Термодинамиканың бірінші заңы. Газдың және будың жұмысы



Дата09.02.2024
өлшемі2.48 Mb.
#491474
9 апта Физика слайд

Термодинамиканың бірінші заңы. Газдың және будың жұмысы

Жалғасова Сымбат

Оқу мақсаты:

  • 8.3.2.17 – термодинамиканың бірінші заңының мағынасын түсіндіру, сапалық және сандық есептер шығару

Термодинамиканың бірінші заңы

Егер дененің ішкі энергиясы бір уақытта екі тәсілмен де өзгерсе, онда бұл үдеріс үшін энергияның сақталу заңы мына түрге келеді:

,

мұндағы - ішкі энергиясының өзгерісі, – жылу мөлшері, – сыртқы күштердің жұмысы.

Бір күйден екінші күйге ауысқан дененің ішкі энергиясының өзгерісі денеге берілген жылу мөлшері мен сыртқы күштердің істеген жұмысының қосындыларына тең.

Жылу құбылыстары үшін бұл энергияның сақталу заңы термодинмиканың бірінші заңы деп аталады.

  •  

Дененің ішкі энергиясын өзгертудің екі тәсілі бар: жылуберілу және сыртқы күштердің әсерінен механикалық жұмыс жасау.

Газдың және будың жұмысы

Газдың жұмысын анықтайық: ,

мұндағы – газдың қысым күші, – поршеннің орын ауыстыруы.

Газдың қысым күшін түсірілген газ қысымының поршень бетінің ауданына көбейтіндісі түрінде жазсақ:

. Осыдан, .

  •  

Алынған теңдіктен , мұндағы – газ көлемінің өзгеруі, сонда:
.
Жылжымалы поршень бекітілмегендіктен, цилиндрдің сыртқы және ішкі қысымы бірдей болады. Демек, поршеньге сыртынан және ішінен әсер ететін қысым күштері де тең болады. Сондықтан сыртқы күштердің жұмысы, қарама-қарсы бағытталғандықтан, қарама-қарсы таңбалы газ жұмысының мәніне тең болады:
Алынған теңдеуді орындарына қойсақ, термодинамиканың бірінші заңы мына түрге келеді:
.
1-сурет. Газды (буды) қыздырғанда, ол жұмыс жасайды
p =

Бірінші ретті мәңгілік қозғалтқыш

Бұл қозғалтқыш құрылғының ішкі энергиясының есебінен механикалық жұмыс атқарады дегенді білдіреді. Газдың ішкі энергиясының үздіксіз төмендей беруі мүмкін емес, қозғалтқыш жұмыс жасауын тоқтатады. Демек, термодинамиканың бірінші заңы бірінші ретті мәңгі қозғалтқыш болмайды дегенге алып келеді


Термодинамиканың бірінші заңы бірінші ретті мәңгі қозғалтқыш болмайды дегенге алып келеді.
Мәңгі қозғалтқыш – отын немесе басқа энергия қорын жұмсамай-ақ механикалық жұмыс жасай алатын қозғалтқыш (2-сурет).
Жылу мәшинелерінде жұмыс қыздырғыштың жылу энергиясының арқасында атқарылады. Демек, мәңгі қозғалтқыш ешқандай жылу энергиясын шығындамай-ақ жұмыс жасауы керек: Q=0.
Термодинамиканың бірінші заңы негізінде бұл үдеріс үшін

немесе
2-сурет. Мәңгі
қозғалтқыштың моделі

Тапсырма №1.

2 МПа тұрақты қысымда 3 л-ден 10 л-ге дейін көлемі ұлғайған газ қандай жұмыс жасайды?

Жауабы:


Берілгені:

ХБЖ:

Шешуі:

P = 2 МПа
= 3 л
= 10 л

= 2Па
= 3
=


A=?


Жауабы:

Берілгені:

ХБЖ:

Шешуі:

A=?

Тапсырма №2.


Ұлғаюы кезінде 2500 Дж жұмыс жасаған сутекке қанша жылу мөлшері берілген? Сутектің ішкі энергиясы өзгерген жоқ.

Жауабы:


, , олай болса жылу мөлшері де .
0,4 -тен 900л-ге дейін көлемі ұлғайған газ 500 Дж жұмыс жасаған. Егер ол жұмыс жасау кезінде өзгермеген болса, газдың қысымы қаншаға тең болған?
Тапсырма №3.
Жауабы:

Берілгені:

ХБЖ:

Шешуі:

A = 500 Дж
= 0,4
= 900 л


Осыдан

р=?


Жауабы:

Берілгені:

ХБЖ:

Шешуі:

р=?


Денеге 2 кДж жылу мөлшері берілген. Сыртқы күштердің жұмысы 500 Дж болса, онда дененің ішкі энергиясының өзгерісін есептеңіз.
Тапсырма №4.
Жауабы: 2,5 кДж

Берілгені:

ХБЖ:

Шешуі:

Q = 2 кДж
= 500 Дж

=2000 Дж

=2000+500=2500Дж=2,5 кДж

=?


Жауабы:

Берілгені:

ХБЖ:

Шешуі:

=2000 Дж

Назарларыңызға рахмет!!!

Назарларыңызға рахмет!!!



Достарыңызбен бөлісу:




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет