САБАҚ ЖОСПАРЫ Сабақтың тақырыбы: Дәрежелік функция,оның қасиеттері мен графигі. Модуль /пән атауы:Математика
Дайындаған педагог: Шіркітбай А
1.Жалпы мәліметтер Курс, оқу жылы, топ: 1-курс,2021-2022 оқу жылы,МБТ 21-9 Мамандығы: 01140100 «Бастауыш білім беру педагогикасы мен әдістемесі»
Біліктілігі: 4S01140101 «Бастауыш білім беру мүұғалімі»
Сабақ түрі: Аралас сабақ
2. Мақсаты: Нақты санның түбірі және оның қасиеттері бойынша білімді кеңейту, есептер шығарғанда түбірдің қасиеттерін қолдана білу дағдысын қалыптастыру Дәрежелік функцияның графиктерін салуды, онымен қатар әртүрлі есептер шығаруда дәрежелік функцияның қасиеттерін қолдануды үйрету.
Міндеттері: Студенттердің интеллектуалды дамуына жағдай жасау, логикалық ойлауына мүмкіндік беру, әрекеттеріне анализ жасай білу, шығармашылық қабілеттерін дамыту.
2.1 Оқу сабақтары барысында білім алушылар игеретін кәсіби біліктердің тізбесі: Оқуға бағыт-бағдар беру;Топта жұмыс істеу арқылы аталған тақырыпты меңгеріп шығу; Студенттердің өзін және достарын бағалау мүмкіндіктерін жасау;
3. Сабақты жабдықтау: Бейнефильм, ноутбук, интерактивті тақта
3.1 Оқу-әдістемелік құрал-жабдықтар, анықтамалық әдебиеттер: 10 сынып Алгебра
3.2 Техникалық құралдар, материалдар: ноутбук, интерактивті тақта, , кесте, карта.
4. Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Сабақтың тақырыбы, мақсаты мен оқу міндеттері студенттерге таныстырылады.
Анықтама. түрінде берілген функция дәрежелік функция деп аталады.
Мұндағы х-тәуелсіз айнымалы, r-кез келген рационал сан. r-ге байланысты дәрежелік функция әртүрлі болады.
Көрсеткішіне байланысты дәрежелік функцияның түрлерін қарастырайық.
r -натурал сан болса, натурал көрсеткішті дәрежелік функциясын аламыз. n=1 болғанда функциясының графигі түзу болатыны, n=2 болғанда функциясының графигі парабола, ал n=3, болғанда графигі кубтық параболатыны белгілі.
функциясының графигі схемалық түрде фунциясының графигінің түрін, ал фунциясының графигі кубтық параболаны береді. Осы айтылғандарға сүйеніп және болғандағы функциясының қасиеттерін беруге болады (1 кесте).
1-кесте
(- ; 0) аралығында f(x)<0
(0; + ) аралығында f(x)>0
фунциясының және болғандағы сәйкесінше келесідей болады.
2. Егер r – бүтін теріс сан болса ( , мұндағы n – натурал сан), онда - бүтін теріс көрсеткішті дәрежелік функцияны аламыз. n – жұп және n – тақ болған жағдайларды қарастырайық.
және болғанда функциясының қасиеттері
2-кесте
(- ; 0) аралығында f(x)<0
(0; + ) аралығында f(x)>0
3. r = , n>1 y= x = бөлшек көрсеткішті дәрежелік функция
Мысалы. n=2, y=x n=3, y=x
n=2k және n=2k+1 болғанда y= функциясының қасиеттері
3-кесте
Функцияның қасиеттері
y= n >1
n= 2k
n=2k+1
Анықталу облысы
[ 0; + )
R
Мәндерінің жиыны
[ 0; + )
R
Жұптығы, тақтығы
жұп емес, тақ емес
жұп емес
Функцияның нольдері
x=0
x=0
Өсу аралықтары
(0; + )
R
Кему аралықтары
-
-
Ең үлкен мәні
-
-
Ең кіші мәні
f(0)=0
-
Таңба тұрақтылық аралықтары
(0; + ) аралығында f(x)>0
(- ; 0) аралығында f(x)<0
(0; + ) аралығында f(x)>0
Есептер шығару
Есеп 1.натурал көрсеткіштік функциясының анықталу облысын, функцияның нөлдерін, жұптылығы немесе тақтылығын, өсу және кему аралықтарын анықтайық.
Шешуі. Алдымен берілген функция дәрежелік функцияның қай түріне жататының анықтайық. Мұнда , яғни натурал сан. Демек, функциясы натурал көреткішті функция. Сондықтан оның қасиеттерін анықтау үшін 1-кестедегі n тақ болғандағы жағдайды қолданамыз
Функцияның анықталу облысы – барлық нақты сандар жиыны; функциның нөлі – нүктесі; функция тақ, барлық нақты сандар жиынында өспелі.
Тапсырма. Жаңа сабақты толықтай көшіріп жазыңдар. 2-3 есептерді шығарыңдар
2. есеп.
3. есеп.
Дескриптор Дәрежелік функцияның графиктерін салады
Есептер шығаруда дәрежелік функцияның қасиеттерін қолдануды біледі
Қорытынды Студенттердің назарын интерактивті тақтадағы сабақтың түйінді сөзіне аударамын.
«Жалғыз сүйеніш ,жалғыз үміт-оқуда,қанша жетістікке жетсек те,жұртшылығымызды сақтасақ та,дүниеден сыбағалы орнымызды алсақ та, бір оқудың арқасында аламыз,жақсылыққа бастайтын жарық жұлдыз-оқу»
М.Дулатов.
Олай болса,жақсы оқыңыздар, білімдеріңізді шыңдай түсіңіздер. Сәттілік тілеймін..
5. Рефлексия «ҮЛКЕН ШЕҢБЕР» ТӘСІЛІ -Бүгін не білдіңіз?
-Сіз үшін не жаңалық болды?
-Сабаққа қатысуыңызды қалай бағалайсыз?
-Сабақта қандай қиындықтар туындады?
6. Үй тапсырмасы: №5. есеп.