Сабақтың өткізілетін күні Пәні: Есептеу кешендерінің операциялық жүйелері

Пәні: Есептеу кешендерінің операциялық жүйелері

Сабақтың тақырыбы: UNIX операциялық жүйесінің файлдық жүйесі.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: UNIX операциялық жүйесінің файлдық жүйесі тақырыбы бойынша студенттерді білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын дамыту

Тәрбиелік: икемділік қасиетімен шабытты болуға қалыптастыру

Дамытушылық: студенттердың ойлау қабілетімен қызығушылығын арттыру

Сабақтың типі (аралас, жаңа білімді игеру, ізденіс сабағы) (керектісінің астын сызу)

Сабақтың түрі: жаңа сабақты меңгерту (теориялық, тәжірибелік, лабораториялық) (керектісінің астын сызу)

Сабақты өту әдісі: ақпараттық дамытушылық тәсіл

Пән аралық байланыс: бағдарламалау тілдері, математика, ағылшын тілі

Көрнекі құралдар: компьютер

Әдебиеттер: Браун С. Операционные система UNIX.М: 2006.

Гордеев А.В. Операционные системы 2-ое издание. М: 2004.

Гордеев А.В. Операционные системы. М: 2004.

Левин А.А. Windows ХР и Vista самоучетиль. М: 2008.

Макаров Н.В. Информатика. Москва: Финансы и статистика. 2007.

Саламенчук В.А. KNOPPX – это Linux без проблем. БХР-Питер. 2006.

Фигурнов В.Э. IBM PC для пользователя. М: Инфра М: 2000.

Сабақтың барысы мен мазмұны

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі
   

б) үй тапсырмасын сұрау

в) бағалау

г) жаңа сабақ

д) бекіту

е) үйге тапсырма

ж) қорытынды

Қоңырау соғылып сабақ басталған соң баларды ұйымдастыра отырып сабақты бастаймын.

2. Үй тапсырмасын тексеру:

3. Жаңа сабақтың тақырыбын, мақсатын хабарлау, баяндап жаздыру

       Linux операциялық жүйесі көптеген жерлерде, яғни ұжымдық мекемелер мен ғимараттарында оқуда тегін және өте қарапайым OS Unix альтернативінде кең таралды. 

Ол үшін студенттерге жаңа сабақтан бірнеше сұрақтар қоя отырып сабақты аяқтаймын.

5. Сабақты қорыту

Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау, бағалау.

6. Үй тапсырмасын беру: жоғарыда келтірілген кестелер көмегімен мысалдар құрастыру.

Оқытушы______________А.А. Ахмедова

№ 3 Сабақ жоспары

Пәні: Есептеу кешендерінің операциялық жүйелері

Сабақтың тақырыбы: Негізгі түсініктер. Файлдық жүйе.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Негізгі түсініктер. Файлдық жүйе тақырыбы бойынша студенттерді білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын дамыту

Тәрбиелік: икемділік қасиетімен шабытты болуға қалыптастыру

Дамытушылық: студенттердың ойлау қабілетімен қызығушылығын арттыру

Сабақтың типі (аралас, жаңа білімді игеру, ізденіс сабағы) (керектісінің астын сызу)

Сабақтың түрі: жаңа сабақты меңгерту (теориялық, тәжірибелік, лабораториялық) (керектісінің астын сызу)

Сабақты өту әдісі: ақпараттық дамытушылық тәсіл

Пән аралық байланыс: бағдарламалау тілдері, математика, ағылшын тілі

Көрнекі құралдар: компьютер

Әдебиеттер: Браун С. Операционные система UNIX.М: 2006.

Гордеев А.В. Операционные системы 2-ое издание. М: 2004.

Гордеев А.В. Операционные системы. М: 2004.

Левин А.А. Windows ХР и Vista самоучетиль. М: 2008.

Макаров Н.В. Информатика. Москва: Финансы и статистика. 2007.

Саламенчук В.А. KNOPPX – это Linux без проблем. БХР-Питер. 2006.

Фигурнов В.Э. IBM PC для пользователя. М: Инфра М: 2000.

Сабақтың барысы мен мазмұны

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі
   

б) үй тапсырмасын сұрау

в) бағалау

г) жаңа сабақ

д) бекіту

е) үйге тапсырма

ж) қорытынды

Қоңырау соғылып сабақ басталған соң баларды ұйымдастыра отырып сабақты бастаймын.

2. Үй тапсырмасын тексеру:

3. Жаңа сабақтың тақырыбын, мақсатын хабарлау, баяндап жаздыру

Файлдық жүйеден жұмыс кеңістігінің деректеріне қатынасу

Кейбір жұмыс кеңістігінің деректеріне Windows файлдық жүйесінде тікелей қатынасуға болады. Қатынас SharePoint жұмыс кеңістіктерінде немесе 2010 Groove жұмыс кеңістіктеріндегі «Құжаттар» құралдарында сақталған құжаттамен шектеулі. Бұл бөлім осындай деректерді файлдық жүйеде табу әдісін және осылайша SharePoint Workspace мазмұнына қатынасу кезіндегі мүмкіндіктер мен шектеулерді сипаттайды.

Не істеу қажет?

Файлдық жүйеде жұмыс кеңістіктерін табу

Файлдық жүйеде тікелей SharePoint Workspace мазмұнына қатынасу кезіндегі мүмкіндіктер мен шектеулер туралы оқу

Файлдық жүйеде жұмыс кеңістіктерін табу

Windows Vista жүйесі немесе одан кейінгі жүйесі іске қосылған болса, жұмыс кеңістіктері Пайдаланушының профайлы қалтасындағы Жұмыс кеңістіктері қалтасында сақталады.

Егер Windows XP жүйесі іске қосылған болса, жұмыс кеңістіктері «Менің құжаттарым» қалтасындағы «Жұмыс кеңістіктері» қалтасында сақталады.

Егер бұрыннан қосылмаған болса, «Жұмыс кеңістіктері» қалтасын ашқан кезде SharePoint Workspace бағдарламасы автоматты түрде жегіледі. Жұмыс кеңістіктері іске қосу тақтасындағыдай бірдей белгішелермен тізімде көрсетіледі.

Жұмыс кеңістігіндегі барлық «Құжаттар» құралдарының тізімін қарау үшін жұмыс кеңістігінің «қалтасын» ашыңыз.

Беттің жоғарғы жағы

Файлдық жүйеде тікелей SharePoint Workspace мазмұнына қатынасу кезіндегі мүмкіндіктер мен шектеулер

Мына мүмкіндіктер мен шектеулерді ескеріңіз:

«Жұмыс кеңістіктері» қалтасында SharePoint және 2010 Groove жұмыс кеңістіктері ғана көрсетіледі. Сонымен қатар, SharePoint жұмыс кеңістіктері құрамында кем дегенде бір құжаттар кітапханасы болғанда ғана көрсетіледі, ал Groove жұмыс кеңістіктері құрамында кем дегенде бір «Құжаттар» құралы болғанда ғана көрсетіледі.

«Жұмыс кеңістіктері» қалтасына жаңа қалталарды қосуға болады, бірақ жаңа деректер файлдарын қоса алмайсыз.

Жұмыс кеңістігі қалталары және файлдық жүйе арасында файлдарды көшіруге және қоюға немесе апарып тастауға болмайды.

Құжаттың кез келген түрін оны файлдық жүйеңіздегі жұмыс кеңістігінде екі рет нұқу арқылы ашуға болады. Сондай-ақ, Microsoft Office Word 2010, Excel 2010 немесе PowerPoint 2010 бағдарламаларын пайдаланған жағдайда, файлдық жүйедегі жұмыс кеңістігінің қалталарындағы құжаттарды сақтау немесе ашу үшін осы бағдарламалардағы файлды басқаша сақтау немесе файлды ашу пәрмендерін пайдалана аласыз.

Егер жұмыс кеңістігіндегі рөлде қажетті рұқсаттар болса, құжаттарды қайта атауға, өңдеуге немесе жоюға болады.

Файлдық жүйе

Файлдық жүйе –бұл құрылым ядро жүйенің басқаруымен және жүйедегі жадыдағы пайдаланушыларға қатынас жасауға

мүмкіндік береді. Жадыдағы қорлар әр түрлі информация тасушы жадыға кіргізеді: бұлар (иілгіш дискілер, CD-ROM, винчестер).

Ядро осы қорларды бір иерархиялық құрылымға ұйымдастырады, ол / құжатта басталып және көптеген құжаттарға бөлініп

басқа құжаттармен жұмыс жасайды. Ең басты құжат жоғарғы денгейі тұқым айтады.

Құжаттан басқа файлға өту үшін, файлдың атымен бірге оған өту үшін жолы көрсетеді.Атының жолы абсолютті (мысалы /tmp/afile)

немесе оған кіруші (мысалы bmp/emacs). Файлдық жүйе – бұл операциялық жүйенің компоненті, ол файлды құрады, сақтайды

және атаулы деректер жиынына қатынас құрады. Бұл атаулы деректер жиынын файл деп атайды.

Файлдың негізгі қасиеттері.

1. Файл – бұл аты бар және осы атқа сілтеп файл мазмұнымен әрекеттесуге мүмкіндік беретін бір объект. Әдетте файл аты – ол

тізбекті бір символдар, оның үзындығы операциялық жүйеге байланысты.

2. Орналасудан файлдың тәуелсіздігі. Нақты файл жұмыс орындау үшін файлдың сыртқы құрылғыда орналасуы жайында

ақпараттың қажеті жоқ.

3. Енгізу-шығару функцияларының жиынтығы. Әрбір операциялық жүйе файлмен алмасуды қамтитын функциялар жиынтығын

анықтайды. Көбінесе функциялар жиынтығы келесі сұраныстардан тұрады:

файлды жұмыс жасау үшін ашу . Бар немесе жаңа файлды ашуға болады

Операциялық жүйені қондыру барысында, файлдық жүйені таңдауды сұрайды. Қолданушы файлдық жүйенің екі түрінің біреуін FAT-ты немесе NTFS-ты таңдау керек.

Бірақ көп жағдайда қолданушылар NTFS-ты "жақсы" деп таңдайды.

Сол уақытта көп қолданушыларға не себептен NTFS FAT-тан қарағанда жақсы екенін білу қызықты болар деп, осы мақаланы жазуды жөн көрдім.

→Файлдық жүйе - файлдарды қатқыл дисктің қай жерінде және қалай сақталу керектігін анықтайды. Операцилық жуйеге сол сақталған файлдарды пайдалануға рұқсат береді.

ОЖ көз қарасымен, қатқыл диск - бұл кластерлердің жинағы.

→Кластер - құжатты белгілі бір жерде сақтауға арналған белгілі мөлшердегі аумақ. Кластердің ең аз аумағы - 512 байт.

Қатқыл дискте көп танымал файлдық жүйенің екі түрі бар: FAT және NTFS. Бірінші FAT (FAT16), содан кейін FAT32, ал содан кейін NTFS шыққан.

FAT (FAT16) - бұл File Allocation Table аббревиатурасы ( аударғанда файлдардың орналастыру кестесі ).

FAT-ты Биллом Гейтс пен Марком МакДональд 1977 жылы жасап шығарған. FAT - файлдық жүйе болып DOS пен Microsoft Windows- та (Windows ME версиясына дейін) қолданылған.

FAT-тың төрт версиясы бар — FAT12, FAT16, FAT32 және exFAT. Олардың бір бірінен айырмашылығы - кластерді сақтауға арналған биттің көлемінде.

NTFS - ( New Technology File System аббревиатурасы — жаңа технологиялық файлдық жүйе )— Microsoft Windows NT операциялық жүйелерге арналған стандартты файлдық жүйе.

Windows NT 3.1 мен бірге 27 шілде 1993 жылы шыққан. NTFS файлдық жүйесі, HPFS ( High Performance File System аббревиатурасы — жоғары өнімді файлдық жүйе ) файлдық жүйесі(-не қарап) негізінде құрылған.

NTFS-тың Негізгі ерекшеліктері :

Әртүрлі қолданушыларға және топтардағы қолданушыларға шектеу қою және дисктегі аумақты қолдануға да шектеу қою мүмкіндігі. Файлдық жүйенің сенімділігін көтеретін Жүйелік жүрнал бар.

FAT32 мен NTFS айырмашылығы:

Мысалға: 120Гб-тық қатқыл диск бар делік. Ал файлдың аумағы 10кб болсын.

FAT32 үшін кластердің аумағы 32кб болады. Ал NTFS үшін 4кб болады.

FAT32-де 10кб файл 1 кластердің орнын алады. 30кб - 10кб = 22Кб бос орын қалады.

NTFS-те 10кб файл 3 кластердің орнын алады. 12кб - 10кб = 2кб бос орын калады.

Қолданушы көз алдына қатқыл дискті торлы дәптер деп елестетсе. Торлар - Кластерлер. Бір тор - бір кластер. Ал файлдық жүйе - дәптер ішіндегі ақпараттар. Файл -сөздер.

Мысалға: бір кластер - бір тор. Торға нүкте қойсаң оған басқа ештеңе жаза алмайсың. Сондай сияқты FAT32 30кб-тық кластерге 10кб-тық файлды сақтаймыз, сонда 22кб бос қалады.

Ал бос қалған 22кб-қа басқа ештеңе жаза алмайсың.

NTFS-те 10 кб сақталу үшін 4кб-тық 3 кластер керек. Сонда 2кб бос қалады. 2кб-қада ештеңе сақтай алмайсыз.

Көріп тұрғаныңыздай FAT32-ге қарағанда NTFS-те қалданыла алмайтын бос орын аз қалды. Соған сәйкес NTFS FAT32-ге қарағанда үнемділеу.

Қатқыл дискіңіз қандай файлдық жүйеде екенін білу үшін:

Локальный диск(?:)-ке тышқанның оң жағын басып "Свойства"-ға кіреміз. Содан кейін"Общие" таңдаймыз. Сол терезеден қандай файлдық жүйе қолданылып тұрғанын көреміз.

4. Жаңа материалды бекіту

Ол үшін студенттерге жаңа сабақтан бірнеше сұрақтар қоя отырып сабақты аяқтаймын.

5. Сабақты қорыту

Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау, бағалау.

6. Үй тапсырмасын беру: жоғарыда келтірілген кестелер көмегімен мысалдар құрастыру.

Оқытушы______________М.Ж. Мирзаметов