Тұрғын орындардың шумен ластануын есептеу. Ластану көздері орындарында қолайсыз метереологиялық жағдайлардың ролі. Ауада ластану заттардық нормалары


А уадағы шектеулі заттар концентрациясы (ШЗК)



бет5/5
Дата05.04.2022
өлшемі35.75 Kb.
#456594
түріСабақ
1   2   3   4   5
ПР 9-10 каз (1)

А уадағы шектеулі заттар концентрациясы (ШЗК)

Елді мекеннің атмосфералық
ауасында
Жұмыс зонасындағы Кәсіпорын территориясындағы (ШЗКа.а)
максималды бірінші ретті максималды бірінші ретті
(ШЗКж.з (ШЗКп.п=0,3 ШЗКж.з)


Қалалар мен демалыс орындары Орташа тәуліктік


Максималды бірінші үшін максималды бірінші ретті (ШЗКо.т)
(ШЗКж.з) (0,8 ШЗКж.з)
1-сурет. Ауадағы шектеулі заттар концентрациясының классификациясы
Кестеде кейбір ауадағы ластаушы заттардың елді мекендердегі ШЗКа.а-сы (максималды бірінші ретті –ШЗКм.р, орташа тәуліктік – ШЗКc.c) мен қауіпсіз деңгейлердің шамамен әсері (ҚДШӘ).
ШЗКж.з –бұл барлық жұмыс жасау өтілі мерзімінде аптасына 41 сағат жұмыс кезінде жұмысшылардың және олардың балаларына ауру туғызбайтын концентрация.
Сондықтан ауадағы зиянды заттарды нормалау кезінде адамдардың өндірістік үй-жайларда қанша уақыт болғаны ескеріледі. Кәсіпорын аумағында қоспалар құрамы 0,3ШЗКж.з –ға тең етіп қабылданады, яғни бұл ауа желдету жүйесіне пайдаланылады , сонымен қатар жоғары өндірістік ғимараттар әсерінен тоқырау құбылыстары байқалады, сондықтан ШЗК өнеркәсіптік алаңдар болып ажыратылады.



Заттар

Нормативті, мг/м3

Қауіп
классы



ШЗКм.р



ШЗКс.с

ШҚДЕ

Азот диоксиді

0,085

0,085

-

1

Өлшенген заттар

0,5

0,15

-

3

Күкіртті ангендрид

0,5

0,05

-

2

Темір оксиді
(қайта есептегенде темір)

-

0,04

-

3

Темір колбальт

-

0,001

-

1

Күкіртті сутек

0,008

0,008

-

1

Марганец және оның қосылыстары (марганец диоксидін қайта есептегенде)

0,01


0,001


-


3





Мыс оксиді (мысты қайта есептегенде)

-

0,002

-

2




Никель оксиді (никельді қайта есептегенде)

-

0,001

-

2




Құрамында кремний диоксиді бар бейорганикалық шаң, %
70-тен жоғары
20-70
20-дан төмен

0,15
0,3
0,5

0,05
0,1
0,15

-
-
-

3
-
-




Көмірсу оксиді

3

1

-

3




Сынап




0,0003

-

1

Күйе (ыс)

0,15

0,05

-

2

Қорғасын және оның қосылыстары

-

0,0003

-

1

Алюминий оксиді

-

-

0,04

4

Натрий гидрооксиді

-

-

0,01

2

Натрий карбонаты

-

-

0,04

3

Хром

0,0015

0,0015

-

1

ШЗКа.а- адам өмірінің барлық кезеңінде оған зиян келтіруге міндетті емес концентрация.


Мұндай жеке нормалау қажеттілігі кәсіпорында жұмыс күні барысында адамдардың зиянды жағдайда қызмет етуімен анықталады. Мұнда ауа сапасы басқа зоналарға қарағанда нашар болады мысалы, кәсіпорын территориясында ШЗКө.а=0,3ШЗКж.з. Алайда өнеркәсіптегі ауа сапасы елді мекендердегі, тіпті демалыс орындардағы, балабақшалардағы, емдеу орындарындағы ауаға қарағанда нашар болады.
ШЗКкурорт.зона=(0,8ШЗКмакс.бірін.ретті)
Сондықтан ШЗКж.з>ШЗКа.а. Мысалы, күкірт диоксиді (SO2)
ШЗКж.з=10мг/м3, ал ШЗКа.а=0,5мг/м3. Метилмеркаптан үшін бұл көрсеткіштер сәйкесінше 0,8 және
9*10-6мг/м3.
Шығын көзі орналасқан зоналарда, сонымен қатар апатты жағдайларда адамның болуына максималды –бірінші ретті ШЗК мен орташа тәуліктік ШЗК-ның маңызы өте зор.
Максималды-бірінші ретті ШЗК – 20 минут ішінде еш әсер етпейтін концентрация өлшемі.
Орташа тәуліктік ШЗК – тәулік бойы әсер етпейтін шектеулі концентрация.
Бір заттың ШЗК-ның деңгейі сыртқы орта (ауа,су,жер және т.б) үшін ғана емес, сонымен қатар басқа мемлекеттер үшін де әр түрлі.

Қоршаған ортаның ластану қаупін анықтау


Ауасы ластанған аудандарда сызба немесе құрылыс жұмыстарын жүргізгенде кәсіпорынның шығынын бар қоспалар есебімен нормалау қажет, яғни бірнеше ластағыш заттардың концентрациясының қосындысының ШЗК-на(Сф есептегенде) қатынасы 1-ден аспауы қажет:
j= ≤1
мұндағы Сi – i затының концентрациясы.
ШЗКi – i затының ШЗК-сы
– i затының фондық концентрациясы
n –қосылыстағы заттар саны.
Атмосфераның ластану қаупін есептегенде мысалы, өнеркәсіптік кәсіпоорындарда атмосфераның беткі қабаты ретінде жерден 2 м биікіктегі кеңістік алынады, яғни адамның бойы.
Адам ағзасына әсер етуі бойынша ластағыш заттар 4 классқа бөлінеді:
1-аса жоғарғы қауіпті (Жұмыс зонасы ауасындағы зиянды заттардың ШЗК-сы 0,1 мг/м3 –тан кіші)
2-жоғарғы қауіпті (0,1-1,0 мг/м3)
3-қауіпті (1-10 мг/м3)
4-қауіпсіз (10 мг/м3-тан жоғары)
1-есеп. Кәсіпорынның атмосфераны ластау қаупін анықтау.
Егер беткі қабаттағы концентрация SO2=0.4 мг/м3, ал NO2=0.17 мг/м3 болса, тұрғын массивіндегі атмосфераның ластану қаупін анықтау.
Шешімі. Күкірт газы

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет