Законы 10-е издание москва бином. Лаборатория знаний 2010 3
Галилейдің салыстырмалылық принципі
жүктеу/скачать 2.75 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Галилейдің түрлендірулері
|
Галилейдің салыстырмалылық принципі Инерциялық санақ жүйелері үшін салыстырмалылық принцип орындалады: өздерінің механикалық қасиеттері бойынша барлық инерциялық санақ жүйелері өзара эквивалентті болады. Яғни, инерциялық санақ жүйесінің ішінде тұрып, ешқандай механикалық тəжірибелердің көмегімен бұл жүйенің тыныштықта немесе бірқалыпты түзусызықты қозғалыста екендігін тағайындау мүмкін емес. Кеңістік пен уақыттың қасиеттері барлық инерциялық санақ жүйелерінде бірдей, сонымен қатар олар үшін механиканың барлық заңдары да бірдей болады. Осы айтылған тоқтам классикалық механиканың аса маңызды принциптерінің мазмұны болып табылады – Галилейдің салыстырмалы принципі. Бұл принцип жарық жылдамдығынан көп кіші болатын жылдамдықтармен өтетін барлық механикалық құбылыстар үшін орындалады. Осы келтірілген тұжырымдар бойынша инерциялық санақ жүйелерінің механикалық құбылыстарды зерттегендегі маңызы зор. Галилейдің түрлендірулері Енді бір инерциялық санақ жүйеден екінші жүйеге өткенде координаттардың түрлену өрнектерін табайық. К΄− инерциялық санақ жүйесі екінші К−инерциялық санақ жүйесіне қатысты V жылдамдықпен қозғалатын болсын. К'−санақ жүйесінің X', Y', Z' өстері К-жүйесінің X, Y, Z өстеріне параллель, əрі Х жəне Х' өстері бір-бірімен бірдей түсетін жəне V векторының бағытында болатындай етіп алынған (2.1-сурет). Уақыттың санақ басы етіп O жəне O' координат бастарының бірдей түсетін уақыт сəтін алып, бір ғана А нүктенің К жəне К'- жүйелеріндей r жəне r' радиус-векторларының арасындағы қатынасты жазайық: . (2.1) осымен қатар, . (2.2) 2.1-сурет 39 Бұл жерде кесінділердің ұзындығы жəне уақыттың жүрісі қозғалыс күйінде тəуелсіз, демек екі санақ жүйесінде де бірдей деп есептелінеді. Кеңістік пен уақыттың абсолюттігі жайында болжам классикалық механикалық көзқарастардың негізінде нақ дəлелденген. (2.1) жəне (2.2) қатынастары Галилейдің түрлендірулері деп аталады. Бұл түрлендірулерді координаттар арқылы жазсақ: , , . (2.3) (2.1) теңдікті уақыт бойынша дифференциалдап, бір инерциялық санақ жүйесінен екіншішісіне өткен кездегі жылдамдықтарды түрлендірудің классикалық заңын табамыз: жүктеу/скачать 2.75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|