Семинарлар 1-семинар. Зерттеуші және психология мен педагогикадағы зерттеу әрекеті


-кесте. Шынайы проблеманы жалғандықтан ажырату критерийі



бет31/103
Дата31.07.2024
өлшемі0.77 Mb.
#503074
түріСеминар
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   103
СЕМИНАРЛАР-1 (1)

9-кесте. Шынайы проблеманы жалғандықтан ажырату критерийі





Проблеманың атауы

Критерийлік сипаттама

1

Жалған
проблемалар

  1. «Енді проблема емес» - бұл проблема шешілген, бірақ шешілмеген болып есептеледі;

  2. «Әлі проблема емес» - бұл проблеманы шешудің алғышарттары пісіп жетілместен бұрын пайда болған проблема;

  3. «Тіпті проблема емес» - бұл шешімі болмайтын проблема-фиксация секілді жалған проблема.

2

Шынайы
проблемалар

  1. Объективті (нақты) критерийлер:

  • Критерийдің болуы зерттеліп отырған проблема шынайы екендігін анықтауды талап етеді.

  • Қарым-қатынсас критерийі проблеманы зерттеуге арналған шынайы нысандардың арасындағы байланысты анықтауға көмектеседі.

  • Субординация критерийі оның мәселелері мазмұнының қатар

бағыныштылығы дұрыс анықталған ба, әлде қате ме деген проблеманың шынайылығын анықтайды.

  • Барабарлық критерийі зерттеудің осы саладағы қолдағы

нәтижесі туралы қорытындысы проблемадағы белгісіздің
шындық жағдайына сәйкестігін алдын-ала анықтауды бегілейді.

  • Қажеттілік критерийі зерттеу проблемасы үшін алдын ала ұсынылған шынайы немесе болжамдық қарама-қайшылықты орнықтырады.

  1. Сәйкестік критерийі:

базасы болатын нақты мүмкіндіктерді болжамдайды. предпосылок

  • Сабақтастық критерийі проблеманың осы білім саласында бұдан бұрынғы жтнақталған білімдермен байланысты қойылуын және жүзеге асырылуын талап етеді.

  • Формальды-логикалық критерий:

  • Тексерімділік критерийі проблеманың құрамдас элементтері болатын мәселелерді ажыратуды айқындайды.

  • Ақиқаттық критерийі проблеманың берілген мәселесінің негізі болып табылатын сұрағы туралы пайымдаудың ақиқаттығының дұрыстығын тексеруді талап етеді. Бұл критерийлермен сәйкес проблемада қойылған мәселелердің дұрыстығы анықталады.




Жоғарыда сипатталған критерийлерді түсіндіру зерттеушінің проблеманы табудағы және оның атауын дұрыс қоя білудегі жұмысының сапасын бағалауға мүмкіндік береді.


Өзінің шешімін табу үшін проблема модельді немесе проблеманың саналы және интуициялық шешімін тексеруге мүмкіндік тудыратын шығармашылық танымдық міндеттерге айналуы керек.
Зерттеу проблемасымен танысуда, оның сыртқы шекараларын анықтауда зерттеушіге төмендегідей ұсыныстар беріледі:

  • зерттеу проблемасының деңгейін немесе жасақталуының дәрежесін анықтау, оның білім беру жүйесі үшін болашағын немесе дидактиканың іргелі мәселелелерін жасақтау;

  • бұл проблеманы айқын мойындау және қоғамның талабына сай осы проблема бойынша білімнің қажеттілігін негіздеу;

  • зерттеу проблемасының сабақтас ғылыми зерттеу жұмыстарымен ара қатынасын нақты белгілеу, бұл дидактикалық мәселелерді шешудің ұқсас ғылымдардың жағдайынан ақпараттар алудың қаншалықты шиеленісті екенін түсіну;

  • тақырыптың онсыз ғылыми жұмыстың келесі кезеңіне өтуге болмайтын проблемалық аспектілерін айқындау;

  • зерттеу проблемасы мен тақырыбының арақатырасын анықтау;

  • проблеманы дидактикалық ақиқаттың қандай ма бөлігінде шиеленісті жағдай байқалатын тақырыптың мазмұнды сипаттамасы ретінде қарастыру;

  • тақырыптың бір, бірнеше немесе өте көп проблемалық аспектілерінің болуы мүмкін екендігін білу;

  • тақырыптың мазмұнды анықтамасы болатындай проблемадан тұруы және оның үстіне тақырыпты нақтылау зерттеу проблемасын туғызатындай болуы қажеттігін білу;

  • проблеманың мәнін, яғни қойылған фактілер және олардың теориялық мағынасының арасындағы қарама-қайшылық әртүрлі түсіндірмелермен, фактілер интерпретациялар екенін білу;

  • ғылыми проблема өздігінен қозғалмайды, керісінше практика мен ғылыми әдебиеттерді терең зерделеудің нәтижесі, таным процесі мен оның белгілі бір тарихи кезеңінің қарама-қайшылығын көрсететіндігін білу;

  • алғашқы негізгі ізденіс, қиыншылықты сезіну мақсатқа жету жолындағы қарама-қайшылық болып қалатыны туралы түсінігі болуы;

- практикалық міндеттерден ғылыми проблемаға ауысу үшін екі қадам жасау:
- берілген практикалық міндеттерді шешу үшін қандай білімдер қажеттілігін анықтау;
- мұндай білімдердің ғылымда бар -жоғын табу.
Зерттеудің проблемасы, тақырыбы, көкейкестілігі өзара байланысты. Ғылыми проблема
сонымен қатар зерттеудің оған кіретін жекелеген тақырыптары бойынша мүмкіндігінше жалпы түрде мақсат, нысан және зерттеудің түпкі нәтижелерін анықтайды.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   103




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет