Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті
Биология және биотехнология факультеті
Молекулалық биология және гентика кафедрасы
Cеминар-3
Орындаған: Жанабергенова Д.Б.
Тексерген:Ыргынбаева Ш.М.
ПТР - ДНҚ-ның in vitro күшейтілуіне негізделген биологиялық материалдағы нуклеин қышқылдарының фрагменттерінің шағын концентрациясының айтарлықтай өсуіне қол жеткізуге мүмкіндік беретін эксперименттік молекулалық-биологиялық зерттеу әдісі. Осы әдісті қолдана отырып, бірнеше сағат ішінде белгілі бір ДНҚ тізбегін миллиардтаған рет бөліп, көбейтуге болады .
ПТР әдісі тандемді қайталау локустарын талдауға оңай бейімделді. АҚШ-та ФБР ДНҚ профилін жасау үшін 13 тандемді қайталау жиынтығын стандарттады, сонымен қатар қылмыстық істерде сот-медициналық сәйкестендіру үшін "біріктірілген DNA Индекс жүйесі (CODIS)" біріктірілген ДНҚ дерекқорын ұйымдастырды.
Әмбебаптық
Жоғары ерекшелік
Жоғары сезімталдық
Нәтижені алудың жоғары жылдамдығы
Сынаманың ең аз көлемімен талдау жүргізу
Сараптама мүмкіндігі
ПТР әдісі зертханалық диагностиканың көптеген басқа түрлерімен салыстырғанда бірқатар маңызды артықшылықтарға ие .
ПТР компоненттері:
- Зерттелетін үлгі
- Буферлі ерітінді
- Праймерлер
- Tag-полимераза
- Дезоксинуклеотидүшфосфаттар қосындысы
- ДНҚ-зондтар
Праймерлерді таңдау ПТР-дің негізгі буыны болып табылады, өйткені олар қажетті реттілікті күшейту және анықтау мүмкіндігін анықтайды.
Праймерлердің ең маңызды сипаттамасы - бұл праймер-шаблон кешенінің балқу температурасы (Tm). Ол праймердің мүмкін болатын байланыстыру алаңдарының жартысын байланыстыратын температура ретінде анықталады. Tm формуламен шамамен анықтауға болады, Tm(°C) = 2 х (A+T) + 4 х (G+C).
Егер праймер қысқа, ал Т м аз болса, онда праймер шаблон ДНҚ-ның басқа аймақтарымен ішінара толықтырушы болуы мүмкін, бұл спецификалық емес өнімдердің пайда болуына әкелуі мүмкін. Балқу температурасының жоғарғы шегі полимердің оңтайлы әсер ету температурасымен шектелген.
Праймерлер келесі критерийлерге сәйкес келуі керек:
-екі праймердің балқу температурасы 5 °C - тан аспауы керек;
-ГЦ-олардың құрамы 40-60 аралыққа сәйкес келуі керек; ГЦмазмұны, әдетте, 50%-ды құрайды (40-60% аралығындағы ауытқуларға жол беріледі). Басқа мазмұнмен ГЦ күйдіру және денатурациямен қиындықтарды тудыруы мүмкін;
-праймердің оңтайлы ұзындығы әдетте 16 – 24 нуклеотидті құрайды;
-олигонуклеотидтердің құрылымында шыбықтар болмауы керек (бір-бірін толықтыратын бөліктер);
-праймерлер бір-бірімен дуплекстер (жұптасу) жасамауы керек.
Цикл саны. Әдістің сезімталдығы реакция циклдарының санының артуымен артады , бірақ максималды сезімталдыққа тек осы жолмен қол жеткізу мүмкін емес , өйткені әр циклдің тиімділігін арттыру үшін басқа параметрлерді оңтайландыру қажет . Циклдар саны үлгідегі қажетті реттіліктің мазмұнына байланысты . Сонымен, әр жасушада болатын бірегей гендерді анықтаған кезде ( тұқым қуалайтын ауруларды диагностикалау кезінде) 20-30 цикл жеткілікті , егер анықталған реттілік - локальды мақсат тек зерттелетін клиникалық үлгідегі жасушалардың бір бөлігінде (вирустық инфекция немесе ісіктер жағдайында) болса , онда циклдар саны 30-50-ге дейін артады .
Taq-Полимераза . Бастапқыда әр қыздыру / салқындату циклынан кейін реакциялық қоспаға ДНҚ полимеразасын қосу керек болды , өйткені ол ДНҚ спираль тізбектерін бөлу үшін қажет жоғары температурада тез инактивацияланды .
Қорытынды
Полимеразды тізбекті реакция бұл ДНҚ молекуласының табиғи жағдайда жүретін репликация процесін пробиркада жүзеге асыруға бағытталған және миллиондаған нуклеотидтерден тұратын молекулалардың ішінен арнайы зерттеліп отырған ДНҚ молекуласының бөлігін анықтауға арналған әдіс.
ПТР өнертабысы медицинаны, ғылымды және жалпы біздің өмірімізді толығымен және қайтымсыз өзгертті. Енді тұқым қуалайтын аурулар мен инфекциялардың диагнозын тез және тиімді түрде анықтауға, бір шаштан қылмыскерлердің жеке басын анықтауға және гендерді еркін басқаруға мүмкіндік бар. Осы бірегей әдіссіз адамзат гендік терапия дәуірінің алдында тұруы мүмкін еді. . Бұл әдістің ең құнды қасиеттері басқа техникамен үйлесімділік және керемет икемділік шығар: олар биологтар мен дәрігерлерге аз күш жұмсап, мүлдем басқа мәселелерді шешуге мүмкіндік береді.
Достарыңызбен бөлісу: |