Сайфуллаев бауыржан нұрымбетұЛЫ



Pdf көрінісі
бет77/175
Дата25.05.2024
өлшемі3.36 Mb.
#501851
түріПрактикум
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   175
Қозоқ тили практикуми

171-жаттығу. Тұйык eтыстык жасайтын –у жұpнағы мeн омоним 
косымшаны табыyыз, коpкeм әдeбиeттeн eкeуынe 10 сойлeм жазыyдаp. 
172-жаттығу. Сойлeмдepдeн eсымшeлepыды табыyыз, жұpнактаpыныy 
астын сызыyыз, жыктeлуынe коyыл болыyыз. 
Eлшыдeн оpыс жағдайына озы канығып, оын казак оpдасындағы жағдайдан 
хабаpдаp eтпeк. ... бодандыктыy аpкауы босап, аpты кожыpап кeтпeгeнын 
тусындыpмeк. 
(Ә.Кeкылбаeв) 
Куз болса Epтыс бойында, әсыpeсe, Сeмeйдe, жeл катайып, дауылға айнала 
бастайтын. ... Омыp бойғы уйpeншыкты дағдысы бойынша ыpкылмeстeн 
соyына epды. Оpазбай осы хабаpды eсти сала атка мынгeн. Мeныy ол осиeтты 
ұғынаp жайым жок
(Ғ.Мусыpeпов) 
– Бугын осында маза бepмeгeн соy, әжey eкeуымыз куып шыккамыз, – дeп 
әжeсын нұскады. Кұанбай да, Зepe, Ұлжан да осы сәскeгe дeйын хабаpшы 
кeлмeгeнын тусынe алмай, аса дағдаpған eды.
(М.Әуeзов) 
173-жаттығу. Олeyды мәнepлeп окып, жаттап алыyыз. Eсымшeлepды 
тауып, жасалу жолдаpын тусындыpыyыз. 
Каpғадан каpға туаp каpкылдаған,
Жаксыдан жаксы туаp жаpкылдаған.
Дeгeндep: «Мeн жаксымын» толып жатыp,
Пайдасын оз басынан аpтылмаған...
Таұылдап, пысыксынып сойлeйтын коп
Eкпындeп ұшкыp аттай каpкындаған
Бәpынeн тыныш ұйыктап жаткандаp коп
Умытылып талап ойлап талпынбаған,


111 
Бос, босаy, жасык туған бозбала коп
Киыздeй шала басып каpпылмаған...
(Базаp жыpау) 
174-жаттығу. Мәтыннeн косeмшe жұpнактаpыныy астын сызыyдаp. 
Махмұд Кашкаpи 
Былым калаp аpтыyда, ғұмыp сыpғып жоғалаp.
Махмұд Кашкаpи 
Махмұд Кашкаpи (ХЫ ғ.) – аса коpнeкты ғалым, филолог. Каpаханид 
мeмлeкeтын билeушы әулeтынeн шыккан. Кашкаp каласында алған былымын 
Бұхаp мeн Нишапуpада жалғастыpған. Махмұд жас кeзынeн-ак туpкы 
тайпалаpыныy тылынe, халык әдeбиeтынe жәнe этногpафиясына аса коyыл 
болып, кызыға зepттeйды. Оpта Азия жepын коныстанған туpкы eлдepын 
тугeлдeй аpалап, олаpдыy омыpы, салт-дәстуpы туpалы баға жeтпeс дepeктep 
жинайды. Осы лингвистикалык, таpихи, мәдeни жәнe фольклоpлык дepeктepдыy 
нeгызындe оpтағасыpлык туpыктep омыpыныy энциклопeдиясы болып 
саналатын уш томдык «Диуан лұғат ат-туpык» («Туpкы создepдыy жинағы») 
атты eyбeгын жазады. Бұл шығаpмада Казакстан аймағы жәнe туpкы тайпалаpы 
туpалы баға жeтпeс кұнды дepeктep баp. 
Махмұд Кашкаpи – алғашкы туpыктык әлeм каpтасыныy автоpы. Доyгeлeк 
әлeм каpтасы мұсылман каpтогpафиясыныy жуйeсындe eлeулы оpын алады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   175




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет