Тақырып: 0 ден 5ке дейінгі балаларда нерв-психикалық және физикалық дамуы.
Тезисы лекции
1. 0 жастан 5 жасқа дейінгі баланың физикалық дамуы.
Физикалық даму деп баланың өсуі мен биологиялық жетілуінің динамикалық процесі түсініледі.
Жетілген, толыққанды нәресте туылған кезде физикалық дамудың келесі орташа көрсеткіштерімен сипатталады:
• орташа дене салмағы қыздарда 3200-3400г, ұлдарда дене салмағы 3400-3500г;
• дене ұзындығы 50-52см, бас шеңбері 34-35см, кеуде 32-34см.
Физикалық тұрғыдан күшті, ұзын ата-аналар салмағы мен дене ұзындығы үлкен балаларды туады, ал жас және егде жастағы ата-аналардың балалары салмағы мен ұзындығы азырақ туады.
Ата-аналардың жеке ерекшеліктері, олардың жасы, денсаулығы, әлеуметтік және тұрмыстық факторлар маңызды. Туылғаннан кейінгі 3-5-ші күндері нәрестенің салмағы 150-200 г төмендейді, бірақ 300 г-нан аспайды. Әдетте 7-10 күнде дене салмағы қалпына келеді және одан әрі:
• өмірінің бірінші айында бала орта есеппен 600г, 2-3 айда 800г, ал әрбір келесі айда алдыңғысынан 50г-ға аз салмақ қосады.
Өмірдің 4 айында дене салмағы екі есе, ал бір жасқа қарай үш есе өсетіні анықталды.
Бір жылдан кейін дене салмағы баяу өседі - өмірдің екінші жылында - 2,5-3,5 кг-ға, 3-ші жылы 1,5-2 кг-ға. Бір жастан 10 жасқа дейінгі дене салмағын келесі формула бойынша анықтауға болады:
Дене M = 10,5 + 2n, мұнда 10,5 - баланың 1 жасындағы салмағы, n - баланың жасы, 2 - кг-дағы орташа жылдық салмақ өсімі.
10 жастан кейін баланың салмағын формула бойынша анықтауға болады: Дене M = 30 + 4(n - 10), Мұндағы 30 баланың 10 жастағы дене салмағы, n - баланың жасы, 4 - орташа жылдық салмағы. кг-да өсу.
Дені сау, жетілген баланың бойы қыздарда 48-ден 52 см-ге дейін, ұлдарда 50-ден 56 см-ге дейін болады.
Баланың өмірінің бірінші жылында өсу әсіресе қарқынды түрде артады: өмірінің бірінші жылында баланың бойы 23-25 см-ге артады,
өмірінің екінші жылында - 11 см, өмірдің үшінші жылы - 8 см.
Достарыңызбен бөлісу: |