Сабақтың тақырыбы : §36 Термодинамиканың бірінші заңын изопроцестерде қолдану. Сурет салу құралдары Cынып: 10

Смағұлова Күлпаш Әмірбековна, физика пәнінің мұғалімі

Ахметова Мадина Сабитовна, Информатика пәнінің мұғалімі
Тақырыбы: Термодинамиканың бірінші заңын изопроцестерде қолдану. Сурет салу құралдары.

(физика және информатика пәні)

1. 
   Электронды оқулықтың көмегімен және интерактивті тақтаны пайдаланып термодинамиканың бірінші заңын изопроцестерде қолдануды түсіндіру.
   
2. 
   Оқушылардың жаңа тақырыпты өз бетінше конспектілеу.
   
3. 
   Электронды оқулық бойынша сурет салу құралдары тақырыбын түсіндіру.
   

3.1 Термодинамиканың бірінші заңын изопроцестерде қолдану тақырыбы бойынша оқушылардың изопроцестердің графиктерін Microsoft Word ортасында тұрғызу. (изотермиялық, изохора, изобара, адиабата)

4.1 Физика пәні бойынша 10 тест сұрақтары

4.2 Информатика пәні бойынша 10 тест сұрақтары

V Бағалау

5.1 Әр пән бойынша компьютерден шыққан бағаны қою.

6.1 §36, 24-жаттығу, реферат жазу.

6.2 P,V тәуелсіздік графигінде төрт процестердің графиктерін салып келу.

§ 36 Термодинамиканың бiрiншi заңын изопроцестерге қолдану

Изотермалық процесс кезiнде газдың температурасы тұрақты және iшкi энергиясы өзгермейдi. Газға берiлген барлық жылу мөлшерi пайдалы жұмыс жасауға жұмсалады.. Газдың белгiлi бiр тұрақты температурасында, жылу алған кездегi және жылу берген кездегi газдың жасаған жұмысы қандай болатындығын бақылаңыздар

Изотермалық процесс кезiнде газдың температурасы тұрақты және iшкi энергиясы өзгермейдi. Газға берiлген барлық жылу мөлшерi пайдалы жұмыс жасауға жұмсалады.. Газдың белгiлi бiр тұрақты температурасында, жылу алған кездегi және жылу берген кездегi газдың жасаған жұмысы қандай болатындығын бақылаңыздар.

Изобаралық процесс кезiнде газға берiлетiн жылу мөлшерi, онымен бiрге оның iшкi энергиясының өзгеруiне және қысым тұрақты болған кезде жасалынатын жұмысқа шығындалады. Белгiлi бiр тұрақты қысымды алып, газды қыздыра және суыта отырып, газдың iшкi энергиясы мен олардың жасаған жұмыстары қалай өзгеретiндiгiн бақылаңыздар

Адиабаталық процесс кезiнде жылу алмасу болмайды. Сонда жүйенiң iшкi энергиясы тек қана онымен жасалған жұмыстың есебiнен өзгередi. Адиабаталық процесс жүретiндей етiп, белгiлi бiр тұрақты температураны алыңыздар да, жұмыс жасалуына қарай газдың iшкi энергиясының қалай өзгеретiндiгiн бақылаңыздар

Егер цилиндр түбiне эфирге батырылған мақтаны салып, дереу поршендi қозғалтсақ, онда мақтадағы эфир буы жалындайды. Бұл эффект Дизель двигателiнiң жұмыс iстеу принципiнiң негiзiне алынған.

Бұл жерде цилиндрге жанармай қоспасы емес, кәдiмгi атмосфералық ауа сорылады. Сығылу тактының соңында арнайы форсунка арқылы сұйық отын - солярка шашыратылады. Осы сәтте сығылған ауа температурасының жоғарлағаны сондай, тiптен жанармай тұтанады

1-сурет

Күн көзiнiң әсерiнен жылыған ауа, жоғары көтерiледi де, биiктiкке көтерiлген сайын қысымның азаюына байланысты тез арада ұлғайып-таралады. Бұл ауаның ұлғайып-таралуы оның салқындауына әкелiп соғады. Осының нәтижесiнде су булары конденсацияланады да, бұлттар пайда болады (1 - сурет).

Cурет салу құралдары

Сурет салу үстелі батырмаларының біршамасын алдыңғы бөлімдерде қарастырған болатынбыз, енді қалғандарын қарастырайық:

• 
  Нысандарды таңдау - нысандарды ерекшелеуге арналған;
  
• 
  Сызық - түзу сызық сызады;
  
• 
  Көрсеткі - көрсеткі сызады;
  
• 
  Тік төртбұрыш - тіктөрт бұрыш сызады;
  
• 
  Сопақ - сопақ немесе дөңгелек сызады;
  
• 
  Мәтін жолағын салу - құжаттың кез келген тұсында жазуға болады;
  
• 
  Диаграмма - диаграмма кітапханасын шығарады;
  
• 
  Сызық түсі мәзірі - нысанның жиектерін бояуға мүмкіндік береді;
  
• 
  Бояу түсі - нысанды бояуға мүмкіндік береді;
  
• 
  Қаріп түсі мәзірі - мәтіннің түстерін белгілейді;
  
• 
  Сызық мәнері мәзірі - нысан шектерінің сызығының түрін белгілейді;
  
• 
  Сызықшалы сызық мәзірі - нысан шектерінің сызығының түрін белгілейді;
  
• 
  Көрсеткілер мәзірі - бағдарша түрін белнгілейді;
  
• 
  Үш өлшемдік мәзір - нысанға көлем береді;
  
• 
  Көлеңкелер мәзірі - нысанға көлеңке береді;
  

Термодинамиканың бірінші заңын изопроцестерде қолдану тақырыбы бойынша оқушылардың изопроцестердің графиктерін Microsoft Word ортасында тұрғызу. (изотермиялық, изохора, изобара, адиабата)

1. 
   Газ заңдары дегеніміз не?
   

1. 
   Параметрлерінің біреуінің мәні өзгермей қалған кездегі процестер*
   
2. 
   Газдың бір параметрінің мәні тағайындалып қалған екі мәндер арасындағы сандық тәуелділік
   
3. 
   Газдың екі параметрлерінің мәні тұрақты болған кездегі процестер
   

2. 
   Бір атомды идеал газдың ішкі энергиясын анықтайтын формула
   
   1. 
      ΔU=A+Q
      
   2. 
      U=RT
      
   3. 
      U=3m/2M RT*
      
3. 
   Адиабаталық процесс
   
   1. 
      Параметрінің біреуінің мәні өзгермей қалған кезде өтетін процесс
      
   2. 
      Қысым тұрақты болған кезде термодинамика жүйе күйінің өзгеру процессі
      
   3. 
      Жылу алмайтын, жылу бермейтін процесс*
      
4. 
   Термодинамика ғылымы нені зерттейді?
   
   1. 
      Жұмыс атқармай энергияның бір денеден екінші денеге берілу процессі
      
   2. 
      Жылу құбылыстарына арналған энергияның сақталу заңы
      
   3. 
      Денелердің молекулалық құрылымы ескерілмейтін жылулық процестер теориясы*
      
5. 
   Ішкі энергия дегеніміз не?
   
   1. 
      Барлық молекулалардың кинетикалық энергиясымен осы бөлшектердің өзара әсерлесуін потенциялдық энергиясының қосындысына тең*
      
   2. 
      Жылу алмасу (жылу беру) кезінде дене алатын не жоғалтатын энергия
      
   3. 
      Механикалық жұмыс жасау кезінде дененің энергия бөлуі
      
6. 
   Менделеев-Клапейрон теңдеуі:
   
   1. 
      P=nKT
      
   2. 
      P₁V₁=P₂V₂
      
   3. 
      *
      
7. 
   Молекула жылдамдығын алғаш өлшеген ғалым
   
   1. 
      Штерн *
      
   2. 
      Шарль
      
   3. 
      Гей-Люссак
      
8. 
   Жылдамдық квадратының орташа мәні неге тең:
   
   1. 
      *
      
   2. 
      
      
   3. 
      
      
9. 
   Қаныққан бу деп нені айтамыз?
   
   1. 
      Сұйық бетінде өтетін бу түзілуі
      
   2. 
      Өз сұйығымен динамикалық тепе-теңдікте болатын бу*
      
   3. 
      Будың қайта сұйыққа айналу процесі
      
10. 
    Термодинамиканың бірінші заңы
    
    1. 
       Денелердің молекулалық құрылымы ескерілмейтін жылулық процестер теориясы
       
    2. 
       Жылу құбылыстарына арналған энергияның сақталу заңы*
       
    3. 
       Ішкі энергияның механикалық түрге айналу процесін көрсететін заң
       

1. 
   WORD құжатының кестесінде жолды енгізу үшін ...... әмірі қолданылады
   
   1. 
      Кесте-Кірістіру-Жолдар төмен (жоғары)*
      
   2. 
      Кірістіру-Кірістіру-Жолдар төмен (жоғары)
      
   3. 
      Пішім-Жиектер және бояу
      
2. 
   Жұмыс үстеліне Сурет құралдар үстелінің терезесі қандай әмірлерімен шығарылады.
   
   1. 
      Пішім-Жиектер және бояу-керекті үстелді таңдау
      
   2. 
      Құралдар-Үлгілер және қондырмалып- керекті үстелді таңдау
      
   3. 
      Құралдар-Құралдар үстелі- керекті үстелді таңдау*
      
3. 
   Word құжатына кестені қандай әмірлермен кірістіруге болады?
   
   1. 
      Кесте-Өзіріктегіш-Кестенің керекті
      
   2. 
      Кесте-Кірістіру- Кестенің параметрлерін таңдау*
      
   3. 
      Кесте-Салу-Кестенің керекті параметрлерін таңдау
      
4. 
   Word бағдарламасының тақырыптардың сызбалық мәтінін әзірлеу құралдарын іске қосу әмірін атап көрсетіңдер
   
   1. 
      Кірістіру-Нысан-Дыбыс жазу
      
   2. 
      Кірістіру-Нысан-Image құжаты
      
   3. 
      Кірістіру-Сурет-Word Art*
      
5. 
   Сурет құралдар үстеліндегі «Суретті кірістіру» батырмасы қандай қызмет қатарады?
   
   1. 
      Құжатқа суретті кірістіру*
      
   2. 
      Кестенің контрастын арттыру немесе азайту
      
   3. 
      Мәтінді нығайту
      
6. 
   Жұмыс терезесіне Сурет салу үстелі қандай әмірлермен шығарылады?
   
   1. 
      Құралдар-Баптау-Құралдар үстелі*
      
   2. 
      Сурет салу- Баптау- Құралдар үстелі
      
   3. 
      Сурет- Баптау- Құралдар үстелі
      
7. 
   Жұмыс терезесіне Сурет салу құралдар үстелі қандай әмірлермен шығарылады:
   
   1. 
      Құралдар-Параметрлер-Құралдар үстелі
      
   2. 
      Құралдар-Үлгілер және қондырмалар-құралдар үстелі
      
   3. 
      Құралдар-Баптау-Құралдар үстелі- Керекті үстелді таңдау*
      
8. 
   Word бағдарламасының құжатына дайын суреттер қандай әмірлер көмегімен кірістіріледі?
   
   1. 
      Пішім-Сурет-Файлдан-қажетті суретті екі рет шерту
      
   2. 
      Көрініс-Сурет- Файлдан-қажетті суретті екі рет шерту
      
   3. 
      Кірістіру-Сурет- Файлдан-қажетті суретті екі рет шерту*
      
9. 
   Сурет салу үстелінің қандай батырмасы фигураның ішкі аймағының түрін өзгертеді?
   
   1. 
      Көлеңке мәнері
      
   2. 
      Қаріп түсі
      
   3. 
      Бояу түсі*
      
10. 
    Word бағдарламасында дайын нысандарды (мәнерлі көрсеткілер және т.б.) кірістіру әмірлерін атап көрсетіндер:
    
    1. 
       Кірістіру-Нысан-Сурет
       
    2. 
       Кірістіру-Сурет-Өзкескіндер*
       
    3. 
       Кірістіру-Нысан-Мультимедиа клипі
       

5.1 Әр пән бойынша компьютерден шыққан бағаны қою.

6.1 §36, 24-жаттығу, реферат жазу.