-өске тартқыш үдеу
деп аталады:
кор
,
с
.
(1.28)
Сонымен, нүктенің A жүйеге қатысты a үдеуі үш үдеудің қосындысына
тең: К'-жүйеге қатысты a' үдеу,
кор
Кориолис үдеуі жəне өске тартқыш
с
үдеу.
Өске тартқыш үдеуді
с
деп жазуға болады, мұндағы -
айналыс өсіне перпендикуляр жəне А нүктенің осы өске қатысты орнын
анықтайтын радиус-векторы. Сонда (1.27) формуланы төмендегідей жазуға
болады:
.
(1.29)
3. К' жəне К-жүйеге қатысты ілгерiлемелі жылдамдықпен жəне үдеумен қозғалып бара жатқан өс тұрақты ω бұрыштық жылдамдықпен айналады. Бұл жағдай алғашқы екі жағдайды біріктіреді.
К'-жүйенің айналыс өсімен берік байланысқан жəне К-жүйеге қатысты
ілгерiлемелі қозғалатын көмекші S-жүйені енгіземіз. v жəне -А нүктенің К жəне S-жүйелердегі жылдамдықтары болсын, сонда (1.21) теңдеуге сай
болады,
жылдамдықты (1.24) бойынша
өрнекпен алмастырамыз, мұндағы, r – А нүктенің К-жүйенің айналыс
өсіндегі кез келген нүктеге қатысты радиус-векторы, сөйтіп, жылдамдықты
түрлендіру үшін мына формуланы аламыз:
. (1.30)
(1.22) жəне (1.29) формулаларды пайдалана отырып, үдеуді түрлендіру
формуласын табамыз:
.
(1.31)
Соңғы екі формуладағы v, v' жəне a, a' – А нүктенің сəйкес түрде К жəне
К'-жүйелеріне қатысты жылдамдықтары мен үдеулері,
жəне
К-
Өскетартқыш үдеуді нормаль үдеумен ауыстырамыз.
30
жүйедегі К'-жүйесінің айналыс өсінің жылдамдығы мен үдеуі. r-А нүктенің
К-жүйесінің айналыс өсінің кез келген нүктесіне қатысты радиус-векторы,
– айналыс өсіне перпендикуляр жəне А нүктенің осы өске қатысты орнын
анықтайтын радиус-вектор.