!!!!Кесте койылмай жатр кыздар !!!! 37 сурақ
3. Қаныққан көмірсутектердің кеңістіктегі құрылымы. Көмірсутектердің изомерленуі және номенклатурасы.
Көміртегі мен сутегі атомдарының өзара жай байланыстар арқылы ғана байланысқан қосылыстар қаныққан көмірсутектер деп аталады. Бұл қосылыстарды басқаша парафиндер немесе алкандар деп те атайды. Қаныққан көмірсутекке метанды жатқызуға болады, метанның формуласы CH4. Метанның құрамына енетің бір көміртегі атомы (4 валентті) төрт сутегі атомымен (1 валентті) байланысқан. Қаныққан көмірсутектердің жалпы аналитикалық формуласы мынандай: CnH2n+2 Метан молекуласы тетраэдр ретінде қарастырылады, оның ортасында көміртек атомы, ал төрт шыңында көміртекпен байланысқан сутегі атомдары орналасқан. Мұндай құрылымы бар метан молекуласында барлық төрт С-Н байланысы кеңістікте толығымен симметриялы орналасқан, бұл олардың толық эквиваленттілігін анықтайды. С-Н байланыстары арасындағы бұрыштар бірдей және 109о28 / құрайды. Екі немесе одан да көп көміртегі атомдары бар молекулалардың кеңістіктік модельдерін ортақ шыңдары бар бірнеше тетраэдрлердің тіркесімі ретінде елестетуге болады .Бұл жағдайда валенттік бұрыштар да 109о28 / болады.
Этан кеңістіктік изомерлерге ие емес, өйткені ортақ шыңы бар тетраэдрлер бір-біріне қатысты кеңістікте қатаң бекітілмеген және көміртек атомдарын қосатын осьтің айналасында еркін Айналу күйінде болады. Бұл принцип еркін Айналу принципі деп аталды, оның барысында молекула өзінің ішкі энергиясымен ерекшеленетін бірқатар күйлерден өтеді. Молекуланың бұл энергетикалық тең емес күйлері конформация деп аталды. Ең тұрақтысы-атомдардың ең симметриялы орналасуының конформациясы. Бұл жағдайда молекула көп уақыт алады, сондықтан ол ингибирленген конформация деп аталды. Жабық конформация ең аз тұрақты, өйткені оның ішкі энергиясы жоғары.
Алкандардың номенклатурасы: Екі түрі қарастырылады: радиалды (ескі нұсқа); ауыстыру (халықаралық, жүйелі)немесеIUPAC ұсынған.
РАДИАЛДЫ НОМЕНКЛАТУРАНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
1.Көмірсутектерді бір немесе бірнеше H атомдары радикалдармен алмастырылған метан туындылары ретінде қарастырады.
2.Өте күрделі қосылымдар жағдайында жоғары дәрежеде ыңғайлылық.
АУЫСТЫРУ НОМЕНКЛАТУРАСЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
1.Атаудың негізі - 1 көміртек тізбегі, ал қалған молекулалық фрагменттер орынбасарлары болып саналады.
2.Бірдей радикалдар болған кезде, олардың атына дейін (қатаң сөзбен) нөмір көрсетілсе де, радикалды сандар үтірлермен бөлінеді.
№9 БИЛЕТ
Достарыңызбен бөлісу: |