4% КI –дегі ерітіндісін құйып, үстіне 25 мл 1 н НСІ және 1,5 г ацетон ерітіндісін құямыз (орнына 25 мл 1 н сулы ацетон ерітіндісін құюға болады). Ацетонды құю уақытын белгілейміз. Ацетонды құйғаннан кейін колбадағы белгіге дейін ерітіндіні дистилденген сумен толтырамыз да, жақсылап араластырамыз, сол мезетте 25 мл пипеткамен сына аламыз, уақытты белгілейміз. Реакция басталған мезет ретінде (t=0) реакциялық қоспаға ацетонды қосқан уақытты қабылдаймыз. Ацетон үшін кетпес үшін колбаны тығынмен жабу керек. Алынған сынама (пробаны) 25 мл 0,1 н NaHCO3 ерітіндісі бар конус тәріздес колбаға құямыз. Крахмалдың қатысумен 0,1 н Na2S2O3 ерітіндісімен титрлеп, ерітіндідегі идтың мөлшерін анықтаймыз. Белгілі бір уақыт аралығында сынаның анализінің нәтижесі арқылы реакция барысын анықтаймыз. Екінші сынаны біріншісінен 10 мин кейін аламыз.

Реакция барысында титрлеу арасындағы уақытты көбейту керек. (мысалы алғашқы үш титрлеу 10 мин сайын, ал кейінгі үшеуі 20 мин сайын). Зерттеу жүргізген кездегі температура жоғары болса, реакция қоспасының құрамындағы қышқыл көбейеді, онда сынама жиі алып тұру керек. Әр зерттелетін сынаға тиосульфаттың жұмсалуы 1-3 мл-ге өзгеруі керек. Өлшеу нәтижесін кестеге енгізіңіз.

Тәжірибе температурасы:­______________

1 н НСІ көлемі:__________

өлшеу

өлшеу уақыты/сағ бойынша

өлшеуді уақыт аралығы (мин)

0,01 н Na2S2O3 көлемі

С0Н+экв мас Н

С0ац. экв.мас

Схэкв мас.л

К жылдамдық тұрақтысы
























Ацетонның концентрациясын (Сх) төмендегі теңдеумен есептейміз:

n – 0,01н Na2S2O3, алынған сынаманы титрлеуге кеткен көлемі, мл;

n0 - 0,01н Na2S2O3, реакцияның басталу мезетіндегі титрлеуге кеткен көлемі, мл.

N – (Na2S2O3) ерітіндісінің нормальдығы.



nО – мәні практика жүзінде анықталмайды. Ацетонды құю мезетінен бірінші сына алғанға дейінгі аралықта белгілі бір уақыт өтеді. Сондықтан (nО) график бойынша анықталады. Миллиметрлік қағазға nt –t координатасында график салынады және алынған түзуді t=0 дейін экстрополяциялау арқылы анықтайды.
Әдебиеттер:

  1. Патсаев Ә.Қ., Шитыбаев С.А., Төребекова Г.А. «Физикалық және коллоидттық химия». Шымкент -2010.

  2. Евстратова К.И. Физическая и коллоидная химия. М, ВШ. 1990, с.260-302.

  3. Киреев В.А. Краткий курс физической химии. М., Химия, 1978, 456-485

  4. Патсаев А.К., Шитыбаев С.А., Нарманов М.М. Руководство к лабораторно-практическим занятиям по физколлоидной химии 1-часть. Шымкент, 2002г., с.23-27

  5. Тақырып бойынша тесттер.

Бақылау:

  1. С2Н4 + 302 —■* 2С02 + 2Н20 реакция үшін әсерлесуші массалар заңы:

А) ν=К[С2Н4] [С02] ;

В) ν=К[С2Н4] [С02]3;

С) ν=К[С02]220]2;

D) ν=К[С2Н4] [02]3;

  1. Мына реакцияда N2 + 02 —► N02, N2 концентрациясы 2 есе ұлғайса,
    реакция жылдамдығы реакцияда:

  1. 2 есе;

  2. 4 есе;

  3. 8 есе;

Д) реакцияның жылдамдығы өзгермейді.

3.Реакция жылдамдығының температуралық коэффициенті 2. температураның 40°С-тан 70°С-ке өзгерүі, неге алып келіп соқтырады:

А)жылдамдықты ұлғайтады 2 есе;

  1. жылдамдықты ұлғайтады 4 есе;

  2. жылдамдықты ұлгайтады 2-4 есе;

Д) реакцияныц жылдамдыгы өзгермейді.

4.Реакция жылдамдыгының температуралық коэффициенті 2 тең. Реакция температурасы 10°С жоғарыласа:

  1. жылдамдықты ұлғайтады 2 есе;

  2. жылдамдықты ұлгайтады 4 есе;

  3. жылдамдықты ұлгайтады 2-4 есе;

Д) жылдамдықты ұлгайтады 8-есе;

5.ү=2 температураның 40 С - қа өзгеруі:

  1. реакция жылдамдығын төмендетеді 2-4 есе;

  2. жылдамдықты ұлгайтады 2-4 есе;

  3. жылдамдықты ұлгайтады 8-есе;

Д) жылдамдықты ұлгайтады 16-есе.

6.Мынадай реакцияға ү=2. Температураның 20°С -ка өзгеруі:

A)ν2/ν1= 10;

В) ν2/ν1=2-4;

C) ν2/ν1=9;

Д) ν2/ν1=18.

7. Реакция жылдамдығы 60°С тан 30°С - қа дейін өзгеріп, 8 есе төмендеді. Ондагы температуралық коэффициенті:

А) 2;

В) 2,4;

С)3.

Д)3,5.

8. Реакция жылдамдығы қыздырғанда 20°С, 8 есе ұлғайды. Ондағы
температуралық коэффициент
і:

А)2;

  1. 2,5;

  2. 4;

  3. 3;

9. Жартылай айналу периоды 1-ші реттік реакция үшін 15,86 мин. 99% шығатын заттың ыдырауы үшін қажет уақыт:

  1. 46сек;

  2. 52,3сек;

  3. 63,4сек;

  4. 100мин;

10.Егер реакция жылдамдығының температуралық коәффициенті 3-ке болса, реакция жылдамдығы 81 есе ұлғаюы үшін қажет:

  1. ұлғайту 300 С

  2. төмендету 30°С

  3. ұлғайту 25°С

Д) ұлғайту 40°С
9 сабақ

Тақырыбы: Реакцияның жылдамдық константасы, реті және молекулалығы
Мақсаты: Йодсутекті қышқылдың сутек пероксидімен тотыққандағы реакцияның жылдамдық константасын тәжірибеде анықтауын үйрену.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет