«Телерадиожурналистика теориясы мен әдістемесі» пәнінің

Құрастырушы: ____________ Хибадуллина Айжан Сапаровна, Журналистика және практикалық қазақ тілі кафедрасының аға оқытушысы, « 06 » 09 . 2013 жыл.

2.1 Қазақ филологиясы кафедрасының отырысында қаралып, талқыланды.

Хаттама №1 « 06 » 09 . 2013 жыл.
Кафедра меңгерушісі: ___________ Каримова Б.Ж.

2.2 Гуманитарлық-заң факультеттің оқу- әдістемелік бюросында талқыланып, бекітілді.

Хаттама №1 « 17 » 09 . 2013 жыл.
Төрайымы: ___________ Кеңесбаева Ш.С.

3 БЕКІТІЛДІ

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде бекітілді.

Хаттама №1 « 18 » 09 . 2013 жыл.

Оқу-әдістемелік жұмысы жөніндегі проректор___________ Искакова Г.К.
4 2010 жылғы «____» __________ шыққан ПОӘК-нің

№ 4 БАСЫЛЫМЫ

Мазмұны

2. Нормативтік сілтемелер.....................................................................................4

3. Жалпы ережелер..............................................................................................4-5

4. Оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасының мазмұны..........................6-9

5. СӨЖ-ның тақырыптары.................................................................................9-10

6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы………………………………………….......10

7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы...........................11

8. Әдебиеттер………………………………………………………………….......12

Осы «Телерадиожурналистика теориясы мен әдістемесі» пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы берілген пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудың тәртібін төмендегі нормативтік құжаттар негізінде жүзеге асырады:

- 050504 «Журналистика» мамандығының эликтивті пәндер катологы бойынша жүзеге асады. Эликтивті пәндер катологы ОӘК-тің 21.01.2010 жылғы №3 хаттамасымен бекітілген;

- СТУ 042-РГКП-СГУ-8-2007 Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар университет стандарты;

- ДП 042-08.10.12-2007 «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің мазмұны мен құрылымы» құжаттық іс-жосығы.
3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны

Бұл пән студенттерді ең алдымен телевизиялық техникамен таныстыру, әрі компьютерлік бейнемонтаж жасауға бейімдеу. Себебі, телевизиялық хабарларды компьютерлік бейнемонтаж арқылы дайындау оңайға түспейді. Ол үшін әрбір студент компьютермен жақсы таныс болуы керек. Студенттерді телехабар жасауға қажетті негізгі оқулықтармен, құрал-жабдықтармен және олар атқаратын қызметтермен таныстыру.Телерадиожурналистика жанрларының қалыптасу тарихы. Журналистік мамандықтар. Тікелей эфир және техникамен қамтамасыз ету.

Телерадиожурналистика жанрының қалыптасу тарихы. Журналистік мамандықтар. Тікелей эфир және техникалық қамту. Эфирдегі әуен. Дыбысталған сөз және радиожүргізушіге қойылатын талаптарды меңгеру.

Ал бұл тақырып, ең алдымен Телевизия және радионың тарихымен, Телерадиолық хабарлар жанрларымен, Телерадио бағдарламалардың дайындалуымен тікелей байланысты. Еліміз тәуелсіздік алғанға дейін біздер негізінен бұл пәндерді орталықта дайындалған әдебиеттер бойынша оқып келдік. Сондықтан көптеген терминдер әлі күнге дейін шетел немесе орыс тілдерінде айтылады. Оның үстіне хабар дайындауға тиісті техникалардың, компьютерлердің барлығы шетелде жасалған. Жазулары да ағылшынша. Осыдан да ана тілімізде бұл пәнді меңгеру көп оқуды, ізденуді талап етеді. Лабороториялық жұмыстар көп жүргізіледі. Студенттердің түрлі түсіру техникалары мен компьютерді игерулеріне басты назар аударылады.
3.3 Курстың негізгі міндеттері:

- Студенттерге телеорталықтың мақсат-міндеттерін, қызмет көрсету аясын, түрлі техникалық бөлімдердің жұмыстарын түсіндіру, тележурналистке қажетті кәсіби істерге машықтандыру.

• 
  Студенттерге практикалық семинарлар кезінде теориялық тұрғыда алған білімдерін тәжірибе жүзінде іске асыруларына көмектесу, яғги телерепортер, тележүргізуші, диктор, оператор мамандықтарына баулу.
  
• 
  Студенттерден шығармашылық топтар құрып, хабар жасаудың ішкі сырына үңілу. Сценарий жазу, студия ішінде жұмыс істеу, хабарға қатысушыларды дайындау, жүргізуші және диктор қызметтерін атқару, редактор, оператор, режиссер және т.б. қосалқы топтардың міндеттерін білуге, игеруге үйрету.
  

Нәтижесінде студенттердің теориялық білімдерін тәжірибемен орнықтыру. Яғни пәнді өту барысында студенттер түрлі хрестоматиялық мәні бар әдебиеттерді міндетті түрде оқып, конспектілеумен қоса, өздері де бүгінгі күннің көкейкесті мәселелері бойынша туындылар жазып, оны талдауға тартылатын болады.

Теория мен практикада байланыс болмаса істің нәтижесіне нұқсан. Теледидар мен радиохабарлары материалдарын талдай отырып, студентгер өз бетінше ізденіп, арнайы тапсырма алады. Пәннің табиғатына сай материал жасауға пайдаланады.

Білімі: Телерадиожурналистикадағы ақпарат жинау тәсілдері, сұхбат жүргізу шеберліктерін меңгеру.

Білуі: Телевизия техникасы. Телеэфирдегі пікірталас.

Дағдысы: Қызметті зерттеу әдістері.

3.5 Курстың пререквизиттері

«Телевизиялық журналистика», «Радиожурналистика негіздері»,

Пәнді меңгеруге төмендегідей қосымша білім көздері көмектеседі:

Телехабарларын жасау және газет, журнал шығару, Журналистік шеберлік.
1 Кесте – Оқу жұмыс жоспарынан көшірме

5.1.1. Радиохабар жасау – дәстүрлі шығармашылық процесс.

5.1.2. Тікелей эфирді жүзеге асыру – күрделі шығармашылық-техникалық, әрі психологиялық құбылыс

5.1.3. Радиожурналистикадағы фактілерді іріктеу тәсілдері

5.1.4. Дыбыстық дерек – радиожурналистика өнімі

5.1.5. Ақпарат ғасыры және радиодағы жедеғабыл жаңалықтар желісі

5.1.6. Телерепортаж

5.1.7. Эфирлік материалдарды өңдеу тәсілдері

5.1.8. Байтұрсыновтың тіл қисыны туралы қағидаларын эфир тілінің ережесі ретінде қолдану

5.1.9. Радиоөнер және әуе толқынындағы әрбір сөздің салмағы

5.1.10. Микрофон және оны меңгеру тәсілдері

5.1.11. Шоумен, модератор – жаңа мамандық

5.1.12. Тікелей эфирдің психологиялық аспектілері

5.1.13. Шешендік өнерді меңгерудің кәсіби әдістері

5.1.14. Интернет жүйесіндегі мәліметтер

5.1.15. Теледидардағы жанрлар формасының эволюциясы

1. Қазақ киносындағы Шәкен Аймановтың актерлік шеберлігі

2. Сұхбат қою кезінде жүргізушінің сұрақ қою шеберлігі

3. Видеомәтін және телемәтін

4. ТД-ғы ауызекі сөйлеу

5. «Хабар» арнасындағы пресс-конференция

6. «Хабар» және Ресейдің «Первый канал» арнасындағы танымал журналистерінің шеберлігін салыстыру

7. «Хабар» арнасындағы «Бетпе-бет» бағдарламасының журналистері олардың жүргізушілік шеберлігі

8. Жанр түрлері оның формалары

9. ТД-дың қоғамдағы орны

10. «Қазақстан» арнасындағы сөз еркіндігі және жариялылық проблемалары

11. Тікелей эфир және студияда хабар жазу

12. Республикаға хабар таратудың бүгінгі кезеңдегі жаңа әдісі

13. «Қазақстан» теледидарындағы құрылымдық және мазмұндық өзгерілімдер

14. Сценарилік жобаға жан бітіру әдістері

15. Эфир этикасы

8.1.1 Есенбекова Ұ.М. Тележурналистика: телехабар жасау технологиясы. – А., 2011

8.1.2 Омашев Н.О. Радиожурналистика. – А., 2005

8.1.3 Тұрсын Қ. Көгілдір экран құпиясы. – А., 1998

8.1.4 Барманкулов М.К. Телевидение: денги или власть - А.,1997

8.1.5 Бекетова Л. Проблемы реформирования телевидение и радио в Казахстане. – Алматы: 1996

8.1.6 Галперин Ю. Человек с микрофоном – М., 1971

8.1.7 Зарва М.В. Слово в эфире – М., 1971

8.1.8 Зарва М.В. Произношение в радио и телевизионной речи. – М.,1976

8.1.9 Д.Рендаль Универсальный журналист – А.,1999

8.1.10 Любосветов Д. Радиожурналист и процесс общения.//Мастерство журналиста – М., 1977
8.2 Қосымша әдебиеттер

8.2.1 Ақтаев С. Дауылпаз дауыс.–Алматы,1989

8.2.2 Багиров Э. Проблемы телевидения и радиовкщания. – М.,1971

8.2.3 Бойко Г.С. Телерадиожурналистика: теория и практика.–М.,1993

8.2.4 В диапозоне современности – М.: Искусство, 1985

8.2.5 Горохов В. Основы журналистского мастерства.–М.,1989

8.2.6 Қанафияұлы Н. Дауысын ел таныған. Алматы,1999

8.2.7 Шешендік сөздер.–Алматы,1992