Тақырып Магнитостатика Негізгі сұрақтар
жүктеу/скачать 0.57 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Токтың магнит өрісі. Магнит моменті. Магнит индукциясы. Магнит өрісінің кернеулігі Магнит өрісі
- Магнит индукциясы
- Магнит индукциясының сызықтары
|
Тақырып 5. Магнитостатика Негізгі сұрақтар: Токтың магнит өрісі. Магнит моменті. Магнит индукциясы. Магнит өрісінің кернеулігі. Био-Савар-Лаплас заңы. Паралель токтардың өзара байланысы. Магнит ағыны. Қозғалыстағы зарядтың магнит өрісі. Магнит өрісінің қозғалыстағы зарядқа әсері. Лоренц күші. Холл эффектісі. Толық ток заңы. Соленоидтың магнит өрісі. Заттағы магнит өрісі. Диамагнетизм, парамагнетизм, ферромагнетизм. Токтың магнит өрісі. Магнит моменті. Магнит индукциясы. Магнит өрісінің кернеулігі Магнит өрісі – тогы бар өткізгіштің, қозғалыстағы электрлік заряды бар бөлшектер мен денелердің, магниттік моменттері бар бөлшектер мен денелердің төңірегіндегі кеңістікте, сонымен қатар, электр өрісінің уақыт бойынша өзгеруінен пайда болады. магнит өрісі қозғалыстағы электрлік заряды бар бөлшектер мен денелерге, тогы бар өткізгішке, магниттік моменттері бар бөлшектер мен денелерге әсер етеді. Магнит өрісі тұрақты магниттің және бойында тоғы бар өткізгіштің айналасында пайда болады. Оны бақылау үшін екі параллель өткізгіш алып, олардың бойымен бір бағытта тоқ жүргізілсін, сонда бұл өткізгіштер бір – біріне тартылады (35.а – сурет). Егер тоқтардың бағыты қарама – қарсы болса, өткізгіштер бір – бірінен тебіледі. (35.б – сурет). а) б ) 35 – сурет Бұл құбылысты былай түсіндіруге болады. Әрбір өткізгіш өз айналасында магнит өрісін тудырады, осы өріс басқа тоққа әсер етеді. Магнит өрісінің тоққа әсері өткізгіштің формасына, оның орналасуына, тоқтың бағытына байланысты. Электростатикада электр өрісін зерттеуде шамасы зарядтан қашықтығымен салыстырғанда өте аз болатын нүктелік “сыншы” зарядты пайдаланады. Ал магнит өрісін зерттегенде бойында тоғы бар рама алынады. Раманың геометриялық өлшемі тоғы бар өткізгіштен арақашықтықпен салыстырғанда өте кішкентай деп есептейміз. Тәжірибелер көрсеткендей осындай кішкентай рамалар бойында тоғы бар өткізгіштің жанында белгілі бағытқа бұрылады. Бұл магнит өрісі рамаға бағдарлаушы күшпен әсер ететіндігін көрсетеді. Бойында тоғы бар рамаға нормаль түсірілсін (36 – сурет). 36 – сурет Сонда, бұранда ережесі бойынша рамадағы тоқ бағыты бұранданың айналу бағытын көрсетсе, бұранданың ілгерілеу бағыты нормальдің бағытын көрсетеді. Сыншы раманы магнит өрісіне әкелсе, онда сол нүктедегі өріс бағытын раманың оң бағыты көрсетеді. Егер раманы өріс пен нормальдің бағытына сәйкес келмейтіндей етіп бұрса, онда раманы бұрынғы қалпына келтіруге тырысатын айналдырушы момент пайда болады. Бұл момент рамадағы тоққа, оның ауданына және сол нүктедегі өріске пропорционал болады (9.1) - тоғы бар раманың магниттік моменті (9.2) мұндағы І -рамадағы тоқ; S - раманың ауданы; – рама бетіне перпендикуляр түсірілген бірлік вектор (нормаль); – магнит индукциясының векторы, бағыты раманың оң нормалінің бағытымен бағыттас. (Тесла). Егер магнит өрісінің берілген нүктесіне магниттік моменті әртүрлі рамаларды әкелсе, онда оларға әсер етуші айналдырушы моменттер әртүрлі болады, бірақ мына қатынас орындалады: Магнит өрісінің кернеулігінің магнит индукциясы векторымен байланыстылығы мына формуламен анықталады (9.3) - магниттік тұрақты, м - ортаның магниттік өтімділігі делінеді. Магнит индукциясы – магнит өрісінің күштік сипатын ашу үшін енгізілген векторлық шама, оның мағынасын үш пара-пар әдістің кез келген біреуімен негіздеуге болады. Магнит индукциясының сызықтары – (магнит өрісінің күш сызықтары) – кез келген нүктесіне жүргізілген жанама бағытымен сәйкес келетін сызықтар. магнит өрісінің күш сызықтары бағыты оң бұранда ережесіне сәйкес анықталады (37-сурет): бұранданы оның ілгерілемелі орын ауыстыруы токтың бағытымен сәйкес болатындай етіп бұрағанда, бұранда сабы магнит индукциясы сызықтарының бағытын көрсетеді. 37-сурет Ампер гипотезасы бойынша, кез келген денеде атомдар мен молекулалардағы электрондардың қозғалысымен шартталған микроскопиялық токтар болады. осы молекулалық микротоктар дененің ішінде өзінің магнит өрісін тудырады және макротоктардың магнит өрісінде бағдарлана бұрылуға қабілетті. жүктеу/скачать 0.57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|