Градация (Дамыту) латын тілінен

Күнді бұлт қоршайды Аузы-мұрным ісініп, 
Күн жауарға ұқсайды. Алланың хақ бұйрығы 
Айды бұлт қоршайды Маған таяғаңға ұқсайды 
Айды басқап қарасам - («Ер Тарғын») 
Түн жауарға ұқсайды. 
Парллелизм деген ұғымның мәні: (Екі нәрсені қатарластыра алып бейнелеу тәсілі) 

Тура әділдік биде жоқ, 
Бәрін айт та,бірін айт, 
Қаумалаған қарындас, 
Қазақта бар да,менде жоқ.Үзінді авторы мен өлең жолдарындағы көркемдік тәсіл: (Махамбет,синтаксистік параллелизм) 
«Сағындың ба,Қарақұм, 
Сарыарқадан жаңбыр болып келейін,»- шумағын айшықтаудың қай түріне мысал боалды? (Параллелизм) 

«Неге маған жырламасқа, 
Сырда туған елімді. 
Ел анасы-менің анам, 
Сырдыңсұлу өзені,»-деген өлең шумағында Ә.Тәжібаев қандай көркемдегіш тәсіл қолданған ?(параллелизм) 
Эллипсис (Сөз тастап кету) 
Инверсия (сөз орнын ауыстыру) 

Сөздің әдеттегі грамматикалық түзілу тәртібінен тыс, орындарын ауыстырып, өзгеше тіркестер құратын түрі: (Инверсия) 
Жөнелді қолмақ, жөнелді, 
Шеңбер тартып келеді. Фигура түрі (Инверсия) 
Сен құрметтте оны
Түсіндің бе, қарағым?! 
Ол ақшағасатқан жоқ, 
Тізеден кесіп аяғын. Әбу Сәрсенбаевтың өлеңінен берілген үзінді айшықтаудың қай түрі? (Инверсия) 
Жанр – француз тілінен аударғанда «түр»,»тек» ұғымдарын береді.Ол әдебиетті ң мазмұндық, құрылымдық, пішіндік т.б. 
белгілері ортақ, бір түрі деген ұғымда қолданылады.Жанр эпос,лирика,драма болып үш топқа бөлінеді. 
Әдебиеттің тектері: (Драма,проза ,поззия) 
1.Эпос – көркем әдебиеттің байырғы, негізгі тектерінің бірі,дәлірек айтқанда өмір шындығын мейлінше мол қамтып, кең 
суреттейтін, адам мінезін мүмкіндігінше терең ашып, жан-жақта танытатын іргелі,күрделі жанр. 
А)Шағын көлемді эпикалық жанрлар: миф, аңыз, ертегі мысал әңгіме, новелла эссе, очерк, фельетон ,памфлет. Миф 
табиғат құбылыстарын, дам не қоғам өмірінің сан алуан сырын қиял-ғажайып оқиғаға айналдыра бейнелейді.Ең алған Грекия 
мен Римде пайда болған. 
Мысал – аңдар,хайуанаттар,өсімдіктер іс-әрекеті,мінезі арқылы адам бойындағы мінді,кемшілікті тұспалдап, әжуа-кілкі 
ететін шағын көлемді, оқиғалы,адамға сабақ боларлық тағылымды шығарма. 
(Таным дерек:Мысал аудару Ыбырай, Абай тәжірбиесінен басталады.Бір мысалдың өзі әрқайсысының аудармасына 
ілікті.Бұл әдебиетте нәзирагөйлік тәсіл деп аталады.А.Байтұрсынов Крыловтан аударса,Крыловтың өзі грек мысалшысы 
Эзооптан,Рим мысалшысы Федрдан вударған.Ғалымдардың пікірінше,Крыловтың 33 туындысы аударма екен.) 
Мысал ұғымына сәйкес келетін жауап: (Шағын көлемді, оқиғалы,адамға сабақ болатын өсиеті бар, аллегориялық тәсілмен 
жазылған шығарма) 
Әңгіме – оқиғаны баяндап айтуға негізделген, қара сөзбен жазылған шағын көркем шығарма.Әңгімеде әдетте бас-аяғы 
жинақы,тиянақты бір оқиға айтылады. Онда аса маңызды деген қысқа оқиға суреттеледі.КЕйіпкерлері көп болмайды,сюжет 
желісі бір арналы ширақ келіп,тақырыбымен идеясы айқын болады.Қазақ әдебиетінде балаларға арнап тұңғыш әңгімелер 
жазған – Ы.Алтынсарин. 
Новелла- қара сөзбен жазылған шағын ғана прозалық шығарма,кейде өлеңмен жазылады.Оқиғасы қызу, ширақ 
дамып,күтпеген жерден кілт,тосын шешіммен аяқталатын әңгіме .Новелланың әңгімеден айырмашылығы онда әдеттен 
тыс,өзгеше жағдай,ғажайып оқиға баяндалады. 
Оқиғасы қызу,ширақ дамып,күтпеген жерден кілт,тосын шешіммен аяқталатын әңгіме: (Новелла) 
Эссе – тұрақталған, қалыптасқан тұжырымдарға жаңа қырынан қарап,өзінше толғап,әрі дағдыдан,әдеттен,көне соқпақтардан 
бөлек,тың әдеби сынның,публицистикасының,көркем әдебиеттің жанры.Эссе жанрының негізін салушы – 16ғ екінші 
жартысында өмір сүрген француз философы М.Монтень. 
Ә)орта көлемді эпикалық жанрлар:повесть поэма 

жүктеу/скачать 1.81 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: