5-қосымша
ТҮРЛІ КЕСКІНДІ ҚАЗБАЛАДЫҢ КОНТУРЫНДАҒЫ ТАНГЕНЦИОНАЛЬДЫ
ЖӘНЕ ЫСЫРМАЛЫ КЕРНЕУЛЕРДІҢ ШОҒЫРЛАНУ КОЭФФИЦИЕНТТЕРІ
Қазба қимасының пішіні
Нүкте нөмірі
Тангенциальды және ысырмалы кернеудің шоғырлану коэффициенттері
Қазба қимасының пішіні
Нүкте нөмірі
Тангенциальды және ысырмалы кернеудің шоғырлану коэффициенттері
Кр
Кq
Kpq
Кр
Kq
Kpq
1,0
1
2
3
4
-1,0
0
+2,0
+3,0
+3,0
+2,0
0
-1,0
0
+3,5
+3,5
0
ҮШ ОРТАЛЫҚТЫ (ҚОРАПТЫ) КҮМБЕЗІ БАР ТІК БҰРЫШТЫ КҮМБЕЗДІ
|
1,0
1,4
1
2
3
1
2
3
-1,0
-0,3
+2,5
-1,0
-0,3
+2,7
+2,8
+2,2
-0,7
+2,5
+2,0
-0,9
0
+2,8
+2,0
0
+2,7
+1,4
1,0
2,0
3,0
1
2
1
2
1
2
-0,9
+1,7
-0,9
+2,1
-0,9
+2,4
+1,7
-0,9
+1,4
-0,9
+1,3
-0,9
0
0
0
0
0
0
БІР ОРТАЛЫҚТЫ (ШЕҢБЕРЛІ) КҮМБЕЗІ БАР ТІК БҰРЫШТЫ КҮМБЕЗДІ
|
1,0
1,4
1
2
3
1
2
3
-0,9
+1,0
+2,2
-0,9
+0,8
+2,6
+3,1
+1,1
-0,9
+2,8
+1,2
-1,0
0
+4,3
+1,0
0
+4,0
+0,4
6-қосымша
ҚЫСУҒА ЕСЕПТІК КЕДЕРГІСІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ СОЗЫЛУҒА ЖӘНЕ ҚИЫЛУҒА
ЖЫНЫСТАРДЫҢ ЕСЕПТІК КЕДЕРГІЛЕРІНІҢ МӘНДЕРІ
Тау жыныстары
|
сығуға есептік кедергісі
|
Есептік кедергісі
|
Тау жыныстары
|
сығуға есептік кедергісі
|
Есептік кедергісі
|
созылуға
|
қиыққа
|
созылуға
|
қиыққа
|
Ақтарылған және метаморфиялық жыныстар
Аргиллиттер:
көмірлі қабатшасы бар сырғу айнабеті болғанда
Алевролиттер :
көмірлі қабатшасы бар сырғу айнабеті болғанда
босаңсыған жазықтықтарда өсімдік қалдықтарымен бірге
босаңсыған жазықтықта ұсақ өсімдік детриттерімен бірге
|
20-200
10-30
10-30
15-50
20-50
20-50
|
0,8-8,0
0,5-1,0
1,4-3,0
0,3-1,0
2,0-3,5
4,0-6,0
|
4,0-40,0
0,6-3,6
1,8-10,8
1,0-6,0
3,5-17,0
5,5-27,0
|
Құмтастар:
көмірлі қабатшалар болғанда
босаңсыған жазықтықта өсімдік қалдықтарымен бірге
босаңсыған жазықтықта
ұсақ өсімдік детриттерімен бірге
Гипстер
Ангидриттер
Тұзды жыныстар
Тасты тұз
Кесімтік әктастар
|
40-100
80-200
50-100
100-200
50-120
100-200
10-40
30-60
10-40
20-40
2-8
|
1,8-3,0
2,4-20,0
4,0
4,0
6,0-7,2
6,0
1,5-4,0
1,8-3,6
0,8-3,2
0,8-1,6
0,3-1,2
|
1,6-10,0
2,4-16,0
4,0-20,0
6,0-30,0
5,0-32,4
10,0-50,0
2,0-8,0
4,0-15,5
1,5-12,0
3,0-12,0
0,5-4,0
|
Ескерту - аралық мәндері үшін және шамалары интерполиция арқылы анықталады.
7-қосымша
СЕЙСМИКАЛЫҚ ЖАРЫЛЫС ТОЛҚЫНДАРЫ ӘСЕРІНЕН ҚАЗБАЛАРДЫҢ
ТІРЕУЛЕРІНДЕ БОЛАТЫН КҮШТЕРДІ ЕСЕПТЕУ ӘДІСТЕМЕСІ
1 Тасты және жартылай тасты жыныстарда өтілген қазбалардың көлденең қимасы құйма бетон және темірбетон тіреулерінің иіліс моменті М, МПа×см3 (кгк×см)
(1)
мұндағы: - эквивалентті статикалық жүктеме, МПа (кгк/с2),
(2)
(3)
формулалармен анықталады.
- қазбаның келтірілген радиусы, қазбаның көлденең қимасының 0,16 периметріне тең, см;
- тіреудің реактивті тойтарысының кен орны контурының орын ауыстыруына әсерін есепке алатын, 1-кесте бойынша алынатын коэффициент;
, - тіреудің иілу және сығуға қаттылығын есепке алатын коэффициент;
- қазбаның контурындағы кернеу шоғырлануының жиынтық коэффициенті:
(4)
(5)
формулаларымен анықталады,
мұндағы b/ - жүктеменің қозғалу бағытын есепке алатын бұрыш, град, тең:
(6)
- 5-қосымша бойынша анықталатын ысырылу кернеулерінің шоғырлану коэффициенті.
Егер 3-бөлімнің (7) шарты сақталмаса, есепке (2) формула бойынша және (4) формула бойынша коэффициентін алу керек, ал егер 3-бөлімнің (8) шарты сақталмаса - (3) формула бойынша және (5) формула бойынша
Еж, Еб - жыныс пен бетонның серпімділік модульдері, МПа (кгк/см2)
μ1 және μ2 коэффициенттері:
(7)
(8)
формулаларымен анықталады.
1-кесте
Еж/Еб
|
0,5
|
1,0
|
1,5
|
2 және астам
|
Кр.о
|
1,6
|
1,3
|
1,2
|
1,0
|
мұндағы: КДФ - бетонның сызықты емес деформативті қасиетін есепке алатын коэффициент, 2-кесте бойынша алынады;
dк - тіреу қалыңдығы, см;
rв - радиус щеңбері, кен орнының көлденең қимасы ауданымен тең шамалы, см;
h1,h2 - арматураның тіреу қаттылығына әсерін есепке алатын коэффициенттер,
(9)
(10)
формулалармен анықталады,
мұндағы ЕS - арматура серпімділігінің модулі, анықтамалық мәліметтер бойынша алынады, МПа (кгк/см2);
l0 - бекітпенің бейтарап осінен бойлық арматураның ауырлық орталығына дейінгі қашықтық, см;
АS - арматураның көлденең қимасының ауданы, см2.
2-кесте
Рсэкв/10-4ЕП
|
1
|
3
|
5
|
7 және астам
|
Кдф
|
0,9
|
0,8
|
0,7
|
0,5
|
2 Тасты және жартылай тасты жыныстарда өткен қазбаларда құйма бетон және темірбетон тіреулер күмбезіндегі бойлық қүш N, МПа× см2 (кгс) мына формуламен анықталады:
(11)
Қабырғадағы бойлық күшті күмбездің sinjп көбейтілген бойлық күшіне тең етіп алу керек (jп - қазбаның тік өсі туралы күнбез табаны қимасының еңіс бұрышы, град).
3 Жұмсақ топырақта орналасқан қазбалары тіреулерін статистикалық жүктеме әсерін және сығу толқыны әсеріне тексеру керек
Сығу толқынынан болатын тік эквивалентті статикалық жүктемені Р/экв, МПа (кгк/см2), мына формула бойынша анықтайды:
Р/ЭКВ = sв КО, (12)
мұндағы К0 - жұмсақ топырақ пен тіреулер шектескен жердегі тойтарыс есебінен қысымның көбеюін есепке алатын, 3-кесте бойынша қабылданатын коэффициент.
3-кесте
|
0,1
|
0,4
|
0,6
|
0,8
|
1,0
|
К0
|
1,8
|
1,4
|
1,25
|
1,1
|
1,0
|
3-кестедегі АГР және АКР - акустикалық кедергі жұмсақ топырақ пен тіреулерге сәйкес, анықтамалық мәліметтер бойынша қабылданады.
Жұмсақ топырақта орналасқан кен орындары тіреулерінің күші құрылыс механикасы ережелері бойынша анықталады.
8-қосымша
КАМЕРА ТӨБЕЛЕРІ МЕН КАМЕРААРАЛЫҚ КЕНТІРЕКТЕРІНІҢ
КӨТЕРУШІ ҚАБІЛЕТІ КОЭФФИЦИЕНТТЕРІНІҢ МӘНДЕРІ
Тау жыныстары
|
Ккр
|
Кц
|
Тау жыныстары
|
Ккр
|
Кц
|
Ақтарылған және метаморфиялық:
|
|
|
Кристалл әктастар
|
1,0
|
1,4
|
- жарықшалар аралығы 0,5-тен 1м дейінгі қашықтықтағы орташа бұзылғандар
|
2,0
|
2,1
|
Көмір қазбалар
|
2,8
|
1,8
|
Жанғыш тақта тастар
|
1,8
|
1,4
|
- жарықшалар ара-сындағы қашықтық 1м жоғары болғандағы аз бұзылғандар
|
1,6
|
2,3
|
Тұзды
|
1,4
|
1,6
|
Тасты тұз
|
4,0
|
3,0
|
Гипстер
|
1,4
|
2,3
|
Кесілетін әктас (ұлутастар)
|
1,0
|
3,0
|
9-қосымша
ҚАЗБАЛАРДА АУАНЫҢ ТАБИҒИ ТАРТЫМЫ ПАРАМЕТРЛЕРІН
ӨЛШЕУДІ ӨТКІЗУ БОЙЫНША НҰСҚАУЛАР
1 Ауаның табиғи тартымы бағытының тұрақтылығын анықтау үшін өлшеу екі рет жүргізілуі керек: неғұрлым ыстық айда және жылдың қысқы айларының бірінде. Жазғы мерзімде өлшеуді күндіз өткізу керек.
2 Өлшеуді желдеткіш тоқтаған соң, ерте дегенде 2 сағаттан соң бастау керек, сонымен бірге желдеткіштер тоқтағанша желдетудің қалыпты режимімен кем дегенде 1 сағ. жұмыс істеуі тиіс.
Жерасты желдету ғимараттарының орналасуы кеніштің (шахтаның) қалыпты желдетілетін кезіндегідей болуы тиіс. Беткі желдеткіштер орналасқан қазбалардың ауыздарындағы герметикалаушы құрылғылар ашық болуға тиіс.
Колориферлі құрылғылар тоқталмауы мүмкін, бірақ кенішке (шахтаға) табиғи тартым әсерімен келетін ауа 2 °С жоғары температураға дейін жылынбауға тиіс.
3 Өлшеу орындарының санын кеніштің негізгі қазбаларында ауа бөлінуінің толық сұлбасын алғанда және желдету ағыншасының қазылған учаскелерінен шығатын жүру жолдарын анықтауды белгілеу керек.
Өлшеуді сыртқа шығатын барлық кен орындарында, оқпан жанындағы аулалардағы кен орындарында, бас квершлагтер мен штректерде, күрделі және панелді бремсбергтерде (еңістерде) және жал жүретін жолдарда және қорғаныш ғимараттары ретінде пайдалануы мүмкін басқа қазбаларда жүргізу керек.
Сыртқа шығатын және өзара түйіскен параллель еңкіш кен орындарында өлшеуді кен орнының басы мен соңында, сондай-ақ әр түйіспеден соң жүргізу керек.
4 Барлық еңіс қазбаларда өлшеуді, мүмкіндігінше, бір мезгілде жүргізу керек.
Сыртқа шығатын қазбалардың біріндегі ауа мөлшерінің болуы мүмкін өзгерісін тіркеу үшін бақылаудың барлық кезеңі бойында 15 - 30 минут сайын бақылау өлшеуін жүргізу керек. Басқа орындарда бір-екі өлшеу жүргізіледі.
Бақылау өлшеулерін ең көп ауа шығыны болуы мүмкін қазбаларда жүргізу керек. Сыртқа шығатын қазбадағы ауаның мөлшерін өлшеуге мүмкіндік болмағанда, бақылау өлшеуін оған шектес қазбалардың біреуінде өткізу керек.
5 Әр өлшеу орнында ауа қозғалысының бағыты мен жылдамдығын, қазбаның көлденең қимасының ауданын, ауа температурасын, метанның, оттектің және көмірқышқылгазының шоғырлануын анықтау керек. Өлшеудің басы мен соңында сырттағы (көлеңкеде өлшенеді) ауа температурасын анықтау керек.
6 Бақылауды жұмысты қауіпсіз жүргізу бойынша іс-шараларды қарастыратын бағдарлама бойынша жүргізу қажет.
7 Бақылау нәтежелерін қазбаларын қорғау имаратын орналастыруға пайдалану мүмкіндігі туралы актімен ресімдеу керек.
8 Газ бойынша қауіпті шахталарда өлшеуді жүргізу кезде барлық электр машиналары мен ақпараттар өшірілуі тиіс.
Қажеттілігіне қарай су ағызатын камералардағы метанның құрамы және электр жабдықтары мен кабельдердің кернеуі астындағы басқа қазбаларында 1 % аспаса, су ағызу (су әкету, су шығару) қондырғысының жұмысына рұқсат етіледі. Газ бойынша II санатты және жоғары шахталардың су ағызу камераларында метанның жоғарлануын бақылау үшін тасымдалатын дербес құралдар қолдану керек.
9 Ауа қозғалысының мөлшері мен бағыты метанның, көмірқышқыл газдың жоғарылануы және температура жөнінде алынған мәліметтерді желдету жоспарына немесе кенішінің (шахтаның) желдету сұлбасына енгізу керек.
Ескерту - Желдету сұлбасы өзгерген кезде (басқа шахтамен біріккенде, сыртқа шығатын қолданыстағы қазбалардың жаңасын жүргізгенде немесе жойғанда, жаңа желдеткіштерді орнатқанда), сондай-ақ жаңа қабатты жұмысқа ауысқанда қайталау өлшеулерін орындау керек.
10-қосымша
СІЛТЕМЕЛІК НОРМАТИВТІК-ТЕХНИКАЛЫҚ ҚҰЖАТТАРДЫҢ ТІЗІМІ
НТҚ белгісі
|
НТҚ атауы
|
ҚР ҚНжЕ 2.04-09-2002
|
Азаматтық қорғаныстың қорғау имараттары
|
ҚР ҚНжЕ 2.02-05-2002
|
Ғимараттың және имараттың өрт қауіпсіздігі
|
ҚНжЕ 3.02.03-84
|
Жерасты кен қазбалары
|
ҚР ҚН 3.02-10-2001
|
Жұмыс тоқтатылған кен қазбаларда экономика саласының обьектілерін орналастыруды жобалау бойынша нұсқау
|
ҚНжЕ 2.03.01-84*
|
Бетон және темірбетон құрылымдары
|
ҚНжЕ II 22-81
|
Тас және армотасты құрылымдары
|
ҚНжЕ 5.04-23-2002
|
Болат құрылымдар
|
ҚНжЕ II 25-80
|
Ағаш құрылымдар
|
ҚР ҚНжЕ 2.03-10-2002
|
Су басқан және суға батқан аймақтарды инженерлік қорғау
|
Достарыңызбен бөлісу: |