1 – бөлім. Жалпы ережелер

469. Білуге тиіс:

жасалатын бұйымдардың құрылысы және оларды жасаудың техникалық шарттары;

қолданылатын балқымалардың технологиялық ерекшеліктері;

қолданылатын жабдықтар мен аспаптарды толық баптау мен диагностикалау әдістемесі;

ұшу аппараттарының сынақ үлгілерін жасау кезінде және басқарушы бағдарламаларды әзірлеу кезінде тойтару режимдерін өңдеу ережесі;

құрылымның өзгеру бюллетеньдері бойынша жұмыс істеу ережесі;

жасалатын өнімнің сапасын бақылау әдістері;

техникалық ілеспе құжаттаманы ресімдеу ережесі мен тәртібі.

470. Орта кәсіптік білім талап етіледі.

1. Сынаушы слесарь

авиациялық арнайы бұйымдарды гидрожүйесі күрделі және қысымды өлшеу дәлдігі жоғары стенділерде сынау;

күрделі авиациялық нысандарды сынауға дайындау оларды стенділерде монтаждау, сынауға қатысу;

авиациялық рычаг жүйелерін, тораптары мен агрегаттарын статикалық сынау кезінде құрастыру және монтаждау;

авиациялық қосалқы агрегаттарды олардың өлшемдерін реттей отырып, жұмыс режимін орната отырып, іске қосу;

сынау кезінде қысымды толтыру және әперу гидрожүйесінің агрегаттарын басқару;

жанармай жүйесі агрегаттарын белгіленген бағдарлама бойынша стенділер мен камераларда әртүрлі температуралық жағдайларда сынау;

авиациялық бөлшектер мен агрегаттардың қысылып-ашылуын сынау;

авиациялық агрегаттарды, ыдыстар мен бұйымдардың төзімділігі мен герметикалығын қысыммен гидравликалық және пневматикалық сынау;

авиациялық нысандарды сынауға дайындау: техникалық жағдайын тексеру, ерітіндімен жуу, өңдеу, кептіру, анықталған ақаулықтарды жою; өлшеу аспаптарымен, құрылғыларымен жинақтау.

472. Білуге тиіс:

сыналатын нысанның құрылысы, оның негізгі бөліктерінің өзара әрекеттесуі, олардың жұмыс жағдайы;

әртүрлі сынақтардың мақсаты; артушы механизмдерде жұмыс істеу ережесі;

негізгі құрылымдық материалдар мен олардың ерекшеліктері;

қолданылатын қосалқы материалдардың, сұйықтықтардың, майдың, газдың қасиеттері және олармен жұмыс істеу ережесі;

слесарлық - монтаждау құралдарын пайдалану ережесі;

бақылау-өлшеу аспаптарының жұмыс қағидаты және оларды пайдалану ережесі; жиынтық сызбалар мен қағидаттық схемаларды оқу ережесі; жүргізілетін сынақтардың әдістемесі;

жабдықтарды сынауға дайындау тәртібі;

арнайы бұйымдардың анықталған ақаулықтарын жою тәсілдері;

газ бен сұйықтық физикасының негізгі заңдары;

гидравлика, пневматика, электротехника және электромеханика, электроника және автоматика негіздері.

473. Жұмыс үлгілері:

1) көлемі мен пішіні әртүрлі жанармай және май бактары – жанармайға төзімділігін, дірілін, төзімділігі мен герметикалығын кешенді сынау;

2) форсаждық және жанармай коллекторлары - герметикалығын, өнімділігін, әркелкілігін тексеру;

3) май сорғылар – герметикалығын сынау;

4) келте құбырлар - төзімділігі мен герметикалығын сынау;

5) жоғары қысымды құбыр өткізгіштер – сынауға дайындау, сынау;

6) шағын қуатты цилиндрлер – реттеу, сынау.

Параграф 2. Сынаушы слесарь, 5-разряд
474. Жұмыс сипаттамасы:

қарулану жүйесін қоса алғанда, авиациялық техниканың бөлшектерін, тораптары мен механизмдеріне күрделі сынаудың бір, екі типтерін жүргізу;

діріл және соғу жабдықтарын дайындау, баптау, сынау құрылғыларының, стенділер мен нысандардың жұмысын сынау кезінде көзбен шолып бақылау;

дірілге төзімділігін, дірілге беріктігін және соққыға беріктігін сынау үшін құрылғылардың, рамалардың, жабдықтарды құрастыру бірлігіне, стенділдерге монтаждау;

ГТД табиғи бөлшектерін, қалақтарының тозуын сынау;

тензоаппаратураны баламалау, өлшеу тізбегін құрастыру;

турбиналардың жұмыс қалақтарының жеке тербелу жиілігін діріл стендінде анықтау;

сыналатын бұйымдардың ақаулықтарын анықтау және жабдықты регламенттеу жұмыстарын жүргізу; сыналатын нысандарды техникалық талаптарға сәйкес өлшеу және өлшемдерін жазу;

құрастырылған агрегаттар мен жүйелерге толық кешенді сынақ жүргізуге қатысу.

475. Білуге тиіс:

сыналатын нысандардың құрылысы;

авиациялық бұйымдарды сынауға қойылатын техникалық талаптар;

қолданылатын стенділердің құрылғылар мен арнайы құралдардың мақсаты және пайдалану ережесі;

жазу және бақылауға арналған бақылау-өлшеу аспаптарының (аппаратурасының) жұмыс қағидаты;

сыналатын стенділер мен құрылғыларды реттеу тәсілдері;

нысанды сынауға дайындау тәртібі;

сыналатын авиациялық бұйымдардың ақаулықтарын жою тәсілдері;

шектеулер мен қондыру жүйесі;

механика, электромеханика, гидравлика, электроника, баллистика, автоматика және есептеуіш техника негіздері.

476. Жұмыс үлгілері:

1) гидроаккумуляторлар, цилиндрлер, шасси тіреуіштері, сорғылар, мембраналық тораптар – реттеу, сынау;

2) домкраттар, парашюттік- тежеуіш сыдырмалар – тексеру, сынау;

3) қайық, сақтандырғыш, редукциялық, электромагниттік клапандар - сынау;

4) тежегіш дөңгелектер, қысым реттеуіштер - реттеу, сынау;

5) негізгі және форсаждық коллекторлар – сынау, өлшемдері бойынша жетілдіру;

6) электромагниттік және құю крандары - сынау;

7) компрессор қалақтары – тербелістердің жиілігі мен формасын белгілеу;

8) гидравликалық, механикалық, ауа редукторлары – сынау;

9) әртүрлі жиілік және амплитуда жағдайында дірілін сынауға арналған стенділер - монтаждау және құрастыру.

Параграф 3. Сынаушы слесарь, 6-разряд

жалпы авиациялық бұйымдарға: ұшу аппараттарына, қозғалтқыштарға, қарулану жүйесіне, бустерлік және гидравликалық жүйеге күрделі механикалық, динамикалық, статикалық, ресурстық, климаттық және кешенді сынақ жүргізу;

эксперименталды авиациялық нысандарды сынауға қатысу;

арнайы аспаптарды, құрылғылар мен стенділерді пайдалана отырып, сыналатын авиациялық нысандардың техникалық өлшемдерін өлшеу және жазу;

сыналатын нысандардағы, пайдаланатын жабдықтар мен аспаптардағы ақаулықтарды анықтау және жою;

арнайы стенділерде, құрылғылар мен жүйелерде регламенттік жұмыстарды орындау;

микропроцессорлық, есептеуіш техника мен автоматтық жүйені пайдалана отырып, сынақ жүргізу;

авиациялық нысандарды биікте сынаған жағдайда жабық контурдағы белгіленген ыдыратуды реттеу;

технологиялық жабдықтарды сынау кезінде оның жұмысын бақылау және реттеу;

сыналатын нысандардың техникалық өлшемдерін жазушы және тіркеуші аппаратуралар мен аспаптардың көрсеткіштерін жазып көрсете отырып, талдау;

күрделі сынақ схемаларын, жабдықтың барлық жүйелерінің қалыпты жұмысын қамтамасыз ете отырып монтаждау;

стандарт емес авиациялық сынау нысандарына арналған технологиялық құрылғылар мен аспаптарды құрастыру, монтаждау, баптау.

478. Білуге тиіс:

сыналатын нысандардың құрылысы мен жұмыс қағидаты;

әртүрлі мақсаттағы нысандардың құрылымдық ерекшеліктері;

сыналатын жабдықтар мен өлшеу құралдарының, қосалқы жабдықтардың құрылысы;

сынақ жүргізу әдістемесі және сынау жабдықтарын пайдалану бойынша нұсқаулық;

күрделі авиациялық нысандарды сынаудың монтаждық схемасы;

сыналатын авиациялық нысандардың бұйымдарда жұмыс істеу шарттары;

сыналатын авиациялық жүйелер мен агрегаттарды құрастыру және монтаждау тәртібі;

сыналатын жүйелер жұмысындағы ықтимал ақаулықтар және оларды жою тәсілдері;

регламенттік жұмыстардың технологиясы;

микропроцессорлық және есептеуіш техникамен жұмыс жүргізудің ерекшеліктері;

сертификатталған бұйымдар туралы түсінік;

күрделі монтаждық және қағидаттық схемаларды оқу ережесі;

механика, электроника, электромеханика, радиотехника, автоматика, жылу техникасы, гидравлика негіздері.

479. Орта кәсіптік білім талап етіледі.

480. Жұмыс үлгілері:

1) жанармай автоматикасының агрегаты – сынау, реттеу;

2) трансмиссия агрегаты – қызмет етуін тексеру, тексеру;

3) электромагниттік клапандардың блоктары - құрастыру, жетілдіру, сынау;

4) шығару клапандары – реттеу;

5) шасси сыдырмасы – сынау, реттеу;

6) катапульттелетін отырғыштар, пироұштар сынау, реттеу;

7) ауа дірілдеткіштерінің жетектері – ақаулықтарды айқындау және жою;

8) тартуды өлшеу жүйесі – баптау, баламалау, ақаулықтарды анықтау және жою;

9) айналдыру сәтін бақылау жүйесі - баптау, баламалау, ақаулықтарды анықтау және жою;

10) жанармай сорғылар, жанармайды жұмсау реттеуіштер, май агрегаты – реттеу, сынау.

Параграф 4. Сынаушы слесарь, 7-разряд
481. Жұмыс сипаттамасы:

қыздыру жүйесін монтаждай отырып, шино өткізгішті есептей отырып және жіктегі сәуле ағынының біркелкілігін бақылай отырып жоғары дыбыстық ұшақтарға арнайы сынақ жүргізу;

автоматтық тиеу жүйесін баптау және реттығын жұбын тығыз қиюластырып және жетілдіру отырып, басқару агрегаттарын реттеу;

жөндеуден кейін немесе жекелеген тораптарды қалпына келтіруден кейін күрделі авиациялық жабдықтардың негізгі жұмыс сипаттамаларын ала отырып сынау;

күрделі электрондық құрылғылар мен микропроцессорлық техниканың жұмысын диагностикалау;

аналогтық - сандық түрлендіргіштерді жөндеу, баптау және реттеу;

сынау нысанының қызмет ету режимін немесе оларды сынау, орнату және пайдалану технологиялық процессін үздіксіз жүргізу шарттарын өзгертуге арналған күрделі қосалқы құрылғыларды жасау, құрастыру және баптау;

арнайы күрделі стенділерге алдын ала қызмет көрсету және арнайы күрделі стенділер мен құрылғыларды, құралдарды жоспар бойынша жөндеу; әртүрлі автомат құрылғыларды, криогендік жүйені, көлемі шағын вакуум камераларын монтаждау, сынау, жетілдіру және реттеу;

салмағы үлкен авиациялық бұйымдарды сынауға арналған жабдыққа орнату және монтаждау;

сынау нәтижесін жазып көрсету (осциллограмма, магнитограмма, кестелер, түрлендіргіштер мен тағы басқа);

техникалық құжаттаманы ресімдеу.

482. Білуге тиіс:

сыналатын бұйымдардың құрылысы мен олардың жүйесі;

сынау жүйелерінің, стенділер мен құрылғылардың құрылысы, олардың техникалық мүмкіндіктері, сынау кезінде режимдерді баптау және реттеу тәсілдері;

қосалқы сынау жабдықтарының құрылысы және жұмыс қағидаты;

сынақ жүргізу әдістерінің ерекшеліктері;

тиеу, үстінен үрлеу, қыздыру, салқындату және вакуумдеу жүйелерінің құрылысы және қызмет ету қағидаты;

эксперименталдық стенділерді ақауланудан қорғау қағидаты; вакуумдық камералардың, криогендік құрылғылардың, қоректендіру көздерінің, гидроблоктардың, автоматтық тиеу жүйесінің, май сорғылардың, вакуумдық сорғылардың құрылысы мен жұмыс қағидаты;

электрондық жүйені диагностикалау әдістері;

электрондық, электр және кинематикалық жүйені оқу ережесі;

қолданыстағы конструкторлық құжаттама, сыналатын бұйымдардың техникалық құжаттамасы және оларды ресімдеу ережесі;

сыналатын бұйымдар бойынша күрделі регламенттеу жұмыстарын жүргізу технологиясы;

сертификатталған бұйымдарға қойылатын негізгі талаптар;

механика, электроника, электромеханика, гидравлика, баллистика, метрология, жылу беру негіздері.

483. Орта кәсіптік білім талап етіледі.

484. Жұмыс үлгілері:

1) қозғалтқыштың өлшемдерін түрлендіру блоктары – ақаулықтарды анықтау және жою;

2) ауаға жарамды, көтеруші бұрандалар – динамикалық теңгерімдеу;

3) авиациялық қозғалтқыштардың гидроцилиндрлері – сынау, түйісетін бөлшектерді жетілдіру арқылы жанармайдың жұмсалу біркелкілігін реттеу;

4) реттеуші және тіркеуші электрондық өлшеуіштер – баптау, баламалау, ақаулықтарды табу және жою;

5) қозғалтқыштардың электрондық реттеуіштері – пульті бойынша өлшемдерін алу, ақаулықтарды табу және жою;

6) қозғалтқыштарды бақылаудың борттық жүйесі – баптау, ақаулықтарды табу және жою;

7) шассидің амортизациялық тіреуіштері – сынау кезінде жұмысқа жарамдылығын жетілдіру және реттеу;

8) гидробассейнде ұшу аппараттарын сынауға арналған құрылғылар – монтаждау, жұмысты жолға қою және ақаулықтарын жою.

Параграф 5. Сынаушы слесарь, 8-разряд
485. Жұмыс сипаттамасы:

космостық жағдай (терең вакуум, жоғары және төменгі температуры) жасай отырып, авиациялық нысандарды сынау;

стандарт емес өлшеу құрылғыларын жасау, оларды тексеріп көру, градуирлеу және пайдалану;

эскиздер бойынша монтаждау, күрделі стенділерді, үлкен вакуумдық камераларды, криогендік құрылғыларды, шетелдік жабдықтарды қамтитын автоматты басқару жүйесі бар құрылғыларды баптау;

импорттық авиациялық жабдықтарды жандандыру;

оларға физиологиялық сынақ жүргізген кезде эксперименталды жабдықтардың механикалық, электр, пневмогидравликалық және басқа да жүйелерінің қалыпты қызмет етуін қамтамасыз ету;

кешенді механикалық-климаттық әсер ететін стенділерді толық баптау, реттеу және пайдалану;

діріл жабдықтарын аттестаттау (сенуші құқығымен);

авиациялық қуатты жабдықтар мен қыздыру құрылғыларының төзімділігін есептеу;

ішкі агрегаттардан (қозғалтқыштар, контейнер, арнайы бұйымдар және тағы басқа) авиациялық каркасталған құрылымдардан тиеу жүйесін шығаруға арналған трассаны қағып жасау бойынша техникалық есептерді орындау;

кинематикалық схемасы күрделі тиеу жүйесі мен қыздыру жүйесінің механикалық, гидравликалық жобалары әзірлеуге қатысу;

стенд жүйелерін сынау кешеніне байлау;

сынау жабдықтары жұмысындағы ақаулықтар мен істен шығуларды талдау.

486. Білуге тиіс:

сыналатын бұйымдардың құрылымы, олардың әрекет ету қағидаты, штаттық қызмет ету технологиясы, жұмыс режимдері және олардың шекті кемшіліктері;

эксперименталды жабдықтардың техникалық сипаттамасы, өлшемдерінің шекті сипаттамасы;

сынау процессінің технологиясы, сынақ жүргізу әдістемесі;

қосалқы жабдықтардың (сұйық газы бар резервуарлар, Дюар ыдысы, вакуумдалған азық-түлік құбырлары, жылу алмастырғыштар және тағы басқа) қалыпты жұмыс істеуін қамтамасыз ету ережесі;

сыналатын стенділер, құрылғылар мен сыналатын нысандар бойынша регламенттеу жұмыстарын орындау тәртібі;

сертификатталған бұйымдарға қойылатын талаптар;

механика, электроника, электротехника, автоматика, бағдарламалау, баллистика, гидравлика негіздері.

487. Орта кәсіптік білім талап етіледі.

488. Жұмыс үлгілері:

1) жаңа техника бұйымдары, тораптары мен агрегаттары – кешенді сынау;

2) кең жолақты діріл кезінде автоматты басқару құрылғыларының жүйесі – баптау, тесттерді қалыптастыру, магнитотесттерді жазу, амплитудалық-жиілік сипаттамасын талдау;

3) сынау стенділері – жаңа техниканы игеру кезінде құрылғыларды құрастыру, монтаждау, жетілдіру.

1. Авиациялық аспаптарды жөндеуші

слесарь – механик

слесарь - механик, 3-разряд

күрделілігі орташа авиациялық аспаптарды бөлшектеу;

аспаптық жабдықтардың жиынтықтығын анықтау, ұшу аппаратынан алу, жөнделетін авиациялық аспаптар бөлшектерінің негізгі ақаулықтарын анықтау;

күрделі емес аспаптарды жөндеу, құрастыру және сынау;

жұмсақ дәнекермен дәнекерлеу, электр схемасының жекелеген элементтерінің дәнекерін алу;

электр аспаптарына арналған күрделі емес электр сымдарын жасау;

күрделілігі орташа авиациялық аспаптардың консервациялануын жазу және консервациялау;

авиациялық аспаптарды сынау құрылғылары мен стенділерінің, техникалық құжаттаманың көмегімен сынау және тексеру;

күрделі емес слесарлық - монтаждау жұмыстарын орындау.

490. Білуге тиіс:

күрделі емес авиациялық аспаптардың мақсаты, жұмыс қағидаты мен құрылысы;

аспаптық жабдықтардың алынған тораптарын бөлшектеу технологиясы; авиациялық аспаптарды жөндеудің техникалық шарттары;

шектеулер мен қондырмалар, бетті өңдеу өлшемдері туралы негізгі мәліметтер;

жөндеу кезінде қолданылатын аспаптардың, тығыз қиюластыратын, тығыздату, майлау, оқшаулау материалдары мен бөлшектерді тазалау үшін қолданылатын материалдардың мақсаты;

металл коррозиясының себептері және олардың алдын алу тәсілдері;

дәнекерлеу технологиясы және дәнекер құрамы;

негізгі электр жөндеу жұмыстарының негізгі технологиялық операциялары;

негізгі слесарлық және бақылау-өлшеу құралдарын пайдалану ережесі;

авиациялық аспаптарды тексеруге арналған күрделі емес стенділер мен құрылғылардың құрылысы;

механика және электротехника негіздері.

491. Жұмыс үлгілері:

1) амперметрлер, вольтметрлер, қысым сигнализаторы – бөлшектеу, жөндеу;

2) қосымша кедергі блоктары – дәнекерін ашу;

3) бұрыштық желілік қозғалу датчиктері – жөндеу, құрастыру;

4) ауа және гидравликалық манометрлер - жөндеу, құрастыру;

5) қарапайым ауыстырып қосқыштар – бөлшектеу, жөндеу;

6) қысым қабылдағыштары – жөндеу;

7) авиациялық аспаптардың амортизациялық рамалары, амортизациялық панельдер, отырғызу алаңдары – жөндеу, бекіту;

8) ауаны бақылау аспаптарының көрсеткіштері – құрастыру, жөндеу;

9) ауа жабдықтарының шлангтары – тексеру, ауыстыру;

10) автоматика жүйесінің электрондық блоктары – бөлшектеу.

Параграф 2. Авиациялық аспаптарды жөндеуші

слесарь - механик, 4-разряд
492. Жұмыс сипаттамасы:

күрделілігі орташа авиациялық аспаптарды, оттегі аппаратурасы мен отқа қарсы жүйелері құрылғыларын жөндеу, құрастыру және сынау;

монтаждау сымдары мен радиоэлементтерді дәнекерлеу;

күрделі авиациялық аспаптарды бөлшектеу;

жөнделетін аспаптардың техникалық жай-күйін анықтау;

қызмет көрсетілетін жабдықтардың, стенділері мен аспаптардың ақаулықтарын анықтау;

карталарды, формулярлар мен жөндеу аттестаттарын ресімдеу.

493. Білуге тиіс:

жөнделетін ұшу аппараттары мен қозғалтқыштарындағы авиациялық аспаптардың, оттегі аппаратурасы мен отқа қарсы жабдықтарды мақсаты, құрылысы, жұмыс қағидаты, орнату және бекіту орны;

жөнделетін аспаптардың негізгі ақаулықтары және оларды жою әдістері;

күрделілігі орташа жөнделетін авиациялық аспаптарды жөндеу, құрастыру, реттеу және сынау технологиясы;

аспаптық жабдықтарды пайдалану ережесі;

жөнделетін авиациялық аспаптардың техникалық шарттары;

жөнделетін авиациялық аспаптар мен агрегаттарды реттеу және тексеру әдістемесі;

металл, балқымалар мен аспаптық жабдықтарда қолданылатын металл емес материалдардың қасиеттері мен негізгі өңдеу тәсілдері;

тығыз қиюластыру, майлау, тығыздату және негізгі материалдардың қасиеттері, маркалары мен мақсаты;

күрделілігі орташа сынақ стенділері мен тексеру аппаратурасының мақсаты, құрылысы, жұмыс қағидаты, пайдалану ережесі;

технологиялық құжаттама;

қабылдап - тапсыру актілерін дайындау ережесі;

механика және электротехниканың негізгі заңдары;

электроника, автоматика, гироскопия негіздері.

494. Жұмыс үлгілері:

1) акселерометрлер – жөндеу, құрастыру;

2) автопилот агрегаты – бөлшектеу;

3) баpocпидографтар - жөндеу, құрастыру;

4) қоректендіру блогы - құрастыру;

5) фазалық сезімтал түзеткіштің блоктары - құрастыру;

6) сүзгі блоктары - жөндеу, құрастыру;

7) діріл, биіктік, жылдамдық, ағын қарқыны датчигі – жөндеу;

8) курстық жүйе және тік бағыттың индукциялық датчиктері – жөндеу;

9) шабуылдау және сырғу бұрыштарының датчиктері – жөндеу, құрастыру, реттеу;

10) керосин өлшеуіштер, май өлшеуіштер – жөндеу, құрастыру, тексеру;

11) тік бағыт – бөлшектеу;

12) турбостартерлердің термометрлері – жөндеу;

13) бұрылысты нұсқағыштар, тахометрлер, температураны реттеуіштер – жөндеу, құрастыру.

Параграф 3. Авиациялық аспаптарды жөндеуші

слесарь - механик, 5-разряд
495. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі авиациялық аспаптарды, авиациялық техника механизмдері мен құрылғыларын жөндеу, құрастыру, реттеу және сынау;

оттегі аппаратурасының құрылғыларын жөндеу және баптау;

гиротораптары мен гироскоптарын теңгерімдеу машинасында теңгерімдеу;

авиациялық аспаптардың жұмысқа жарамдылығын ұшу аппаратында тексеру;

интегралдық схемаларды дәнекерлеу;

авиациялық аспаптардың істен шығуын тудыратын себептерді анықтау;

авиациялық аспаптарды реттеу және сынауға арналған құрылғылар мен құралдарды құрастыру және монтаждау;

слесарлық жұмыстарды, тегістеуді, жылтыратуды, авиациялық бұйымдар бетінің 6-7 квалитетін қамтамасыз ете отырып орындау;

қолданылатын стенділер мен аудару құрылғысын градуирлеу, баламалау.

496. Білуге тиіс:

авиациялық аспаптарды, оттегі аппаратурасының мақсаты, құрылысы, жұмыс қағидаты, техникалық деректері мен пайдалану ережесі;

гироскоптың негізгі қасиеттері және гироскопиялық аспаптардың жіктемесі;

автоматика элементтерінің әрекет ету қағидаты;

аспаптық жабдықтардың техникалық шарттары, жөндеу, құрастыру, реттеу, жетілдіру технологиясы;

авиациялық аспаптардың негізгі ақаулықтары мен оларды жою әдістері;

аспаптардың ақаулығын анықтаудың негізгі әдістері;

авиациялық аспаптар бөлшектерінің антикоррозиялық және лакты сыр қабатының ақауын табу және қалпына келтіру әдістері;

металды термоөңдеу түрлері; аспаптық жабдықтарды дәнекерлеу технологиясы;

күрделі және дәлме-дәл аспаптар мен құрылғылардың, стенділер мен тексеру құрылғыларының құрылысы, жұмыс қағидаты, реттеу және пайдалану ережесі;

жөндеу технологиясына енгізілмеген пысықтаулар бойынша нормативтік құжаттар;

механика, электромеханика, гироскопия, оптика, электроника негіздері.

497. Жұмыс үлгілері:

1) автоматты басқару жүйесі – жекелеген аспаптарды жөндеу, құрастыру;

2) жылдамдық ағыны датчиктерінің блоктары – жөндеу, құрастыру;

3) нақты ауа жылдамдығының блоктары – жөндеу, құрастыру;

4) түзету және байланыс блоктары – жөндеу, құрастыру;

5) даярлық сигналының блоктары – жөндеу, құрастыру;

6) гировертикальдарды келісу блоктары – жөндеу, құрастыру;

7) биіктің өлшеуіштер, биіктік сигнализаторлары – құрастыру;

8) гидрополукомпастар – жөндеу, құрастыру, реттеу;

9) қозғалтқыш білігінің, тахометрдің айналыс датчигі – жөндеу, құрастыру, реттеу;

10) жанармай өлшеуіштердің датчиктері – жөндеу, құрастыру;

11) электрлік, дистанциялық бірізді манометрлер – жөндеу, құрастыру, реттеу;

12) өздігінен жазғыштар – жөндеу, реттеу;

13) крен мен тангаж нұсқаулықтары, қоректенудің бұзылу сигнализаторы - жөндеу, құрастыру;

14) фотосезімтал түзеткіштер – жөндеу, реттеу;

15) астрокомпастардың фотосезімтал элементтері – жөндеу, құрастыру;

16) авиациялық сағат, хронометр – жөндеу, құрастыру.

Параграф 4. Авиациялық аспаптарды жөндеуші

слесарь - механик, 6-разряд
498. Жұмыс сипаттамасы:

аса күрделі авиациялық аспаптарды жөндеу, жетілдіру, реттеу және сынау;

аса күрделі және дәлме-дәл орындалатын слесарлық жұмыстарды орындау;

өлшеудің электронды жүйелерін пайдалана отырып, автоматика аспаптарының жекелеген элементтерін жөндеу, реттеу және сынау;

радиоэлементтердің кіру бақылаулары;

авиациялық аспаптардың механикалық элементтерін 6-7 квалитеттер бойынша жетілдіру;

күрделі аспаптық жүйелерді бөлшектеу;

бақылау-өлшеу аппаратурасын, аспаптар мен стенділерді баптау;

авиациялық жабдықтар жүйесіндегі агрегаттарды әр блогы бойынша баптау.

499. Білуге тиіс:

жөнделетін аспаптардың құрылысы;

авиациялық аспаптардың жүйедегі жұмыс шарттары;

күрделі аспаптық жабдықтарды жөндеу, құрастыру, реттеу және жетілдіру технологиясы;

авиациялық аспаптарда ақаулықтардың пайда болу себептері, олардың түрлері және жою тәсілдері;

оптикалық-механикалық агрегаттарды тексеру және түзету әдістері;