1 – бөлім. Жалпы ережелер

күрделі авиациялық аспаптар мен ұшу аппаратындағы аппаратураны сынау процессі;

аэронавигация жүйесінің мақсаты мен жиынтықтығы, олардың әрекет ету қағидаты;

авиациялық аспаптар құрылымында қолданылатын материалдарды механикалық өңдеудің негізгі технологиялық процессі;

күрделі монтаждау және қағидаттық схемалар;

сертификатталған бұйымдар туралы негізгі мәліметтер;

механика, электромеханика, гироскопия, оптика, электроника, радиотехника, өлшеу техникасының негіздері.

500. Орта кәсіптік білім талап етіледі.

501. Жұмыс үлгілері:

1) авиагоризонт – жөндеу, реттеу;

2) шабуылдау және жүктеу бұрыштарының автоматы - жөндеу, реттеу, сынау, жетілдіру;

3) автопилот агрегаты – техникалық шарттарға сәйкес жөндеу, реттеу және сынау;

4) ИВ типті бақылау аппаратурасы - техникалық шарттарға сәйкес реттеу, сынау жетілдіру;

5) аэрофотоаппаратура – ұшу аппаратында реттеу, түзету және сынау;

6) тік бағыт – тексеру және реттеу;

7) дәл курстық жүйе аспаптары - жөндеу, реттеу, сынау, жетілдіру;

8) АНУ, ИВУ типті аспаптар - жөндеу, реттеу, сынау, жетілдіру;

9) СДУ, ССА типті қысым сигнализаторлары, ДАС жүйе датчиктері - жөндеу, жетілдіру және сынау;

10) әуе сигналдары жүйесі - жөндеу, құрастыру.
Параграф 5. Авиациялық аспаптарды жөндеуші

слесарь - механик, 7-разряд

аса күрделі сериялы авиациялық аспаптар мен жүйелерді стенділерде жөндеу, реттеу, жетілдіру, сынау;

автоматика жүйесін сынау және реттеу;

күрделі аспаптық жабдықтардың даярлық дәрежесін айқындау;

авиациялық аспаптар ақаулықтарының барлық түрлерін жою;

қызмет көрсетілетін күрделі жабдықтарды, стенділер мен аспаптарды жөндеу.

503. Білуге тиіс:

күрделі аппаратураның мақсаты, құрылысы, жұмыс қағидаты мен пайдалану ережесі;

күрделі микроэлектрондық аппаратураны жөндеу ерекшелігі;

микропроцессорлық техника базасында басқару жүйесін құрудың негізгі қағидаттары;

микропроцессорлық техника базасында құрылған негізгі бақылау-өлшеу аспаптары мен диагностикалық аппаратураның құрылысы;

күрделі сызбалар мен схемаларды оқу ережесі;

аэронавигация негіздері, автоматтық реттеу теориясы;

күрделі құрастыру сызбаларын, электрлік және қағидаттық схемаларды пайдалану ережесі;

сертификатталған бұйымдарға қойылатын талаптар.

504. Орта кәсіптік білім талап етіледі.

505. Жұмыс үлгілері:

1) электромеханикалық биіктік өлшеуіштер - сынау және жетілдіру;

2) шығын өлшеуіштер, жанармай өлшеуіштер, героскопиялық аспаптар – сынау және жетілдіру;

3) автоматтық басқару жүйесі – реттеу, сынау;

4) әуе сигналдары жүйесі – реттеу, сынау;

5) инерциялық жүйелер – жөндеу, құрастыру, реттеу;

6) тік бағыт жүйелері, сигналдардың шектеулер – жөндеу, реттеу.

Параграф 6. Авиациялық аспаптарды жөндеуші

слесарь - механик, 8-разряд
506. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі аспаптық жүйелер мен бірінші сериялы, жаңа типті ұшу аппараттары кешенін жөндеу, реттеу, жетілдіру, сынау;

күрделі авиациялық электрондық аспаптарды, автоматика мен микроэлектрондық аппаратураны диагностикалау (жарамдылық дәрежесін айқындау);

авиациялық аспаптардың күрделі ақаулықтарының себептерін анықтау және оларды жою әдістерін таңдау;

ақаулықтарды анықтау және қызмет көрсетілетін күрделі жабдықтарды, стенділер мен аспаптарды жөндеу;

инерциялық жүйені реттеу, теңгерімдеу.

507. Білуге тиіс:

жөнделетін аспаптық жүйе мен кешендердің құрылымы;

аспаптық жабдықтарды жөндеу және жетілдірудің техникалық шарттары;

қызмет көрсетілетін жабдықтарды, стенділдер мен аспаптарды жөндеу технологиясы;

ұшу аппаратындағы күрделі аспаптарды сынау және реттеу әдістері;

микропроцессорлық техника базасында басқару жүйесін құру тәсілдері;

автоматтық реттеу теориясы;

күрделі, қағидаттық, электрлік, интегралдық схемаларды, құрастыру сызбаларын, бақылау-өлшеу аппаратурасын пайдалану ережесі.

508. Орта кәсіптік білім талап етіледі.

509. Жұмыс үлгілері:

1) навигациялық кешен – кешенді сынау және жетілдіру;

2) автоматты басқару жүйесі - жетілдіру;

3) инерциалық жүйелер – сынау, жетілдіру;

4) тік бағыттың жүйелері мен өлшеу кешені - сынау, жетілдіру;

5) орталық гировертикальдар, ЦГВ - жетілдіру.

1. Аспаптық жабдықтардың

слесарь – монтаждаушысы
Параграф 1. Аспаптық жабдықтардың

слесарь – монтаждаушысы, 2-разряд

аспаптық және оттегі жабдықтарын монтаждау және бөлшектеу жұмыстарын орындау;

аспаптардың орауын ашу, консервациясын босату, сыртқы көрінісін тексеру;

бекіту бөлшектерін жинақтау, алынған аспаптарды, агрегаттарды тазалау және жуу, оларды тасымалдау, жинақтау ведомостері бойынша тапсыру және қабылдау;

аспаптық жабдықтардың шағын люктерін жабу;

биркаларды жасау және аспаптық жабдықтарға ілу, сорттағыштарға салу, тасымалдау.

511. Білуге тиіс:

күрделі емес жабдықтарды монтаждау және бөлшектеу жұмыстарының технологиясы;

аспаптық жабдықтардың негізгі бөлшектерінің шартты белгіленуі;

бекіту бөлшектерінің атауы және мақсаты; электротехника негіздері.

512. Жұмыс үлгілері:

1) аспап блоктары - бөлшектеу;

2) термометрлердің қабылдағыштары – қозғалтқышын бөлшектеу, монтаждау;

3) барлық кіру бөлшектері бар жармалар - дайындау, құрастыру, ілмекке ілу;

4) термометр – сақтандыру сымдарының оқшаулағыштарын ауыстыру;

5) трафарет, бекіту қамыттары, дюрит шлангтар - монтаждау;

6) штепсель орны, аспаптардың штуцерлері, сымдардың ұштары – бітеуіштер орнату.

Параграф 2. Аспаптық жабдықтардың

слесарь – монтаждаушысы, 3-разряд
513. Жұмыс сипаттамасы:

ширатпаларды, күрделі емес блоктарды, монтаждау, штепсель ажырамаларын орнату және қиыстыру;

аспаптық жабдықтардың датчиктері мен блоктарын; оттегі жүйесі мен баллондарды, редукторларды, зарядтау штуцерлерін, шлангтарды; құбырларды, қабылдауыштарды, суға төзімдегіштерді, АМП жүйесінің дерют қолғаптарын бөлшектеу;

авиациялық аспаптарды орнату орнының техникалық жай-күйін тексеру.

514. Білуге тиіс:

ширатпаны монтаждау технологиясы; аспаптық жабдықты бөлшектеу технологиясы және техникалық шарттары;

құбырлар мен дерют шлангалардың, электр өткізгіштер мен оқшаулау материалдарының маркалары мен қималары;

дәнекерлер мен флюстердің құрамы;

аспаптық жабдықтарда қолданылатын электр өлшемдері мен материалдар туралы негізгі мәліметтер;

күрделі емес электр схемаларды оқу ережесі;

электротехника негіздері.

515. Жұмыс үлгілері:

1) оттегі жүйесінің баллоны, шлангтар, редукторлар, зарядтау штуцерлері – бөлшектеу;

2) ППД қыздырғышының сигнализациялық блоктары; ИВ, ДСВ жүйесінің блоктары, термобу; РTMC блоктары - бөлшектеу;

3) тахометр, жанармай өлшеуіш, май өлшеуіштердің, гидроқоспаның датчиктері - бөлшектеу;

4) штепсель ажырамалары – қосу, бақылау, бөлшектеу.

Параграф 3. Аспаптық жабдықтардың

слесарь – монтаждаушысы, 4-разряд

тіреуіштерді, амортизациялық рамаларды, кронштейндерді; қуатты құрылғылардағы, жасырын қуыстардағы, мотогондолалардағы қабылдауыштар мен датчиктерді; құбырларды, қабылдауыштарды, суға төзгіштерді, АМП жүйесінің дюрит жеңдерін; баллондарды, құбырларды, редукторларды, зарядтау штуцерлерін, оттегі жүйесі шлангтарын монтаждау;

оттегі жүйесін аспап тақтасындағы аспаптарға қосу;

аспаптық тақталардан аспаптарды бөлшектеу және аспаптық тақталардың өзін, автопилот агрегаттарын, автоматика блоктары мен жанармай өлшеуіштердің өлшемдерін, гироскопиялық және дистанциялық компастардың агрегаттарын, орталық гировертикальдерді, оттегі аспаптарын бөлшектеу;

аспаптық тақталарды бөлшектеу; жарықтандырғыш және сигналдық аппаратураны, кнопкаларды, сөндіргіштер мен ауыстырып қосқыштарды, релені, клемма қалыптарын алу;

аспаптық тақталардың электр монтаждық бөлігін ақаулық ведомостеріне сәйкес, аспаптық жабдықтардың штепсель ажырамаларын жөндеу.

517. Білуге тиіс:

күрделілігі орташа аспаптық жабдықтарды монтаждау технологиясы мен техникалық шарттары;

аспаптық жабдықтардың бөлшектелетін және монтаждалатын жүйесінің мақсаты мен жинақтылығы;

монтаждалатын жабдықтардың әрекет ету қағидаты мен негізгі техникалық деректері;

әртүрлі сериялы ауыр ұшу аппараттарына арналған аспаптық жабдықтардың монтажындағы ерекшеліктер;

белгіленетін жабдықтардың қағидаттық, жартылай монтаждық және монтаждық схемалары;

орындалатын жұмыс көлеміндегі слесарлық іс;

агрегаттар мен аспаптарды монтаждау кезіндегі саңылаулардың көлемі, шектеулер мен қондырмалар жүйесі, бетті өңдеудің негізгі өлшемдері;

материалтану, электротехника, механика негіздері.

518. Жұмыс үлгілері:

1) аэрокинотүсіру агрегаты – бөлшектеу және орнату;

2) электр термометрлердің, термобудың, ПВД тұғырының датчиктері; толық қысым қабылдауыштары, термобу қабылдауыштары – қозғалтқыштарды монтаждау;

3) аспаптық тақталар, қалқаншалар, пульттер, күрделі құрылымды ажыратпа қораптар – бөлшектеу, орнату және бекіту;

4) оттегі жабдығы – аспаптарға қосу, редукторды манометрге бекітуді монтаждау;

5) оттегі жабдығы – аспаптарды, манометрлерді, оттегі жүйесі ағынының индикаторын бөлшектеу.

Параграф 4. Аспаптық жабдықтардың

слесарь – монтаждаушысы, 5-разряд
519. Жұмыс сипаттамасы:

автоматтық басқару жүйесінің агрегаттарын, нақты курстық жүйелерді, жылдамдық пен биіктің орталықтарын, жұлдыздық - күн бағдарларын, астрокомпастарды, шабуылдау бұрыштарының автоматтарын бөлшектеу;

автопилот агрегаттарын, троиндукциялық компастарды, автоматика және өлшем блоктарын, жанармай өлшеуіштерді, дәлме-дәл орнатуды талап ететін объективті бақылау жүйелерін монтаждау;

аспаптарды аспаптар тақтасына монтаждау және аспаптық тақталардың өздері мен пульттерді монтаждау;

коммутациялық және сигналдық аппаратураны орната отырып, аспаптық тақталарды құрастыру;

өлшеу аспаптарын, фотоаппаратураны пайдалана отырып, фоторамаларды бекітуге арналған тораптарды орнату;

анероидтік - мембраналық аспаптар жүйесінің герметикалығын тексеру;

фототербелістің ауытқу градусын тексеру;

аспаптарды орнату орнының, статикалық және динамикалық құбырлардың техникалық жағдайын, электр өткізгіштердің жай-күйін тексеру;

электр өткізгіштердің оқшаулау кедергісін өлшеу.

520. Білуге тиіс:

аспаптық жабдықтарды герметикаланған кабинада монтаждау ережесі мен ерекшеліктері;

монтаждық құрылғылардың мақсаты және пайдалану ережесі;

монтаждалатын жүйелердің герметикалығын сынау тәртібі;

қолданылатын құралдар мен құрылғылардың құрылысы;

аспаптық жабдықтарды жөндеудің негізгі технологиялық процестері;

аспаптық жабдықтарды монтаждау схемасы;

электротехника, механика, материалтану негіздері.

521. Жұмыс үлгілері:

1) автоматика блоктары, өлшеу блоктары, жанармай өлшеуіштің коммутациялық құрылғысы – бөлшектеу;

2) ұшқыштың, штурманның, бортинженердің аспаптық пульттерінің тақтасы - монтаждау;

3) аспаптық тақталар – вольтметрлерді, амперметрлерді, герцметрлерді монтаждау;

4) дистанциондық компастар, гидравликалық және электрлік автопилот агрегаты – бөлшектеу;

5) аэронавигациялық аспаптар – аспаптық тақталар мен пульттерге орнату және бекіту;

6) қуатты құрылғылардың жұмысын бақылау аспаптары – тоқпен тексеру;

7) термобуды қабылдауыштар - компенсациялық өткізгіштердің омдық кедергісін өлшеу;

8) динамикалық және статикалық оттегі қысымының құбырлары, сұйық оттегі құбырлар – стенділерде нығыздау, төсеу және бекіту.

Параграф 5. Аспаптық жабдықтардың

слесарь – монтаждаушысы, 6-разряд
522. Жұмыс сипаттамасы:

автоматтық басқару жүйесінің агрегаттарын, курстық жүйені, астрокомпастарды, ұшу аппараттарына жоғары дәлдікпен орнатуды талап ететін шабуылдау, сырғу және тағы басқа автоматтары мен датчиктерін монтаждау;

өлшеу аспаптарын пайдалана отырып монтаждау, жабдықты бекіту тораптарын құрастыру мен дәнекерлеудің дұрыстығын монтаждау және қағидаттық схемалар бойынша тексеру;

бақылау-тексеру аппаратурасының көмегімен шынайы бақылау аспаптарын, фотолюкті, жанармай өлшеуішті, автоматтар мен компастарды тоқпен тексеру;

монтаждалған жүйенің герметикалығын сынауға қатысу;

тексеру барысында анықталған ақаулықтарды анықтау.

523. Білуге тиіс:

монтаждау схемасы;

аэронавигациялық, оттегі және фотожабдықтардың барлық механизмдерінің, аспаптары мен құрылғыларының өзара әрекеттесуі және жұмыс қағидаты;

фотолюктерді фотоаппаратураның әртүрлі түрлеріне орнату және өңдеу тәртібі;

монтаждалатын жүйелердің герметикалығын сынау технологиясы;

аспаптық жабдықтарды тексеру кезінде қолданылатын сынау стенділерінің, құрылғылар мен бақылау аппаратурасының мақсаты, құрылысы мен жұмыс қағидаты, оларды тексеру кезінде ақаулықтарды анықтау әдістері және анықталған ақаулықтарды жою әдістері;

реттеудің техникалық шарттары;

негізгі техникалық деректердің шектеулері;

сертификатталған бұйымдарға қойылатын талаптар;

электроника негіздері, электр машиналар теориясы.

524. Орта кәсіптік білім талап етіледі.

525. Жұмыс үлгілері:

1) САУ, ТКС, АУАС жүйесінің агрегаттары - монтаждау;

2) сұйық оттегісі бар баллондар мен бортзаряд құбыры – ұшу аппаратына қондыру, монтаждау, герметикалығын тексергеннен кейін ақаулықтарын жою;

3) МСРП объективті бақылау жүйесі – датчиктерді тексеру, баламалау;

4) толық және статикалық қысым құбыры – сымды тексеру және қысым қабылдағышты орната отырып, іске қосу;

5) шасси мен қақпақтың орналасуын нұсқауыштар - монтаждау, бөлшектеу;

6) сыртқы ауа температурасының фидері, ПВД құбырларын қыздыру – тоқпен тексеру;

7) фототербеткіштер мен фотолюктер – орнату, бекіту.

Параграф 6. Аспаптық жабдықтардың

слесарь – монтаждаушысы, 7-разряд
526. Жұмыс сипаттамасы:

аэронавигациялық және аспаптық жабдықтар жүйесінің жұмысқа қабілеттілігін нивелирлеу, толық жөндеу және тексеру;

жұлдызды - күндік бағдарды монтаждау;

оттегі жабдықтары жүйесін, анероидтық - мембраналық аспаптарды, ауыр ұшу аппараттарының дәлме-дәл курстық жүйесін жетілдіру, сынау және реттеу.

527. Білуге тиіс:

нивелирлеу және жетілдіру жұмыстарын орындау технологиясы;

тексерілетін жабдықтардың мақсаты, әрекет ету қағидаты мен құрылымдық ерекшеліктері;

аэродром жағдайындағы аэронавигациялық және фотожабдықтардың барлық түрлерін пайдалану ережесі;

аспаптық жабдықтардың механизмдерін, аспаптары мен аппараттарын реттеу және тапсырушыға тапсырудың техникалық шарттары;

тексеру аппаратурасын, имитаторларды, сынау стенділері мен құрылғыларын пайдалану және баптау ережесі;

монтаждалатын жабдықтарды жөндеудің негізгі технологиялық процессі;

электроника, электр машиналар теориясы.

528. Орта кәсіптік білім талап етіледі.

529. Жұмыс үлгілері:

1) анероидтық-мембраналық аспаптар – статикалық және динамикалық жүйелердің жұмысқа жарамдылығын тексеру;

2) оттегін автоматты түрде беру жүйесі - реттеу;

3) сұйық және газ тәрізді оттегімен толтыру жүйесі – монтаждау; герметикалығын тексеру, ақаулықтарын жою;

4) УГВ аспаптық жүйесі – нивелирлеу, 1 минутқа дейінгі дәлдікпен үш жазықтықта орнату;

5) ауыр ұшу аппараттарының СПУТ жүйесі - сынау және жетілдіру;

6) шасси мен қақпақтардың орналасуын нұсқаушылар – тексеру және реттеу;

7) фотоаппаратура – фьокусировканы белгіленген қашықтықта баптау, фотоаппараттар мен жарма жұмысының синхрондылығын тоқпен тексеру, жалпы реттеу және жұмысқа жарамдылығын тексеру;

8) фототербелістер мен фотолюктер - баптау, реттеу, жұмысқа жарамдылығын тексеру.

Параграф 7. Аспаптық жабдықтардың

слесарь – монтаждаушысы, 8-разряд

ауыр ұшу аппараттарының аэронавигациялық жабдықтарын, сондай-ақ жоғары дәлдікті орнату және жетілдіруді талап ететін сынақ жабдықтарын толық жөндеу, реттеу;

оттегі жабдықтарының эксперименталды жүйесін монтаждау, баптау және реттеу;

монтаждалатын жабдықтың құрылымдық, технологиялық және пайдаланушылық кемшіліктерін анықтау;

аспаптық жабдықты тексеру және реттеу кезінде қажетті есептерді орындау; ұшақты басқару жүйесін жетілдіру кезінде жұмыстарды орындау кестесін құру.

531. Білуге тиіс:

күрделі құрылымдарды сынау және жетілдіру жұмыстарын орындау технологиясы;

күрделі бақылау-тексеру жабдығының құрылымы, оны пайдалану және баптау ережесі, қызмет көрсетілетін жабдықтың ақаулықтарын анықтау және жою;

электроника, есептеуіш техника және автоматика негіздері, электр машиналарының теориясы;

автоматтық басқарудың негізгі заңдары;

телемеханика жүйесі құрылымының қағидаты.

532. Орта кәсіптік білім талап етіледі.

533. Жұмыс үлгілері:

1) автопилот – ұшу аппаратына орнатқаннан кейін реттеу, баптау және сынау;

2) аэродром жағдайында жоғарғы скафандрларда оттегімен қоректену - автоматты берілуді реттеу және баптау;

3) аэронавигациялық жүйелер – монтажды бақылау, реттеу және баптау;

4) сұйық немесе газ тәрізді оттегімен қоректену жүйесі, күрделі эксперименталды – монтаждау, жетілдіру және ақаулықтарын жою;

5) жанармай өлшеуіштер, май өлшеуіш, магниттік компас – тоқпен тексеру, реттеу.

1. Аэрогидродинамикалық сынаушы слесарь
Параграф 1. Аэрогидродинамикалық сынаушы слесарь, 2-разряд
534. Жұмыс сипаттамасы:

біліктілігі анағұрлым аэрогидродинамикалық сынаушы слесарьдің басшылығымен аспалы құрылғылар мен үлгілерді монтаждау және бөлшектеу;

коммуникацияларды (электр, жанармай, гидравликалық) сынақ құрылғыларына қосу;

авиациялық аппаратура мен жабдықтардың күрделі емес бөлшектері мен тораптарын жөндеу;

еркін тәсілді, кейіннен реттемей, жөнделген тораптар мен бөлшектерді монтаждау;

авиациялық аппаратураны гидроарнада күрделі емес үлгілік сынақтарға сүйрейтін арбада дайындау.

535. Білуге тиіс:

аспалы құрылғылар жүйесі және оларды күту ережесі;

слесарлық және өлшеу құралдарын қолдану тәсілдері.

Параграф 2. Аэрогидродинамикалық сынаушы слесарь, 3-разряд

әртүрлі құбырлардағы, гидроарналардағы авиациялық үлгілер мен бұйымдарды сүйреу арбаларында, катапульттер мен стенділерде және тағы басқа монтаждау, бөлшектеу және сынауға қатысу;

авиациялық аппаратураны бұйымдар мен үлгілерді аэродинамикалық құбырларды, гидроарналарда, сүйреу арбаларда және газодинамикалық құрылғыларда сынауға дайындау;

жекелеген бөлшектерді жасау және авиациялық жабдықтың механикалық бөлігін ұсақ жөндеу.

537. Білуге тиіс:

аэрогидродинамикалық сынақ жүргізу үшін нысандар мен үлгілерді монтаждау мен бөлшектеу ережесі мен бірізділігі;

авиациялық нысандарға арналған үлгілер мен монтаждау бөлшектерінің дәлдігіне қойылатын талаптар;

гидроарналарда үлгілік сынау кезінде қолданылатын аппаратураның құрылысы мен әрекет ету қағидаты;

қолданылатын аппаратура мен құрылғыларға түсетін шекті жүктеменің ауқымы;

қолданылатын слесарлық-өлшеу құралдарының құрылысы;

математика және физика негіздері.

538. Жұмыс үлгілері:

1) үлгілер – сынауға дайындау, геометриялық өлшемдерін өлшеу, инженердің басшылығымен бекіту тораптарының координатын өлшеу;

2) аспалы құрылғылар – монтаждау, бөлшектеу және реттеу.

Параграф 3. Аэрогидродинамикалық сынаушы слесарь, 4-разряд
539. Жұмыс сипаттамасы:

ұшу аппараттарының жекелеген агрегаттарын аэродинамикалық құбырларда, гидроарналарда, стенділерде, катапульттерде және бақылау-өлшеу аппаратурасы бар басқа да құрылғыларда сынау;

сүйреу арбаларын басқару және сынау құрылғылары мен аспаптарына сынақ кезінде қызмет көрсету;

пайдалану жабдықтарының жұмысындағы және сынақ нысандарындағы ақаулықтарды анықтау және жою;

күрделі нысандарды аэродинамикалық құбырларда, гидроарналарда, сүйреу арбаларында, катапульттерде, стенділерде және әртүрлі газодинамикалық құрылғыларда сынауға дайындау;

сынауға арналған әртүрлі үлгілер мен бұйымдарды аэродинамикалық құбырларда, стенділерде, гидроарналарда және басқа да құрылғыларда монтаждау және бөлшектеу.

540. Білуге тиіс:

сынау құрылғыларын пайдалану жөніндегі нұсқаулық;

авиациялық қозғалтқыштардың құрылысы;

сынау кезінде қолданылатын аппаратура мен құрылғылардың мақсаты, құрылысы мен жұмыс істеу қағидаты;

теплотехника және аэрогидродинамика негіздері;

үлгілерді, монтаждау бөлшектерін жасаудың шақтамасы және препараттардың техникалық шарттары;

авиациялық нысанның негізгі техникалық деректері және оның технологиялық мүмкіндіктері;

сынауға арналған жабдықтарды тексеру, жөндеу, орнату және реттеу тәсілдері.

541. Жұмыс үлгілері:

1) нұсқау аппаратурасы – баптау;

2) тікұшақ құрылғылары – сынауға дайындау;

3) датчиктер – монтаждау;

4) қақпақтар, руль, тұрақтандырғыштар, элерондар - сынау.

Параграф 4. Аэрогидродинамикалық сынаушы слесарь, 5-разряд

542. Жұмыс сипаттамасы:

авиациялық нысандарды аэродинамикалық құбырларда, стенділерде, гидроарналарда және басқа да құрылғыларда монтаждау және бөлшектеу, үлгілік сынау;

сыналатын нысанды қашықтықтан басқару пультімен басқару, сынауды бағдарламаға сәйкес жүргізу;

бастапқы жүктемені және үлгіні енгізу бұрышын есептеу;

қашықтықтан басқаруды баптау. Фотокиноқұрылғылардың, көлеңкелі құрылғылар мен салмақ элементтері мен тіркеуші аппаратура жұмысын баптау;

сынақ барысында физикалық құбылыстарды бақылау;

сынақ хаттамасын және сынақ жүргізудің жұмыс кестесін жүргізу. нысан мен жекелеген механизмдерді сынақ бағдарламасының белгіленген режиміне реттеу;

авиациялық үлгілер мен нысандардың әртүрлі типтерінің аэродинамикалық сипаттамасын алу;

сынауға арналған аппаратураны баптау және нұсқаулыққа сәйкес регламенттік жұмыстарды орындау.

543. Білуге тиіс:

сыналатын авиациялық агрегаттардың техникалық және пайдаланушылық деректері;

механика, технология, техникалық сызба негіздері;

сүйреу арбасының жұмыс схемасы;

аэродинамикалық сипаттамасын алу жүйелілігі және оларды өңдеу тәсілдері;

тікұшақ құрылғыларының құрылысы;

авиациялық жанармай түрлері және майлау заттары.

544. Жұмыс үлгілері:

1) көтеруші бұрандалар – аэродинамикалық реттеу;

2) көтеруші бұрандалар мен трансмиссия тығындары – монтаждау және сынау.

Параграф 5. Аэрогидродинамикалық сынаушы слесарь, 6-разряд

сынау жабдықтарына қызмет көрсету, аэрогидродинамикалық сынақтардың күрделі түрлерін ашық алаңдарда, стенділер мен жоғары немесе төменгі температура мен қысым кезінде жұмыс істеумен сипатталатын басқа да арнайы құрылғыларда, сондай-ақ осы құрылғылар мен жүйелерде агрессивті жұмыс денелерін, арнайы жанармайдың әртүрлі түрлерін, арнайы қыздырғыштарды пайдалана отырып, дайындау және жүргізу;

күрделі эксперименталды нысандарды әртүрлі құрылғыларда, стенділерде және тағы басқа сынауға дайындау;

авиациялық агрегаттар мен эксперименталды жабдықтар жүйесін монтаждау.

546. Білуге тиіс:

күрделі авиациялық жабдықтардың қағидаттық схемасы;

оның тораптары мен жүйесінің құрылысы, негізгі техникалық, эксперименталды және реттеушілік деректері;

күрделі сынақ құрылғылары мен сыналатын нысандарға қызмет көрсету жөніндегі техникалық нұсқаулықтар;

сынақты дайындауды қауіпсіз және апатсыз жүргізуді қамтамасыз ететін жұмыс тәсілдері;