Соз-кѳрнекі -сарамандық эдіс

жұмыс, графикалық жұмыстарды орындау. Мұның бэрі оқушылардың оздігінен істейтін жұмыстары, оны жаппай, топпен жэне жеке түрде ұйымдастыруға болады.

Оқушылардың эксперименті - заттар мен химиялық реакцияларды танып, білудің негізгі құралы. Ол арқылы оқушылар заттардың құрылысы мен қасиеттерінің арасындағы тәуелділікті, заттардың генетикалық байланысын, химиялық кұбылыстардың мэнісін түсінеді, сарамандық біліктер мен дағдылар алады.

Оқушылар сарамандық жүмыстарды тақырып ѳтілген соң орындайды, олардың мақсаты алынған білімді және білікті бекіту, нығайту, нақтылау, жетілдіру жэне тексеру.

Оқушылардың таным іс-әрекеті, яғни оқу барысы түрғысынан алғанда оқушылардың эксперимент мынадай кезеңдерде жүзеге асады: 1. Тэжірибенің мақсатын түсіну; 2. Заттарды зертгеу; 3. Қүрал қүрастыру немесе дайын күйінде берілген қүралды пайдалану; 4. Тәжірибені орындау; 5. Тәжірибені бақылау, нэтижесін талдау жэне қорытынды жасау; 6. Алынған нэтижені түсіндіру жэне реакция теңдеулерін жазу; 7. Жазбаша есеп беру.

Мүғалім оқушылардың зертханалық жүмыстарды қалай жасағанын қадағалап, бақылайды, олардың эр тобынан ѳзіне кѳмекшілер тағайындап алады. Оқушылар жіберген қателер қолма-қол түзетіледі. Зертханалық жүмыстардың техникасы жэне жабдықтары онша күрделі болмайды, олардың уақыты кесімді жэне оқушылар бір мезгілде орындайды.

Сарамандық тәжірибелер екі түрлі болады: нүсқаулар бойынша орындалатын тәжірибелер жэне эксперимент есептері. Нүсқаулар - оқулықта беріледі, тэжірибе жасаудың барлық кезеңдері сипатталады, бақылау тэсілдері корсетіледі, сақтық шаралары ескертіледі. Дегенмен, сарамандық жүмыстарды нүсқаулар арқылы ғана откізу жеткіліксіз.

Сарамандық жүмыс басталар алдында мүғалім үй тапсырмасын тексеріп, әңгімелеседі.

Мүғалім сақтық шараларын еске түсіріп, эзірліктің толық екеніне козі жеткен соң ѳз бетінше тәжірибелер жасауға рүксат береді. Жүмыс кезінде оқушылардың алдын ала белгіленген сарамандық біліктері мен дағдыларын қадағалап, эр білікке “+” дүрыс, дүрыс емес, “о” -білмейді деген белгі қояды.

Оқушылар сарамандық жүмыстың есебін арнайы дәптерге жазып, кабинетте қалдырады, оны мынадай үлгіде жасауға болады:

Жүмыстың тақырыбы

Тэжірибенің аты

орындалу реті Бақылау. реакция теңдеулері.

Мүғалім оқушылардың жүмыстарын келесі сабаққа дейін тексеріп бағалайды, жалпы корытынды жасайды.