Техника безопасности при выполнении лабораторных работ Научно – производственное предприятие «Учтех – Профи»
жүктеу/скачать 0.65 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 5 А-дан асатын ток
| Фибрилляциялық ток. 50 Гц жиілікте 50 мА айнымалы ток және одан
жоғары ток адам денесі арқылы бір жолмен (қол-қол немесе қол-аяқ) өтіп, кеудеде терең орналасқан жүрек бұлшықетіне тітіркендіргіш әсерін таратады. Бұл жағдай өмір үшін қауіпті, өйткені 1... 3 сек қысқа уақыттан кейін, әдетте адам арқылы ток тізбегі тұйықталған сәттен бастап, фибрилляция немесе жүрек тоқтауы пайда болуы мүмкін. Бұл қан айналымын тоқтатады, сондықтан организмде оттегі жетіспейді; бұл өз кезегінде тез тыныс алуды тоқтатады, яғни өлім пайда болады. Дене арқылы жүректің фибрилляциясын тудыратын электр тогы фибрилляциялық ток деп аталады, ал оның ең кіші мәні - шекті фибрилляциялық ток. Айнымалы ток кезінде 50 Гц жиілікте 50 мА - дан 5 А-ға дейін фибрилляциялық токтар, ал шекті 1 ф 6 ибрилляциялық токтың орташа мәні шамамен 100 мА құрайды. Тұрақты ток кезінде шекті фибрилляциялық токтың орташа мәні 300 мА, ал жоғарғы шегі 5 А деп санауға болады. 17 Шекті фибрилляциялық токтың мәні әр түрлі болады, өйткені ол бірқатар факторларға, ең алдымен адамның дене салмағына, токтың түрі мен жиілігіне, сондай-ақ оның әсер ету ұзақтығына байланысты. Жүрек фибрилляциясының пайда болу ықтималдығы кезінде 50% шекті фибрилляциялық ток/ш > ф, мА келесі өрнектен анықталуы мүмкін: І шф = а/т, мұндағы а - ток түрі мен жиілігіне, сондай-ақ ток әсерінің ұзақтығына t байланысты эмпирикалық коэффициент; а мәндері t=1...3 с кезінде 18,75-ден 323,4-ке дейін; t=0,1 с кезінде 50 Гц айнымалы ток үшін және 91,7 дейін шегінде болады. Тұрақты ток үшін t =0,1 с кезінде 255,7-ке дейін шегінде болады; т -адамның дене салмағы, кг, бұл жағдайда есептеулер кезінде биіктігі орташа ересек адамның дене салмағының 50 кг-ға тең мәні қабылданады, бұл аз мәнге сәйкес келеді, яғни электр тогының соғуы тұрғысынан үлкен қауіпсіздікті қамтамасыз етеді. Жүрек фибрилляциясының пайда болу ықтималдығы және оны тудыратын ең кіші токтар, яғни шекті фибрилляциялық токтар t =1...3 с және т =50 кг кезінде мынадай мәндерге ие: Таблица 1.3 Вероятность возникновения фибрилляции при воздействии тока различной силы Вероятность возникновения фибрилляции сердца, % 99,9 50 10 5 1,0 0,1 Пороговый фибрилляционный ток, мА: переменный, 50 Гц 367 157 111 100 83 67 постоянный 1600 681 428 432 358 290 Айта кету керек, шекті фибрилляциялық токтардың көрсетілген мәндері адам арқылы ұзақ уақыт өткен жағдайда жарамды (кем дегенде 1...3 сек) қол - қол немесе қол-аяқ жолда. Егер ток адам денесінен аз уақыт аралығында өтетін болса, онда шекті фибрилляциялық токтың мәні артады. Адам ағзасындағы басқа ток жолында шекті фибрилляциялық ток үлкен немесе кіші мәндерге ие болуы мүмкін. Сонымен, ток өткізгіш бөлігі тікелей кеудеге тиген жағдайда, жүрек фибрилляциясы 100 мА-дан әлдеқайда аз ток кезінде болуы мүмкін, өйткені бұл жағдайда оның едәуір бөлігі жүрек арқылы өтеді. Бір қызығы, медициналық тәжірибеде жүрекке енгізілген электродтан немесе катетерден ағып жатқан өте аз токтардан туындаған жүрек фибрилляциясының қанша жағдайы тіркелген. Зерттеулер көрсеткендей, мұндай жағдайларда (электрод жүрекке тікелей тиген кезде) фибрилляция 40...300 мкА ток кезінде пайда болады, яғни қалыпты жағдайға қарағанда шамамен 1000 есе аз ток кезінде. 50 Гц-тегі айнымалы да, тұрақты да 5 А-дан асатын ток фибрилляция күйін айналып өтіп, жедел жүрек тоқтатуын тудырады. Егер токтың әрекеті қысқа болса (1...2 с) және жүрекке зақым келтірмесе (қыздыру, күйік және т.б. нәтижесінде), ток өшірілгеннен кейін, әдетте, қалыпты әрекетті өздігінен қалпына келтіреді. Бірнеше ампер, тіпті бірнеше ондаған ампер ток өткеннен кейін адамдардың өмір сүру жағдайлары белгілі. Рас, бұл адамдардың барлығы мүгедек болды. Үлкен токтарда, тіпті қысқа мерзімді әсер етсе де, жүрек тоқтауымен қатар тыныс алу паралич сал ауруы пайда болады, ал ток тоқтағаннан кейін тыныс алу, әдетте, өздігінен қалпына келмейді және зақымдалушыға жасанды тыныс алу түрінде жедел көмек қажет. Жоғарыда айтылғандардан жоғары токтарда өлімге әкелетін зақымданулар, әдетте, 50 мА дейінгі токтардағыдай тыныс алуды тоқтатудың салдары болып табылады. Үлкен токтың ұзақ (бірнеше секунд) әрекеті жүректің тоқтап қалуымен және тыныс алуды тоқтатумен ғана емес, сонымен бірге дененің кең және терең күйіктерімен, дене тіндерінің ішкі құрылымының бұзылуымен және жеке органдардың, соның ішінде жүректің басқа да ауыр зақымдалуымен бірге жүреді, бұл әдетте дененің өліміне әкеледі. 20 Сур. 1.1. Аяқ киім мен еден кедергісінің электр қауіпсіздігі жағдайларына әсерін зерттеуге арналған зертханалық модульдердің электр жалғауларының схемасы Адам денесінің моделі арқылы өтетін ток /адам {РЛ\) мәнін кестенің тиісті ұяшығына енгізіңіз. 1.4. 4. Аяқ киімнің кедергісін R< & ретімен көбейтіп, еденнің тұрақты кедергісі R" = l кОм, адам денесінің моделі арқылы өтетін ток /адам (РА1) мәндерін кестенің тиісті ұяшықтарына енгізіңіз. 1.4. № опыта R об , кОм R n , кОм I , мА чел 1 2 … Модуль “Сеть TN” |