1-апта практика Кесте 2018-2019 жылдары берілген өнімдердің көлемі мен құрылымының өзгерісі. № өнім түрі

жүктеу/скачать 58.03 Kb. Дата 03.01.2022 өлшемі 58.03 Kb. #450223

1-апта практика Кесте-1. 2018-2019 жылдары берілген өнімдердің көлемі мен құрылымының өзгерісі. № өнім түрі көлемі, мың тг құрылымы, % ауытқуы, +/- 2018 жыл 2019 жыл 2018 жыл 2019 жыл мың тг % пункт 1 Ет 21 000 24 150 24,7 25,4 +3 150 +15,0 +0,7 2 Сүт 10 625 15 200 12,5 16,0 +4 575 +43,1 +3,5 3 Май 39 375 39 025 46,3 41,1 -350 -0,9 -5,2 4 Қаймақ 14 000 16 625 16,5 17,5 +2 625 +16,71 +1 Барлығы 85 000 95 000 100 100 +10 000 +11,16 х Қорытынды: Еттің көлемі 2019 жылмен 2018 жылды салыстырғанда 3 150 мың тг-ге немесе 0,7 % артқан.Ал сүттің көлемі 2019 жылы 2018 жылға қарағанда 4 575 мың тг немесе 3,5 % өскен. Майдың көлемі болса 2019 жылды 2018 жылмен салыстырғанда -350 мың тг немесе -5,2 % кеміген. Қаймақтың көлемі 2018 жылға қарағанда 2019 жылы +2 340мың тг артқанын көруге болады. 1-апта СӨЖ 1. 1- кәсіпорынның нақты өндіріс көлемі 80 млн тг, 2-кәсіпорында 190 млн тг. Өндіріс жоспарының орындалуы сәйкесінше 140 және 80 процентті құрайды. Екі кәсіпорын бойынша жоспар неше процентке орындалған ? Қорытынды: 1- кәсіпорында өнім өндірісі бойынша жоспар 40% немесе 32 млн тг артық орындалды.Ал 2- кәсіпорында өнім өндірісіі жоспар бойынша 20% немесе 47,5 млн тг-ге орындалмаған. 2. 1- кәсіпорынның жоспарлы өндіріс көлемі 80 млн тг, 2-кәсіпорында 190 млн тг. Өндіріс жоспарының орындалуы сәйкесінше 140 және 80 процентті құрайды. Екі кәсіпорын бойынша жоспар неше процентке орындалған ? Қорытынды: 1- кәсіпорында өнім өндірісі бойынша жоспар 40% немесе 32 млн тг артық орындалды.Ал 2- кәсіпорында өнім өндірісіі жоспар бойынша 20% немесе 47,5 млн тг-ге орындалмаған. 3. Тізбекті (не базисті) әдіспен абсолююті өсім (не өсу коэф., арту қарқыны) келесідей есептеледі : Қорытынды: Тізбекті–соңғы жылмен алдыңғы жылды салыстыру арқылы есептелінеді. Базисті–бір жылды базистік жыл деп алып, кез-келген жылдармен салыстыру арқылы есептеледі 4. Тізбекті (не базисті) әдіспен есептелген өсу қарқынының мәні 115 % ке тең, демек: Қорытынды: Өсу коэффициентін 100% көбейткендегі мәнді білдіреді. 5. Тізбекті (не базисті) әдіспен есептелген арту қарқынының мәні +10 процентке тең, демек: Қорытынды: Өсу қарқынынан 100%-ды азайтқандағы мәнді білдіреді. 6. Алдыңғы жылдармен салыстырғанда жұмыскердің айлық табысының артуы (процентпен) : +15, +22 , +15 құраса, осы 3 жыл ішінде жалақының жалпы арту қарқыны неше процентті құрайды ? Қорытынды: Жалақының 3 жыл ішінде арту қарқыны 52% құрайды. 7. Алдыңғы жылдармен салыстырғанда баға деңгейінің артуы (процентпен) : +15, +22 , +15 құраса, осы 3 жыл ішіндегі бағаның жыл сайынғы орташа арту қарқыны неше процентті құрайды ? Қорытынды: Бағаның жыл сайынғы орташа арту қарқыны 17,3% құрайды 8. 2014 жылы қалада 140 000 тұрғын болған, егер халықтың жыл сайынғы тізбекті арту қарқындары +9, +25, -15 процентке тең болса, онда 2018 жылы қалада қанша тұрғын болған ? Шешуі: Кесте 1 – 2014-жылдан бастап тұрғындар санының өзгеруі. жыл Қаладағы тұрғындар саны абсолютті өсім өсу коэффициенті өсу қарқыны арту қарқыны 2015 140 000 - - - - 2016 152 600 +12 600 1,09 109 +9 2017 190 750 +38 150 1,25 125 +25 2018 162 138 -28 612 0,85 85 -15 Қорытынды: 2018 жылы қалада 162 138 тұрғын болған 9. Автопаркте 1-желтоқсанда 80 автокөлік болды, 28 желтоқсанда 10 автокөлік есепке алынса, желтоқсан айындағы орташа автокөлік саны қанша ? Шешуі: 1.12-80 көлік 28.12- 80+10=90көлік Yt1- 80*27=2 160 Yt2- 90*4=360 ∑yt-2520 y=∑yt/∑t=2520/31=81,29көлік Қорытынды: Желтоқсан айындағы орташа автокөлік саны 81,29көлік 10. Соңғы 10 жыл ішіндегі бидай өнімділігінің динамикасына (ц/га) жүргізілген талдау нәтижесінде келесідей тенденция анықталды: Уt = 6,8 +0,2t . Бұл теңдеудің экономикалық мәні: Қорытынды: Бидайдың өнімділігі жыл сайын 0,2 ц/га өседі. 11. Соңғы 10 жыл ішіндегі (2007-2016 жж.) бидай өнімділігінің динамикасына (ц/га) жүргізілген талдау нәтижесінде келесідей тенденция анықталды: Уt = 6,8 +0,2t . Сонда 2018 жылы күтілетін бидай өнімділігі қанша ц/га құрайды ? Қорытынды: 2018 жылы күтілетін бидай өнімділігі 9,2ц/га құрайды 12. Өндіріс көлемінің соңғы 4 жылдағы динамикасы келесідей (мың теңге): 18300, 21600, 23000, 21700. Өндіріс көлемінің тізбекті арту қарқындары (не базисті арту қарқыны; тізбекті не базисті өсу қарқындары),%: Шешуі: Кесте-1 – Тізбекті әдіс бойынша динамика көрсеткіштері. жыл өнім көлемі абсолютті өсім өсу коэффициенті өсу қарқыны арту қарқыны 1жыл 18 300 - - - - 2жыл 21 600 +3 300 1,18 118 +18 3жыл 23 000 +1 400 1,06 106 +6 4жыл 21 700 -1 300 0,94 94 -6 Қорытынды: Өндіріс көлемінің тізбекті арту қарқындары 2жылы- +18 %,3жылы- +6%,4 жылы -6% 13. Бірнеше өнім түрі бойынша өндірістің физикалық көлемінің өзгерісіне баға беру үшін төменде көрсетілген индекстердің қайсысын қолдануға болады: в. + 14. Бірнеше өнім түрі бойынша баға деңгейінің (не өнімнің еңбек сыйымдылығының, өзіндік құнының) өзгерісіне баға беру үшін төменде көрсетілген индекстердің қайсысын қолдануға болады: + 15. : - бұл қай индекс немесе келтірілген индекстер арасынан өзіндік құнның айнымалы құрамының (не тұрақты құрамының, құрылымдық қозғалыстардың) жалпы индексін көрсетіңіз: Өзіндік құнның құрылымдық қозғалыстар жалпы индексі. 16. : - бұл қай индекс немесе келтірілген индекстер арасынан бағаның айнымалы құрамының (не тұрақты құрамының, құрылымдық қозғалыстардың) жалпы индексін көрсетіңіз: Бағаның айнымалы құрамының жалпы индексі 17.Екі экономикалық құбылыс арасындағы байланыс (корреляция) коэффициентінің мәні 0,08 болса, онда екі құбылыс арасында байланыс тығыздығы қандай? Қорытынды: Екі экономикалық құбылыс арасында байланыс жоқ, себебі корреляция коэффициентінің мәні 0,1-ден төмен. 18. Өнімнің сату бағасы (мың тг) мен сату көлемі (дана) арасындағы байланыс келесі теңдеумен сипатталады : Ух = 7000 - 120 х, бұл теңдеудің экономикалық мәні : Қорытынды: Егерде өнімнің бағасы 7000тг-ге өскенде сату көлемі 120 данаға кемиді. 19. Өнімнің сату бағасы (мың тг) мен сату көлемі (дана) арасындағы байланыс келесі теңдеумен сипатталады : Ух = 7000 - 120 х, егер сату бағасы 40 000 тг болса, онда күтілетін сату көлемі қанша дананы құрайды ? Қорытынды: Сату бағасы 40 000 тг болса күтілетін сату көлемі 4800 дананы құрады. 20. Туылу /Өлім коэффициентінің мәні 12 (промилле) – ге тең, оның мәні қандай ? Қорытынды: Бір күнтізбелік жылда 1 000 адмға 12 өлімнен келеді. 2-апта. Практика. Кесте 1 – Корреляциялық талдау үшін мәліметтер. № экзамен баллы, (х) GPA, (у) хi*уi хi 2 уi2 Ух=31,008+0,003х 1 95 3,67 348,65 9025 13,47 31,293 2 99 3,67 363,33 9801 13,47 31,305 3 100 3,63 363 10000 13,18 31,308 4 105 2,67 280,35 11025 7,13 31,323 5 115 3,33 382,95 13225 11,09 31,353 6 100 4 400 10000 16 31,308 7 85 3 255 7225 9 31,263 8 99 4 396 9801 16 31,305 9 84 3 252 7056 9 31,26 10 90 3 270 8100 9 31,278 11 86 3,33 286,38 7396 11,09 31,266 12 133 2,67 355,11 17689 7,13 31,407 13 80 3 240 6400 9 31,248 14 90 3,67 330,3 8100 13,47 31,278 15 112 3,33 372,96 12544 11,09 31,344 16 85 3,33 283,05 7225 11,09 31,263 17 97 3,67 355,99 9409 13,47 31,299 18 90 3,67 330,3 8100 13,47 31,278 19 92 3,67 337,64 8464 13,47 31,284 20 81 3 243 6561 9 31,251 21 125 4 500 15625 16 31,383 22 88 3,33 293,04 7744 11,09 31,272 23 92 3,67 337,64 8464 13,47 31,284 24 99 4 396 9801 16 31,305 25 89 3,33 296,37 7921 11,09 31,275 барлығы 2 411 85,64 8 269,06 236 701,00 297,27 782,43 орташа 96,44 3,42 330,76 9468,04 11,89 31,30 25a + 2411b =85,64 2411a + 236701b =8269,06 a=31,008 b=0,003 Ух=31,008+0,003х d=(0,204)2=0,041 Қорытынды: Корреляция коэффициенті мәні 0,204 оң мәнді береді. Экзамен баллы мен GPA арасында тура байланыс бар. GPA-дың экзамен бағасынан 4,1% тәуелді. 2-апта СӨЖ Өнімді сатудан түскен түсімі (Q) бірінші деңгейлі екі фактордан: сатылған өнім саны (T) мен 1 тонна өнімнің бағасы (р) тәуелді. Тиісінше, бұл байланыс екі факторлы мультипликативті үлгімен бейнеленеді: Q = T ×p. Осы екі фактордың түсімге әсерін есептеп, нәтижені кесте түрінде бейнелеу қажет: Көрсеткіштер 2019 ж 2020 ж Сатылған өнім,тонна 245 220 1 тонна өнімнің бағасы (теңге) 32000 36000 Түсім,теңге 7 840 000 7 920 000 Түсімнің өзгеруіне осы аталған екі фактордың әсерін есептеу үшін негізгі 3 тәсілді қолдануға болады: Тізбекті алмастыру тәсілі: 2019 жыл – Шартты жыл* – 2020 жыл Q0 Qшартты Q1 T0Р0 T1Р0 T1Р1 7 840 000 7 040 000 7 920 000 -800 000 +880 000 2020-жылы 2019 жылмен салыстырғанда кәсіпорын кірісі 80000 теңгеге немесе 1,02 %-ке өскен. Оған екі фактор әсер етті: 1) сатылған өнім санының 25 тоннаға немесе 10,2 %-ке кемуінен түсім 800000 теңгеге кеміді: T1Р0 - T0Р0 = 7040000-7840000=-800000 мың теңге; 2) 1 тонна өнімнің бағасы 4 мың теңгеге немесе 12,5%-ке өсуінен түсім 880000 теңгеге өсті: T1Р1 - T1Р0 = 7920000-7040000=+880000 мың теңге. Абсолюттік айырмашылықтар тәсілі: Абсолютті айырмашылықтар тәсілі тізбекті алмастыру тәсілінің түрленген түрі, сол себепті екі тәсілдің нәтижелері бірдей болады. Фактордың әсері Есептеу әдістемесі Нәтижесі, +- мың теңге Абсолютті айырмашылықтар тәсілі Тізбекті алмастыру тәсілі Сатылған өнім санының өзгеруі (Т1 – Т0) * Р0 T1Р0 – T0Р0 –800 000 1 тонна өнімнің бағасы өзгеруі (Р1 – Р0) * T1 T1 Р1 – T1Р0 + 880 000 3.Интегралдық тәсіл: Фактордың әсері Есептеу әдістемесі Абсолютті айырмашылықтар тәсілі Интегралдық Тәсіл Сатылған өнім санының өзгеруі (Т1 – Т0) * Р0= -800 000 (Т1 – Т0) * Р0рташа= -850 000 1 тонна өнімнің бағасы өзгеруі (Р1 – Р0) * T1=+880 000 (Р1 – Р0) * Tорташа =+930 000 Есептеулер нәтижесін келесідей кесте түрінде бейнелеуге болады: Кесте 1 – Түсімнің өзгеруіне факторлардың әсері Көрсеткіштер Көрсеткіш деңгейі Өзгеріс (+;-) 2019 жыл 2020 жыл абсолютті ℅ Сатылған өнім,тонна 245 220 -25 -10,2 1 тонна өнімнің бағасы (теңге) 32000 36000 +4 000 +12,5 Түсім, теңге 7 840 000 7 920 000 +80 000 +1,2 Түсімнің өзгерісіне факторлардың әсері, +- мың теңге: - Сатылған өнім санының өзгеруі х х -800 000 х - 1 тонна өнімнің бағасы өзгеруі х х +880 000 х Қорытынды:2020 жылы 2019 жылға қарағанда кәсіпорынның түсімі 80 000 теңгеге немесе 1,2 %-ға артқан. Оған 2 фактор әсер еткен: 1) сатылған өнім санының 25 тоннаға немесе 10,2%-ға азаю әсерінен кіріс соммасы 800 000 теңгеге кеміген. 2) 1 тонна өнімнің бағасы 4000 теңгеге немесе 12,5%-ға артқаннан кіріс соммасы 880 000 теңгеге ұлғайған. жүктеу/скачать 58.03 Kb. Достарыңызбен бөлісу: