Утепбаева А. А., Елеусизкызы М.,Наурызбаев Б. А. ҚАрапайым математикалық ҰҒымдарды
Ортаңғы топта жиындарды салыстыру әдістемесі
жүктеу/скачать 1.08 Mb. Pdf көрінісі
|
| Ортаңғы топта жиындарды салыстыру әдістемесі. Ортаңғы топта
балаларды жиындарды сан арқылы теңдік пен теңсіздікті анықтау үшін салыстыруға үйретеді. Мектепке дейінгілер жиындарды теңестіру практикалық тәсілімен игереді. Олар заттардың біреуін қосу немесе алу арқылы, теңсіздікті теңдікке айландырады және т.с.с. Көршілес сандармен көрсетілген жиындар салыстырылады, бұл сандық қатынастармен натуралды реттілік сандар арасындағы мүшелеуге мүмкіндік береді. Жиындарды салыстыруда 2-3 элементімен ерекшеленетін жаттығулар ғана орындалады. Санға дейін сабақтарында салыстыру кезінде қатынастарды көрсетуде («көп-аз», «теңбе- тең») сандарды салыстыру нәтижесімен сәйкес келеді. Тәрбиеші сәйкестікті табуға арналған ситуация құрады, мұнда 1 жиынға арттыру немесе кеміту және ондық қатынасын табу керек. Ол балалардың практикалық әрекеттерін талқылауға, яғни дұрыстықты және әрекетті орындау керектігіне бағыттайды. Балаларды «көп» және «аз» қатынасының бір-бірімен байланысты екендігіне үйрету керек: егер бір жиында элементтер аз болса, басқасын міндетті түрде біріншісіне қарағанда көп болады, және керісінше (бір немесе 40 бірнеше элементке). Нәтижені анализдеу кезінде балалар мына сөздерді қолданады: көп, оған қарағанда көп; аз, оған қарағанда аз. Жиындарды сандық көрінісі бойынша салыстыру сандарды нақты практикалық ситуациялар бойынша салыстыруға өтеді: «Біз анықтадық, саңырауқұлақтар көбірек, олар 4-еу, ал шыршалар аз олар 3еу (заттар көрсетіліп тұрады) [16,36-40]. Қандай сан үлкен (кішкентай): 3 немесе 4?» Жалпылама түрде тәрбиеші 3 санының 4-ке қараған кішкентай, ал 4 санының 3-ке қарағанда үлкен екендігін айқындайды (сурет -3.7). Сурет- 3.7. Саңыраулық және шырша салыстыру Ересек топта сандық ұғымдарды қалыптастыру әдістемесі. Ересек жастағы балаларда қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастырудың маңыздылығы бірқатар себептерге байланысты: ақпараттың молдығы, компьютерге зейіннің жоғарылауы, оқыту процесінің қарқынын жоғарылату; ата-аналардың өз балаларына цифрларды тану, санау, есептер шығаруға үйретуді ерте бастауға ұмтылуы. Мектепке дейінгі ересек жастағы балаларды оқытудың табыстылығы ұсынып отырған материалдардың мазмұнына ғана емес, сонымен қатар, балалардың қызығушылықтары мен танымдық белсенділіктерін арттыру мақсатында, балаларға жеткізу түріне де байланысты болады. Қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру бойынша ұйымдастырылған оқу іс- әрекеті енжар баланың белсенділігін арттыратындай болу керек. Ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің түрін берілген тапсырмаларға байланысты өзгертіп отырған жөн. Оны өткізудің түрлі нұсқаларын іздестіру қажет. Жаңа материалды оқып-үйрену өткен материалды қайталаудан бастайды. Қайталау ойын жаттығулары түрінде ұйымдастырылады және 2-5 минут уақытты алады. Білімдерді бекітуге арналған ұйымдастырылған оқу іс-әрекетін де ойын жаттығуларынан бастайды. Тәрбиеші ырықты зейінді қажет ететін ұйымдастырылған оқу іс- әрекетінің негізгі бөлімін ойын элементтерімен кезектестіреді. Бірыңғай жаттығулар санын 3-4-ке дейін шектейді. Балалардың шаршағаны байқалса, 12- 14 минуттан кейін сергіту жаттығуы өткізіледі. Оның мазмұнын, мүмкіндігінше, оқытылып жатқанның мазмұнымен байланыстырады. Тәрбиеші сұрақ қоя отырып, балалардың барлығын сабаққа қатыстыруға тырысады. Ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің соңында балаларды не білгендері, нені үйренгендері, кім қандай іспен айналысқандары туралы есеп бере білуге ынталандыру қажет. Бұл балалардың өз-өзіне бақылау жасауларына, өздерінің білімдері мен әрекеттеріне дұрыс баға беруге үйретуге мүмкіндік туғызады. 41 Тәрбиеші балалардың қарапайым математикалық ұғымдарын қалыптастыра отырып, көрнекілік, ауызша және практикалық әдіс-тәсілдерді кешенді түрде қолданады. Тәрбиешінің осы жастағы балалардың танымдық сипаттағы тапсырмаларын түсінуге және олардың нұсқауларына сай әрекет жасауға мүмкіндіктері бар. Қойылған міндеттер балалардың танымдық белсенділігін оятуға мүмкіндік туғызады, сондықтан ересектер тобындағы балалардың ақыл-ой операцияларын (талдау, жинақтау, салыстыру, жалпылау) дамытуға көп көңіл бөлінеді. Балалар аталған операцияларды көрнекіліктерге сүйене отырып орындайды. Ересектер тобында көрнекі құралдардың түрлері көбейеді және сипаты біршама өзгереді. Иллюстративті материалдар ретінде ойыншықтар мен заттарды қолдану жалғастырылады. Қазір суреттермен, түрлі-түсті және бейнелі заттармен жұмыс жасау үлкен орын алады, заттардың суреттері сызба түрінде болуы да мүмкін. Бұл топта жаңа міндет болып реттік санауға үйрету болып табылады. Көрнекі құралдар: жиындар, әр түрлі заттардан құралған, бір атаумен аталатын. «Қанша», «нешінші», «қандай» сұрақтарын ажыратуға және оларға дұрыс жауап беруге үйретеді. жүктеу/скачать 1.08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|