Орта мектептегі химия курсының мазмүның сұрыптау
негіздері Химияны оқыту әдістемесінің негіздерінде оқу материалының колемін және қиындыгын реттеудің мынадай жалпы педагогикалық талаптары келтірілген: мазмүнынның түтастыгы; ғылыми дэлдігі жэне қүндылыгы; оқушылардың жас ерекшіліктеріне сай келуі; оқу жоспарындағы сағат санының ескерілуі; копшілік мектептің жағдайына сәйкестігі; халықаралық стандартпен үйлесімділігі.
Бүлар оқу пэндерінің бэріне тиесілі жалпы талаптар. Мектептегі химия курсының мазмүнын іріктеудің кейбір озіндік негіздері химиядан сабақ беру эдістемесінде талданған. Енды соларға тоқталып отейік.
Оку материалының қазіргі ғылым деңгейіне сәйкес келуі.
Қазіргі ғылыми-техникалық даму дэуірінде жеке гылым салалары қарыштап дамьщы. Қайсыбір топшылауларға қарағанда, эр 7-10 жылда ғылыми ақпарапың колемі екі есе оскен екен. Мүның озі оқу пэндерінің мазмүнын дүркін-дүркін қайта қарап, жаңалықтармен толықтырып отыруды қажет етеді.
Оқу пэні ретінде химияның мазмүнына деректі материалдар, жетекші теориялар мен заңдар, овдірістік материалдар енгізіледі. Осылардың эрқайсысы соны деректермен, химиялық технологияның жаңалықтарымен, жаңа иедялармен толысуы керек.
Химия курсының мазмүнын таңдаганда жэне толықтырғанда білімнің жүйелі түрде орналасуы ескеріледі. Оқу материалының ішінен ең іргелі білім мен біліктері іріктеліп, жетекші идеяның тоңірігіне топтастырады, олардың ішкі мэнін жалпы заңдылықтарды қамтитын теориялардың түрғысынан түсіндіреді.
Демек, теория мен деректі тэжірибелік білімнің арақатынасын тиімді анықтау - аса маңызды эдістемелік міндеттердің бірі.
27
Деректер теориялық кѳзқарарсты жетік меңгеретін дэрежеде ғана алынады. Олардың молшері кѳбейіп кетсе, кері нэтиже береді.
Үгымдарды дамыту негіздері. Химия ғылымының, даму барысында теориялық деңгейінің кѳтерілуіне байланысты, негізгі ұғымдарының мағынасы кеңейіп, тереңдейді. Мектеп курсында эр үғымның ғылым тарихындағы қалыптасу жолын айнытпай қайталау
міндет
|
емес. Дегенмен, оқушылардың
|
әзірлігін,
|
жас ерекшелігін
|
ескеріп,
|
үғымның
|
мағынасын біртіндеп ашып,
|
дамытуға
|
тура
|
келеді.
|
Мэселен,
|
зат туралы
|
үғым
|
мына сызбанүсқага сәйкес
|
дамытылады;
|
физикалық
|
дене-^ зат—> элементтік қүрамы-+^
|
элементар болшектер-^- иондық қүрамы-^ материяның бір түрі.
|
|
Сызбанүсқага
|
қарағанда
|
зат туралы алғашқы үғым тэжірибе
|
жүзінде
|
бірнеше
|
физикалық
|
денелердің ортақ
|
белгілерін
|
табу
|
арқылы қалыптасады (1). Бүдан соң атом молекулалық теорияның (2), электрондық теорияның (3), электролиттік диссоңиаңиялану теориясының (4), жалпы материалистік кѳзқарастың (5) түрғысынан дамиды.
Қиыншылықты бѳлу негізі. Бүл негіз химия курсының мазмүнын анықтауда эр қилы шешім тапты. Мүндағы негізгі мэселе - оқушылардың таным эрекетінің мүмкіндігін ескеріп, деректі материалдардың, теориялардың және химиялық үғымдардың орнын тиімді анықтау. Оқушылар тікелей бақылауға негізделмеген теориялық материалдарды игеруге қиналады. Сондықтан оларды бір жерге топтастырмай, қиыншылықты болу негізіне сәйкес кластарға боліп орналастырады. Деректі материалдар теорияның алдынан жэне соңынан қарастырылады да, бірінші жағдайда теорияны түсіндіру, екінші жағдайда бекіту, нақтылау жэне дамыту мақсатын коздейді.
Қиыншылықты бѳле білу негізі үғымдарды дамытуға тығыз байланысты. Негізгі химиялық үғымдар теориялық деңгейіне қарай курстың эр жерінде ѳтіліп дамытылады. Мэселен, валенттілік үғымының VII сыныпта эмпирикалық түсінігі, VIII сыныпта электрондық тустнігі беріліп келді. Эмпирикалық үғымның озі, алдымен қосылу, соңынан орын басу реакциялары арқылы эр тақырыптарға болініп беріледі.
Қиыншылықты боле білу негізіне сәйкес терминдердің мағынасы да біртіндеп ашылады. VII сыныпта атом - химиялық болінбейтіи заттың ең кішкене бѳлшегі деп анықталады да, VIII сыныпта атомның элементар болшектерден түратын күрделі қүрылысы түсіндіріледі.
28
VIII сыныпта электрондардың атомдағы күйі, периодтылықтың себебі туралы күрделі материалды толық және терең қарастыру мүмкін еместігінен, бүлардың негізгі болігі XI сыныптағы жалпы химия курсына кошірілді.
Достарыңызбен бөлісу: |